[[پرونده:Raeis Ali Delvari2.jpeg|بندانگشتی|چپ|130px| رئیسعلی دلواری]]
'''رئیسعلی دلواری''' (۱۲۶۱ – ۱۲۹۴ خورشیدی/ ۱۸۸۲ – ۱۹۱۵ میلادی) مبارز مشروطهخواه و رهبر قیام جنوب در [[شهرستان تنگستان|تنگستان]] و [[بوشهر]] علیه نیروهای [[بریتانیا]] در دورهٔ [[جنگ جهانی اول]] بود.
== زندگینامه ==
رئیسعلی دلواری در سال ۱۲۶۱ خورشیدی برابر با ۱۸۸۱۱۸۸۲ میلادی (۱۲۹۹ قمری) در روستای [[دلوار]] از توابع [[شهرستان تنگستان|تنگستان]] متولد شد. دلوار امروزه شهری در [[شهرستان تنگستان]] از توابع [[استان بوشهر]] است. طبقبراساس گفتهمصاحبه نوادگانمحمود رییسنامور علیخواهرزاده دلواری ، پدر رئیس علی از [[دشت مغان|مغان]] به دشستان امد.طبق مصاحبه ایرئیسعلی که بادر نوادگانسال رئیسعلی۱۳۷۳ صورت گرفتگرفته ذکراصالت شدرئیسعلی کهدلواری جدشانبه اصالتانشهرستان از[[ممسنی]] دشت و [[دشتممسنی مغان(ایل)|مغانلر ممسنی]] بودهبر استمیگردد.<ref>{{یادکرد ووب|نویسنده با= قشون|نشانی شاه= اسماعیلhttp://raaknews.com/14871/رئیس_علی_دلواری_اصالتی_نورآبادی_دارد_یاکهگیلویه_وبویراحمدی_یا.../ صفوی|عنوان ابتدا=رئیس بهعلی شیرازدلواری واصالتی ازنورآبادی انجادارد بهیاکهگیلویه اصفهانوبویراحمدی ویا... از| انجاناشر به=راک دلوارنیوز سفر|تاریخ کرده=|تاریخ اندبازدید و= جده۱۰ آنهانوامبر نیز۲۰۱۹}}</ref> [[مردم لر|لر]] بوده است .مادر رئیسعلی بنام شهین اهل تنگستان و پدرش زائر محمّد،محمّد کدخدایاز [[دهیار|کدخدایان]] اهل دلوار بود که بعدها به «معینالاسلام» ملقب شد. با شروع نهضت مشروطیت، رئیسعلی در حالی که ۲۴ سال بیشتر نداشت از جمله پیشگامان مشروطهخواه در جنوب ایران شد و همکاری نزدیکی با محافل انقلابی و عناصر مشروطهطلب در بوشهر، تنگستان و [[منطقه دشتی|دشتی]] آغاز کرد.<ref>[http://www.delvar.ir/6020/تصاوير/-مزار-رئیسعلی-دلواری-در-نجف/: تصاویر/ مزار رئیسعلی دلواری در نجف] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141213225644/http://www.delvar.ir/6020/%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%D9%8A%D8%B1/-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%AC%D9%81/: |date=۱۳ دسامبر ۲۰۱۴ }} پایگاه اطلاعرسانی دلوار</ref><ref>[http://www.asriran.com/fa/news/230026/امروز-سالروز-شهادت-رئیسعلی-دلواری امروز، سالروز شهادت "رئیس علی دلواری"] عصرایران</ref>
دوران جوانی او همزمان با حضور گسترده [[استعمار انگلیس]] در [[خلیج فارس]] بود. وی نقشی کلیدی در قیام جنوب داشت. قیام مردم تنگستان به رهبری وی روی هم هفت سال طول کشید و در این مدت دلیران تنگستانی دو هدف عمده را دنبال میکردند، پاسداری از بوشهر، دشتستان و تنگستان به عنوان منطقه سکونت خود و جلوگیری از حرکت قوای بیگانه به درون مرزهای ایران و دفاع از استقلال وطن.
خط ۳۹:
== رئیسعلی و جنگ جهانی اول ==
در آغاز [[جنگ جهانی اول]] در سال ۱۹۱۴ میلادی با نقض بیطرفی توسط قوای روس از شمال و نیروهای انگلستان از جنوب، ایران را در معرض هجوم قرار دادند و کشتیهای جنگی [[انگلستان]] در مقابل بوشهر لنگر انداختند و نیروهای اشغالگر در ۸ اوت ۱۹۱۵م/ ۱۷ مرداد ۱۲۹۴۱۲۹۴خ به صورت تدریجی قصد اشغال بوشهر و نواحی ساحلی اطراف را داشتند. یک روز پس از اشغال بوشهر، چهارده نفر از ساکنین آن علیه اشغالگران اعتراض کردند، ولی چون اهل نبرد مسلحانه نبودند دستگیر و به [[هندوستان]] تبعید شدند. بدنبال کسب تکلیف رئیسعلی از علماء، حکم جهادیه علمای نجف از جمله [[میرزا محمدتقی شیرازی|میرزای دوم]] توسط [[شیخ محمدحسین برازجانی]] به انضمام حکم خود شیخ به وی ابلاغ گردید. رئیسعلی به همراه دوستش [[خالو حسین بردخونی|خالو حسین بردخونی دشتی]] در اوایل ماه رمضان ۱۳۳۳ قمری در عمارت [[سید محمدرضا کازرونی|حاج سید محمدرضا کازرونی]]، پس از مذاکراتی با وی آمادگی خود را برای دفاع از بوشهر و جلوگیری از پیشروی نیروهای انگلیسی اعلام داشت.
=== نبرد دلوار ===
خط ۶۴:
در ایران با مصوبه شورای عالی انقلاب (سال ۱۳۸۹) سالروز کشته شدن رئیسعلی دلواری برابر با روز ۱۲ شهریور ماه، به نام «[[روز ملی مبارزه با استعمار]]» نامگذاری شدهاست.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/3763041 همایش روز ملی مبارزه با استعمار در دلوار برگزار شد]''خبرگزاری مهر''</ref><ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920611000524 «رئیسعلی دلواری» سرداری که هنوز انگلیسیها از نامش میترسند]''خبرگزاری فارس''</ref>
== فرزندان و نوه ==
او فرزند یا نوه ای که در قید حیات باشد ندارد . رئیسعلی چهار زن اختیار کرد که فقط از آخرین همسر خود (مدینه دختر صفر از اهالی دلوار) صاحب فرزندی بنام عبدالحسین (بهادر شهیدی) شد. نوههای رئیسعلی از بهادر، سه نفر بنامهای غلامحسین، فرنگیس و گلاندام میباشند که هیچکدام در قید حیات نیستند. گلاندام شهیدی آخرین نوه زنده رئیسعلی بود که در خرداد ماه ۱۳۹۴ بدرود حیات گفت.<ref>[http://www.jonoubnews.ir/showpage.aspx?id=166361 در سن ۸۰ سالگی؛ نوه رئیسعلی دلواری درگذشت]</ref>