ویکی‌پدیا

کودتای ۲۸ مرداد: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جز جایگزینی با اشتباه‌یاب: مضوع⟸موضوع، همشگی⟸همیشگی، دستجات⟸دسته‌جات، صریحابه⟸صریحا به
خط ۱۴۷:
دولت بریتانیا برای پیشبرد تبلیغات خود علیه مصدق از [[بی‌بی‌سی فارسی#رادیویی|رادیوی فارسی بی‌بی‌سی]] هم استفاده می‌کرد و بارها مطالب ضدّ مصدق از این رادیو پخش شد. تا جایی‌که کارمندان ایرانی این رسانه دست به اعتصاب زدند. در ۲۱ ژوئیه ۱۹۵۱ (میلادی) یکی از مقام‌های وزارت امور خارجه بریتانیا از سفیر کشورش در ایران به خاطر پیشنهادهای وی در بهبود برنامه‌های رادیویی علیه مصدق سپاس‌گزاری کرده‌است: «بی‌بی‌سی تا اینجا بیشتر نکاتی که شما فهرست کرده‌اید انجام داده‌است. اگر اطلاعات بیشتری بدهید که چگونه می‌توان برنامه‌ها را مؤثرتر کرد تا به همان ترتیب اجرا شود. ضمناً باید از حمله به طبقات حاکم اجتناب کنیم؛ چرا که احتمال دارد بخواهیم با حکومتی که از همان طبقات بعد از سقوط مصدق تشکیل می‌شود کار کنیم».<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=X5Xge4MQtCs مستند مصدق، نفت و کودتا (دقیقهٔ ۷ و ۸) منتشره از برنامهٔ آپارات بی‌بی‌سی فارسی]</ref> بر پایه‌گذارش [[دونالد ویلبر]]، کارشناس سیا در ایران، اسدالله رشیدیان به محمدرضا پهلوی گفت که از رادیو فارسی بی‌بی‌سی هم درخواست کمک شده تا شاه اطمینان یابد که دولت‌های آمریکا و بریتانیا طرح کودتا را تأیید کرده‌اند. او می‌گوید که قرار شده رادیوی فارسی بی‌بی‌سی جمله «الان نیمه شب است» را به «الان دقیقاً نیمه شب است» تغییر دهد تا شاه آن را بشنود و مطمئن شود که طرح سرنگونی را آمریکا و بریتانیا حمایت می‌کنند.
 
برخی معتقدند: این موضوع صرفاً برای جلب حمایت شاه از کودتا با او در میان گذاشته شده باشد؛ زیرا رادیوی فارسی بی‌بی‌سی هرگز برنامه‌ای در دوازده شب نداشته‌است. این موضوع را برخی از کارمندان بی‌بی‌سی، چون صادق صبا، بیان می‌کنند. مستندی نیز که توسط بی‌بی‌سی فارسی تهیه شده‌است، موید این موضوع است.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=X5Xge4MQtCs مستند مصدق ، نفت و کودتا (دقیقه ۳۸ و ۳۹) منتشره از برنامه آپارات بی‌بی‌سی فارسی]</ref><ref name="ToolAutoGenRef1">{{Cite web|url=http://www.bbc.com/persian/indepth/bbcpersian_75th_anniversary|title=۷۵ سال با بی‌بی‌سی فارسی|date=|accessdate=|website=بی‌بی‌سی فارسی|publisher=|last=|first=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180110155153/http://www.bbc.com/persian/indepth/bbcpersian_75th_anniversary|archivedate=Jan 2018}}</ref> این ادعا در حالی مطرح شده که شبکه ۴ بی‌بی‌سی خود صراحتاً این مضوعموضوع را تأیید می‌کند. در حقیقت در تاریخ ۲۲ اوت ۲۰۰۵ شبکه چهار رادیو بی‌بی‌سی برنامه ای را تحت عنوان یک کودتای خیلی بریتانیایی با اجرا و برنامه سازی مایک تامپسون تولید و پخش کرد در آن به صراحت اعلام شد که مجری بی‌بی‌سی در ایام کودتا طی رمزی به جای عنوان همشگیهمیشگی اکنون ساعت ۱۲ نیمه شب است، از عبارت اکنون ساعت دقیقاً ۱۲ نیمه شب است، استفاده کرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=این ادعا در حالی مطرح شد که در تاریخ 22 آگوست 2005 شبکه چهار رادیو بی‌بی‌سی برنامه ای را تحت عنوان یک کودتای خیلی بریتانیایی با اجرا و برنامه سازی مایک تامپسون تولید و پخش کرد در آن به صراحت اعلام شد که مجری بی‌بی‌سی در ایام کودتا طی رمزی به جای عنوان همشگیهمیشگی اکنون ساعت 12 نیمه شب است، از عبارت اکنون ساعت دقیقاً 12 نیمه شب است، استفاده کرد.|عنوان=از کودتای ۲۸ مرداد چه می‌دانیم}}</ref>
 
در طرف مقابل، مخالفین استدلال دیگری دارند. مارک گازیوروسکی در این باره چنین نظر دارد: اسدالله رشیدیان انگلیس که در هنگام انجام کودتا همراه برادرانش به خدمت سفارت آمریکا گرفته شده بود، در روزهای ۳۰ و ۳۱ ژوییه (۸ و ۹ مرداد) با شاه ملاقات کرد. وی برای اثبات این امر که از جانب انگلستان سخن می‌گوید ترتیبی داد که یکی از عبارت‌های انتخاب شده شاه از رادیو BBC پخش شود؛ لذا شب قبل از کودتا، رادیو BBC در برنامه فارسی خود، شعری از فردوسی را قرائت کرده‌است که دوازده سال پیش در شب سوم شهریور ۱۳۲۰ و در آستانه ورود ارتش‌های اشغالگر متفقین به ایران خوانده بود:
خط ۲۰۹:
بنا به اسناد ارائه شده توسط مقاله آبزرور در سال ۱۹۸۵ هزینه پرداختی نقد توسط مأمور انگلستان برای کودتا [[دربی شایر]] به مبلغ ۷۰۰هزار پوند بود.<ref>https://donya-e-eqtesad.com/بخش-سایت-خوان-62/3683708-سند-جدید-درباره-کودتای-مرداد-افشای-راز-ایرانی-داربی-شایر-پس-از-سال-چشمان-اشرف-از-دیدن-پول-ها-برق-زد</ref>
 
مطابق با اسناد موجود که [[اردشیر زاهدی]] به [[مؤسسه هوور]] [[دانشگاه استنفورد]] داده‌است هزینه‌های پرداختی در این کودتا به بهبهانی و کاشانی برابر با ۸۰۰ هزار ریال و «شعبان و دستجاتدسته‌جات او» ۲۰۰ هزار ریال و دریافتی «وعاظ مختلف» ۵۰۰ هزار ریال بوده‌است بنا به این نوشتار [[حزب سومکا]]، [[حزب آریا]] بیست هزار تومان و برخی از مطبوعات تا ۱۵ تن کاغذ روزنامه دریافت کردند. مجموع این پرداختی برای کودتا تا رقم سیصد و ده هزار تومان از سوی اردشیر زاهدی اعلام شده‌است.<ref>https://www.bbc.com/persian/iran-45253663</ref>
 
== پس از کودتا ==
خط ۳۱۴:
{{نقل قول|در واقع، ما در گذشته روابط پرفرازونشیبی داشته‌ایم. در میانه جنگ سرد، آمریکا در برکناری دولت منتخب ایران نقش ایفا کرد.}}<ref>https://iranintl.com/دیدگاه/چرا-برایان-هوک-نقش-آمریکا-در-کودتای-۲۸-مرداد-را-انکار-می‌کند؟</ref>
 
جک استراو، وزیر امور خارجه سابق بریتانیا، در مراسم افتتاحیه نمایشگاه «ایران در دوره شاه عباس»، صریحابهصریحا به مداخله در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تصریح کرده و چنینی گفت:
 
{{نقل قول|کمک به رضاشاه و مشارکت در کودتا علیه مصدق از اشتباه‌های بریتانیا بود. چشم بستن بر حکومت رضاشاه که تقلیدی بی‌مایه از آتاتورک بود و جامعه (ایران) حساسیتی بیشتر از ترکیه داشت، اشغال ایران به دست بریتانیا، آمریکا و شوروی در خلال ۵ سال جنگ جهانی دوم و مداخله مستقیم همراهی با آمریکا در برکناری دولت منتخب و دموکراتیک مصدق در سال ۱۹۵۳ که با حمایت مدافعانه از شاه علی‌رغم برخورداری از حمایت مردم ادامه یافت از دیگر اشتباه‌ها بود… مشکل درک بریتانیا از ایران است، نه درک ایران از بریتانیا.}}<ref>https://iranintl.com/دیدگاه/چرا-برایان-هوک-نقش-آمریکا-در-کودتای-۲۸-مرداد-را-انکار-می‌کند؟</ref>
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/کودتای_۲۸_مرداد»