شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۲۰:
تا پیش از سال ۱۳۰۵ خورشیدی، تعدادی اتوبوس در تهران بود که به صورت انفرادی و عمدتاً مسیرهای بیرون شهر کار می‌کردند. در این سال [[وزارت فوائد عامه]] در دوران وزارت [[مخبرالسلطنه هدایت]] قراردادی با «کمپانی متفقه دانمارکی» بست که مجموعه‌ای از دو یا سه شرکت دانمارکی بود. این کمپانی متعهد می‌شد دست کم هفت خط اتوبوسرانی در تهران و شمیران راه‌اندازی کند. [[حمل و نقل عمومی]] تهران تا پیش از آن تاریخ با [[واگن اسبی]] بود <ref name=":0">{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۳۲ دوره ششم مجلس شورای ملی اول آذر ۱۳۰۵ |نشانی=https://mashruteh.org/wiki/index.php?title=مذاکرات_مجلس_شورای_ملی_۱_آذر_۱۳۰۵_نشست_۳۲}}</ref> که امتیاز آن را شرکتی بلژیکی در دست داشت.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه هجدهم دوره دوم مجلس سنا دوازدهم تیر ۱۳۳۳ |نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-18-%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-12-%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87-1333}}</ref> پانصد درشکه هم در آن تاریخ در تهران فعال بود. نخستین بهای بلیط که برای اتوبوس تعیین شد، هشت شاهی بود و کمپانی می‌بایست پنج درصد سود سالیانه خود را به دولت بپردازد.<ref name=":0"/>
با توسعه شهر در تهران، اتوبوسرانی به شکلی نابسامان و از هم گسیخته درآمد. اتوبوس‌ها در مالکیت افرادی بود که گاه بعضی چند نفری شریک می‌شدند اما اتوبوس‌ها عمدتاً مستقل از هم کار می‌کردند. مالکان عمده خطوط اتوبوسرانی تهران عبارت بودند از: دواچی (خط ۳)، توحیدی (خط ۶) و باقری (خط کرج).<ref name=":1">{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۳۷ دوره دوم مجلس سنا نوزدهم آبان ۱۳۳۳ |نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-37-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-19-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%87-1333}}</ref>
{{نقل قول بزرگ}}▼
«این اتوبوس‌هایی که ما داریم در زنگبار هم پیدا نمی‌شود. به منتهای کثافت و منتهای وقاحت، هم از حیث اخلاق کارکنانش و هم از حیث سازمان آنها. می‌آیند یک شاسی کامیون می‌خرند و یک اتاق رویش می‌سازند. آن وقت یک میخی شلوار را پاره می‌کند، لباس را چرب می‌کند، انواع کثافت در آن هست. تمام عمله‌جات آن بی‌ادب هستند، اینها برای یک ریال کورس می‌گذارند آدم زیر می‌کنند، اینها ادب و تربیت ندارند اگر یک مسافر بیچاره یک خرده جلوتر بگوید نگهدار، آنها بنا می‌کنند بد گفتن که تو که می‌خواستی اینجا پیاده شوی، می‌خواستی اتومبیل شخصی سوار شوی».<ref>{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۲۷ دوره اول مجلس سنا سوم تیر ۱۳۲۹ |نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه-27-شنبه-3-تیر-ماه-1329}}</ref>▼
{{پایان نقل قول بزرگ}}▼
در [[۱۶ بهمن]] ۱۳۳۱ "''قانون تأسیس شرکت اتوبوسرانی عمومی''" به تصویب [[مجلس شورای ملی]] رسید. تا پاییز ۱۳۳۲ صف ایستادن و نوبت گرفتن برای سوار شدن به اتوبوس رایج نبود و از آن تاریخ بود که اتوبوس سوار شدن، صفی شد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۸۷ دوره هجدهم مجلس شورای ملی سوم بهمن ۱۳۳۳ |نشانی=https://mashruteh.org/wiki/index.php?title=%D9%85%D8%B0%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%84%DB%8C_%DB%B3_%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86_%DB%B1%DB%B3%DB%B3%DB%B3_%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA_%DB%B8%DB%B7}}</ref> در خرداد ۱۳۳۳ ۸۶۰ دستگاه اتوبوس در تهران فعال بود و بتازگی ۱۱۰ دستگاه اتوبوس مرسدس بنز به ناوگان شهری تهران افزوده شده و ۱۲۰ دستگاه نیز خریداری شده بود.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۲۴ دوره هجدهم مجلس شورای ملی ۲۵ خرداد ۱۳۳۳ |نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-24-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%85%D8%B0%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%B3%D9%87%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D9%87-1333}}</ref>▼
{{Photomontage
| photo1a = Tehran_Token_Bus.jpg{{!}}
سطر ۳۲ ⟵ ۲۸:
|text= [[ژتون]]های ویژه خطوط اتوبوسرانی تهران. دوره پهلوی
}}
[[عطاءالله روحی|عطاءالملک روحی]]، نماینده [[مجلس سنا]] وضع اتوبوسرانی تهران را در سال ۱۳۲۹ چنین توصیف می‌کند:
▲{{نقل قول بزرگ}}
▲«این اتوبوس‌هایی که ما داریم در زنگبار هم پیدا نمی‌شود. به منتهای کثافت و منتهای وقاحت، هم از حیث اخلاق کارکنانش و هم از حیث سازمان آنها. می‌آیند یک شاسی کامیون می‌خرند و یک اتاق رویش می‌سازند. آن وقت یک میخی شلوار را پاره می‌کند، لباس را چرب می‌کند، انواع کثافت در آن هست. تمام عمله‌جات آن بی‌ادب هستند، اینها برای یک ریال کورس می‌گذارند آدم زیر می‌کنند، اینها ادب و تربیت ندارند اگر یک مسافر بیچاره یک خرده جلوتر بگوید نگهدار، آنها بنا می‌کنند بد گفتن که تو که می‌خواستی اینجا پیاده شوی، می‌خواستی اتومبیل شخصی سوار شوی».<ref>{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۲۷ دوره اول مجلس سنا سوم تیر ۱۳۲۹ |نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه-27-شنبه-3-تیر-ماه-1329}}</ref>
▲{{پایان نقل قول بزرگ}}
▲در [[۱۶ بهمن]] ۱۳۳۱ "''قانون تأسیس شرکت اتوبوسرانی عمومی''" به تصویب [[مجلس شورای ملی]] رسید. تا پاییز ۱۳۳۲ صف ایستادن و نوبت گرفتن برای سوار شدن به اتوبوس رایج نبود و از آن تاریخ بود که اتوبوس سوار شدن، صفی شد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۸۷ دوره هجدهم مجلس شورای ملی سوم بهمن ۱۳۳۳ |نشانی=https://mashruteh.org/wiki/index.php?title=%D9%85%D8%B0%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%84%DB%8C_%DB%B3_%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86_%DB%B1%DB%B3%DB%B3%DB%B3_%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA_%DB%B8%DB%B7}}</ref> در خرداد ۱۳۳۳ ۸۶۰ دستگاه اتوبوس در تهران فعال بود و بتازگی ۱۱۰ دستگاه اتوبوس مرسدس بنز به ناوگان شهری تهران افزوده شده و ۱۲۰ دستگاه نیز خریداری شده بود.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۲۴ دوره هجدهم مجلس شورای ملی ۲۵ خرداد ۱۳۳۳ |نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-24-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%85%D8%B0%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%B3%D9%87%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D9%87-1333}}</ref>
هیئت وزیران در [[۱۱ بهمن]] [[۱۳۳۴]] آیین‌نامه اجرایی قانون تأسیس شرکت اتوبوسرانی عمومی را در ده ماده تصویب کرد و سرانجا در [[۲۵ فروردین]] ۱۳۳۵ شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه به عنوان نخستین [[شرکت سهامی]] اتوبوسرانی عمومی [[ایران]] با [[سرمایه]] سی میلیون تومان (سی‌هزار [[سهم]] هزار تومانی بانام) به شماره ۵۱۳۷ به ثبت رسید و محل قانونی آن در ساختمان شهرداری تهران تعیین شد.
| |||