[[uk:Інтроверсія - екстраверсія]]
[[zh:外向性与内向性]]
تیپهای شخصیت
یونگ در شخصیت انسان وجود دو نوع نگرش را تشخیص داده است، یکی برونگرایی و دیگری درونگرایی. نگرش برونگرایانه، انسان را به سوی دنیای عینی بیرون سوق میدهد، در حالی که نگرش درونگرایانه، او را متوجه دنیای درون خود مینماید. این دو نگرش، معمولا در هر شخص وجود دارد، ولی به طور معمول یکی غالب و آگاه و دیگری مغلوب و ناخودآگاه است.[6]
یونگ برای هر کدام(افراد درونگرا و برونگرا) خصایصی میشمارد. درونگرایان به افکار و احساسات خویش توجه دارند، نگران آینده و محافظهکارند، اصول و معیارها را مهمتر از خود اعمال میدانند و در نوشتن بهتر از گفتن هستند. مردمگریز و دیرآشنا هستند.
برونگرایان به افراد و اشیا توجه دارند. در زمان حال زندگی میکنند و به خود اعمال توجه دارند. خونگرم، پرحرف، زودآشنا و اهل معاشرت و اجتماعی هستند.[7]
به نظر یونگ در انسان، چهار کنش یا فعالیت اساسی روانی نیز وجود دارد که عبارتند از: تفکر، احساس، ادراک و الهام. ادراک و الهام از کارکردهای غیرعقلانی هستند و تفکر و احساس از کارکردهای عقلانی که شامل قضاوت و ارزیابی درباره تجربیات میشوند.[8]
تفکر: افرادی که این کنش در آنها قویتر است میکوشند جهان را با استدلال بشناسند و به روابط منطقی جهان توجه دارند.
احساس: افرادی که این کنش در آنها مسلط است میکوشند جهان را با احساسات خوشایند و ناخوشایندی که از تجربههای خود دارند بشناسند.
ادراک: این افراد جهان را آنچنان که هست تجربه میکنند.
الهام: افرادی که این کنش در آنها قویتر است در شناخت جهان، به یک ناخودآگاه یا ادراک درونی توجه دارند و میکوشند به نیروی نهانی موجود در اشیا پیببرند.[9]
یونگ بر اساس دو نگرش و چهار کارکرد مذکور، هشت سنخ روانشناسی را به وجود آورد.
سنخ فکری برونگرا: چنین افرادی بر طبق قواعد انعطافناپذیری زندگی میکنند. آنها احساسات و هیجانهای خود را سرکوب کرده، در تمام جنبههای زندگی خود واقعگرا هستند. دانشمندان در این سنخ قرار دارند.
سنخ احساسی برونگرا: این افراد تفکر خود را بازداری کرده و شدیدا هیجانی هستند. آنها از ارزشها، اصول اخلاقی و آداب و رسومی که آموختهاند، دست برنداشته و از آنها پیروی میکنند و به طور غیرمعمول نسبت به انتظارات و عقاید دیگران حساس هستند. اغلب زنان دارای این تیپ شخصیتی هستند.
سنخ ادراکی برونگرا: این سنخ شخصیتی متوجه لذت و شادی و تداوم تجربهها و حسهای جدید است. چنین اشخاصی شدیدا واقعیتمدار بوده و تا اندازه زیادی با افراد و موقعیتهای مختلف انطباقپذیر هستند.
سنخ الهامی برونگرا: این افراد به خاطر توانایی زیاد خود در بهرهبرداری از فرصتها، در تجارت و سیاست کارایی بالایی دارند. آنها جذب عقاید جدید شده و خلاق هستند.
سنخ فکری درونگرا: این افراد سازگاری خوبی با دیگران ندارند، در بیان افکار خود مشکل دارند و ظاهرا بیاحساس بوده و توجهی به دیگران ندارند. آنها نه بر احساس خود، بلکه بر اندیشههای خود متمرکزند.
سنخ احساسی درونگرا: در این افراد تفکر و ابراز بیرونی هیجان سرکوب شده است. آنها به نظر دیگران اسرارآمیز و دست نیافتنی میآیند و آرام و متواضع هستند.
سنخ ادراکی درونگرا: این افراد غیرمنطقی هستند و از دنیا بریدهاند. آنها به بیشتر فعالیتهای انسان با خیرخواهی و سرگرمی مینگرند.
سنخ الهامی درونگرا: این افراد ممکن است چنان به شهود توجه کنند که ارتباط اندکی با واقعیت داشته باشند. آنها رویایی و خیالپرداز هستند.[10]
منابع:
[1] شاملو، سعید؛ روانشناسی شخصیت، تهران، رشد، 1382، چاپ هفتم، ص 45.
[2] کریمی، یوسف؛ تاریخچه و مکاتب روانشناسی، تهران، پیام نور، 1382، چاپ اول، ص 197.
[3] روانشناسی شخصیت، ص 48.
[4] کریمی، یوسف؛ روانشناسی شخصیت، تهران، پیام نور، 1384، ص 88 و 89.
[5] شاملو، سعید؛ روانشناسی شخصیت، ص 55.
[6] قلیزاده، فرضالله؛ روانشناسی شخصیت، تبریز، نشر هادی، 1376، چاپ اول، ص 96.
[7] شعارینژاد، علیاکبر؛ روانشناسی عمومی، تهران، 1354، ص 575.
[8] شاملو، سعید؛ روانشناسی شخصیت، ص 53.
[9] روانشناسی عمومی، ص 576.
[10] شولتز، دوان؛ نظریه شخصیت، یوسف کریمی، تهران، ارسباران، 1378، چاپ اول، ص 110و 111.
|