'''کشف الاسرار و عدة الابرار''' کتابی در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] [[قرآن]] و عظیمترین و قدیمیترین تفسیر عرفانی فارسی، نوشته [[ابوالفضل رشید الدین میبدی]] در دهه ۵۲۰ قمری است. این کتاب بر اساس تفسیر الهرویهروی [[خواجه عبدالله انصاری]] (که هماکنون در دست نیست) در ده جلد نوشته شدهاست.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.maybod.org/1386/05/27/83.shtml |title=رشیدالدین ابوالفضل میبدی |accessdate=۴ اکتبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081002105107/http://maybod.org/1386/05/27/83.shtml |archivedate=۲ اکتبر ۲۰۰۸ |dead-url=yes}}</ref>
== نویسنده ==
در گذشته نویسندهینویسندهٔ این تفسیر که به عنوان اولین و مهمترین تفسیر عرفانی از قرآن شهرت دارد به درستی مشخص نبود. برخی آن را نوشته خواجه عبدالله انصاری می دانستندمیدانستند و برخی دیگر از جمله [[محمد معین]] آن را به [[سعدالدین تفتازانی]] نسبت میدادند.<ref>http://www.tooba-ir.org/_DefainBook/DefainBookInfo.asp?Key=5028&Links=0-179{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref> در نتیجهینتیجهٔ تحقیقات [[علیاصغر حکمت]]، نویسندهینویسندهٔ این کتاب مشخص شد و در سال [[۱۳۳۷]] توسط [[دانشگاه تهران]] به چاپ رسید.
[[ابوالفضل رشید الدین میبدی|رشیدالدین میبدی]] در این کتاب ابتدا بخشی از آیات را بدون توضیح به فارسی ترجمه کرده ،کرده، سپس عقاید مفسرین و تحقیقات اهل فن را دربارهیدربارهٔ تفسیر همان قسمت شرح میدهد و در بخش سوم به بیان نکات عرفانی خصوصاً به نقل از مراد خود [[خواجه عبدالله انصاری]] میپردازد.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=داستان تفسیر خواجه انصاری (بحث فنی راجع به تفسیر خطی) | نشانی=http://www.noormags.ir/view/fa/SearchResultArticle?txt=رشید+الدین+میبدی&avd=0&AID=261203&num=1 | ناشر=مجله دانش | تاریخ بازبینی=۱۱ نوامبر ۲۰۱۱ | نام=محمد | نام خانوادگی=[[محمد محیط طباطبایی|محیط طباطبایی]] | کد زبان=فارسی}}</ref>
این کتاب توسط [[علیاصغر حکمت]] در ده جلد تصحیح و منتشر گردیدهاست. وی دربارهیدربارهٔ این کتاب میگوید:{{نقل قول|نخستین بار که راقم سطور به وجود این تألیف شریف و تفسیر لطیف آگاه شد در سال ۱۳۲۵ شمسی بود در آن موقع که در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برای زمرهای از دانشجویان دانشپژوه خلاصهای از تاریخ علم تفسیر قرآن بیان مینمود به مجموعهای مراجعه نمود که پروفسور استوری راجع به آثار ادبی زبان فارسی نگاشتهاست....نگاشتهاست… و این کتاب را به غلط به سعدالدین تفتازانی نسبت دادهاست. و به وجود کاملی از آن را در کتابخانه ینی جامع استانبول تصریح مینماید....مینماید… دو نسخه از همان تقسیر متعلق به آقای خلیل اللهخلیلالله خان خلیلی در کابل بود...بود… و نیز در کتابخانه آستان قدس رضوی نیز به دو نسخه از این کتاب برخورد نمودم....نمودم… با کمال تأسف اصل تفسیر خواجه انصاری در دست نیست....نیست… از مطالعه و تصفح در این نسخ معلوم شد که کتاب مذکور خزانه ایست آگنده به لئالی و جواهر، مشتمل بر تفسیر قرآن شریف به سبک مفسرین عامّه....عامّه… کتابی است بی نظیر و بدیل و گنجی است بی شبیه و مثیل که در بحث از کلمات رب جلیل برای عباد ذلیل به پارسی گرد کرده و به روزگاران، به یادگار گذاشتهاست....گذاشتهاست… پس به عنایات وزارت معارف دولت جمهوری ترکیه در استانبول از نسخه موجود در ترکیه عکسبرداری شد...شد… و به یاری رحیم الله خان سفیر افغانستان در تهران از نسخهای در میر گازرگاه هرات نیز عکسبرداری شد... شد… و شورای دانشگاه تهران در تاریخ آذر ۱۳۲۹ طبع کشف الاسرار و عدة الابرار را تصویب نمود...نمود… کتاب قطع نظر از جنبه دینی از لحاظ ادبی و همچنین در مباحث عرفانی و تصوّف یکی از نوادر زبان فارسی است که مانند گنجی ثمین هزاران فایده علمی و ادبی و لغوی و تاریخی را به پارسی زبانان تقدیم میدارد و صدها لغات و اصطلاحات رایج در قرن پنجم و ششم هجری که دوره اوج ادبیات فارسی بودهاست، در این گنجینه وجود دارد و طالبان ادب و لغت و صرف و نحو از آن بهرهمند توانند شد||}}
== پانویس ==
خط ۱۲:
== پیوند به بیرون ==
*[https://web.archive.org/web/20110626023340/http://torbatjam.com/home/modules/PDdownloads/singlefile.php?cid=19&lid=403 دریافت کتاب تفسیر کشف الاسرار به طوربهطور کامل به صورت PDF]
*[https://ganjoor.net/meybodi/kashfol-asrar/ متن تفسیر کشف الاسرار در سایت گنجور]