دودمان هان: تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح روان نویسی
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش 32642311 از 83.120.64.186 (بحث)
برچسب: خنثی‌سازی
Kasra Nushin (بحث | مشارکت‌ها)
اصلاح روان نویسی
خط ۶۶:
[[پرونده:Han map.jpg|بندانگشتی|400px|گستره دودمان هان در سال ۸۷ پیش از میلاد]]
 
'''دودمان هان''' یکیسلسلهٔ ازدودمان‌های فرمانرواییفرمانروا در سرزمین چین بود که بین سال‌هایاز ۲۰۶ قبل از میلاد تا ۲۲۰ میلادی، حدود ۴۰۰ سالسال، وجودبرقرار داشتبود. این دوره یکی از مهم‌ترین دوره‌های [[تاریخ چین]] بود و تا آشوب [[شورش دستار زرد|کلاه‌زردها]] و دوره [[سه امپراتوری]] ادامه پیدا کرد.
 
اکثر مردم چین، اکنون خود را از [[قوم هان]] می‌دانند، کهمی‌دانند؛ به علت حکومت طولانی این سلسله این قومیت اکثریت مطلق را پیدا کرد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ چین از آغاز تا قرن 21|نام خانوادگی=عزیزی|نام=سعید|ناشر=انتشارات سید علی‌زاده|سال=1397|شابک=978-600-8810-32-2|مکان=یزد|صفحات=135}}</ref>{{تاریخ چین}}
 
== تاریخچه ==
خط ۸۵:
|[[دودمان چه‌این|دودمان چین]]
|}
'''هان غربی''' یا '''هان پیشین''' نیمهٔ نخست دورهٔ دودمان هان بود. نخستین [[فهرست دودمان‌های تاریخ چین|دودمان امپراتوری]] در چین، [[دودمان چه‌این|دودمان چین (۲۲۱ تا ۲۰۷ پ. م)]] بود. [[دودمان چه‌این|دودمان چین]] تمام [[عصر دولت‌های جنگ‌طلب|دولت‌های جنگ‌طلب چین]] را با غلبه بر آن‌ها متحد ساخت و حکومت یکپارچهیکپارچهٔ چین را به وجود آورد، اما [[دودمان چه‌این|دودمان چین]] پس از مرگ نخستین امپراتور آن، [[چین شی هوانگ|چین شی هوانگ‌]] ناپایدار و بی‌ثبات گشت.
 
ظرف چهار سال، قدرت [[دودمان چه‌این|دودمان چین]] با شورش‌های متعدد رو به زوال گذاشت. دو رهبر شورشی سابق، شیانگ یو (متوفای ۲۰۲ پ. م) از چو و [[گائوزو امپراتور هان|لیو بانگ]] (متوفای ۱۹۵ پ. م) از [[هانژونگ|هان]] در یک ستیز برای تسلط بر چین با یکدیگر نزاع کردند وکردند؛ [[گائوزو امپراتور هان|لیو بانگ]] در نبرد گایشیا (۲۰۲ پ. م) در [[آن‌هوئی|آن‌هویی کنونی]] بر شیانگ یو غلبه کرد و امپراتور تمامسراسر چین شد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=چین باستان|نام خانوادگی=ج. هال|نام=اِلنور|ناشر=انتشارات ققنوس|سال=1392|شابک=978-964-311-345-2|مکان=تهران|صفحات=121}}</ref>
 
==== [[امپراتور گائوزو هان|امپراتور گائوزو]] ====
[[گائوزو (دودمان هان)|گائوزو]] یا [[لیو بانگ]]، اولین امپراتور سلسلهٔ هان بود. او بر [[زیینگ]]، آخرین امپراتور [[دودمان چین|سلسله چین]]، غلبه کرد و به پادشاهی رسید. سلسله‌ای که او تأسیس کرد، '''هان''' نام گرفت. در دوران او چین همچنان یکپارچه ماند. او همچنین آیین [[کنفوسیوس]] را، به عنوان آیین رسمی کشور، برگزید. گائوزو در سال ۱۹۵ پیش از میلاد، یعنی تنها پس از هفت سال سلطنت، درگذشت.
 
==== دوران درگیری بر سر حکومت و دوره حکومت امپراتریس دواگر لو به عنوان نایب السلطنه ====
پس از مرگ [[امپراتور گائوزو هان|گائوزو]]، پسرش، لیو یینگ با حمایت مادرش امپراتریس لو به سلطنت رسید و نام [[امپراتور هوی هان|امپراتور هوی]] را برای خود انتخاب کرد ولی عمرعمرش کوتاهیوفا کردهنکرد و در ۲۲ سالگی درگذشت ولیدرگذشت؛ در این عمر کوتاههم مدتکوتاه قدرت هیچ وقت در دست او نبود بلکه قدرت در دست مادرش امپراتریس لو بود. پس از مرگ او پسرش لیو گونگ با نام [[امپراتور کیانشائو هان|امپراتور کیان‌شائو هان]] در ۵ سالگی با فرمان مادر بزرگ قدرتمندش امپراتریس اعظم دواگر لو به سلطنت رسید. هر چند او هرگز اعمال قدرت نداشت و به هیچدر وجهحقیقت به تخت نرسید زیرا امپراتریس دواگر لو اول او را حبس خانگی کرد و بعد او را به طور غیر مستقیم امپراتور خواند. او پس از ۴ سال که به طور اسمیاسماً امپراتور بود به دستور مادربزرگ خود از حکومت برکنار و برادرش لیو هونگ را با نام [[امپراتور هئوشائو هان]] بر تخت نشاندند هر چند او هم هرگز امپراتور نبود و او را هم پس از ۴ سال از حکومت برکنار کردند. پس از امپراتور هئوشائو پسر چهارم [[امپراتور گائوزو هان|گائوزو]] با نام [[امپراتور ون هان|امپراتور ون]] بر تخت نشانده شد در این مدت ۱۵ ساله حکومت واقعی در دست امپراتریس لو بود و بجای امپراتوران دست نشانده حکومت کرد مخصوصا نوه های خود [[امپراتور کیانشائو هان|امپراتور کیان‌شائو هان]] و [[امپراتور هئوشائو هان]] که هرگز امپراتور نبودن و همیشه حبس خانگی در بیرون از پایتخت بودند به همین خاطر امپراتریس لو بر حق خود به طور رسمی حکومت کرد.
 
==== [[امپراتور وو هان]] ====
خط ۱۳۴:
 
==== پایان دودمان هان ====
در سال ۱۸۴، زرددستاران با یک نیروی سیصد هزار نفری شورش‌های گسترده‌ای را در چندین ناحیه اطراف پایتخت برپا کردند. سرانجام نیروهای امپراتوری، شورشیان را پس از ماه‌ها نبرد شکست دادند. در سال ۲۲۰ میلادی، آخرین امپراتور هان، [[امپراتور شیان هان|شیین دی]]، از سلطنت کناره‌گیری کردکناره‌گرفت و امپراتوری به سه پادشاهی تقسیم شد که هرکدام مدعی تاج و تخت هان بودند. تا چهارصد سال بعد، امپراتوری یکپارچه‌ای پدید نیامد.
 
در سال ۲۲۰ میلادی، [[امپراتور شیان هان]] از دودمان هان شرقی توسط کائو پی مجبور به استعفاء و خلع مقام شد و با این کار دودمان هان پسین منحل گشت و دورهٔ سه پادشاهی با سه امپراتوری [[کائو وی]]، [[ووی شرقی]] و [[دودمان شو (سه امپراتوری)|شو هان]] آغاز به کار کرد.
۸۵

ویرایش