کاربر:Nightdevil/گز

آناباسیس روایت‌گر اردوکشی کورش کوچک{{یاد|کوروش پسر داریوش دوم و پروشات و برادر کوچکتر [[اردشیر دوم (هخامنشی)، که برای تمایز از کوروش بزرک با عنوان کوروش کوچک شناخته می‌شود.}} علیه برادرش اردشیر دوم با امید تسخیر تخت شاهنشاهی هخامنشی برای خودش، عقب‌نشینی «ده هزار» مزدور یونانی ارتش کورش تا دریای سیاه پس از کشته شدن او، و در نهایت بازگشت ایشان به غرب آسیای صغیر است.

کلمهٔ آناباسیس (به یونانی: Ἀνάβασις) لفظا به معنای بالا رفتن است و در یونانی برای اشاره به هر سفری استفاده می‌شد که از ساحل دریا به سرزمین‌های مرتفع و کوهستانی‌تر صورت می‌گرفت، ولی به‌طور خاص این عبارت به سفر از سواحل غربی آسیای صغیر (ترکیهٔ امروزی) به پایتخت امپراتوری هخامنشی در شهر شوش اشاره داشت. از این نظر در حالت صحیح کلمهٔ آناباسیس تنها باید به بخش اول سفرنامهٔ گزنفون اطلاق شود.

طغیان ناموفق کوروش کوچک علیه برادرش اردشیر دوم در سال ۴۰۱ پ.م. روی داد. پیش از آن، کوروش نقشی برجسته در صحنه سیاست یونان ایفا کرده بود. در سال‌های انتهایی چنگ پلوپنزی بین اسپارت و آتن، اسپارت‌ها با تیسافرن، ساتراپ لیدیه و کاریا، که فرماندهٔ قوای هخامنشی در غرب آسیای صغیر بود پیمان اتحادی بسته بودند. تیسافرن امیدوار بود که بتواند با کمک اسپارت کنترل مستعمرات یونانی در سواحل آسیای صغیر را از چنگ آتن پس بگیرد. اسپارت‌ها هم به پول هخامنشی‌ها نیازمند بودند تا بتوانند ناوگانی بسازند که توان رویارویی با نیروی دریایی آتن را داشته باشد. با این وجود، سردار آتنی آلکیبیادس، که در آن زمان در تبعید و مشاور تیسافرن بود، به او گفت که پیروزی اسپارت به سود شاهنشاهی هخامنشی نیست و منفعت در آن است که دولت‌شهرهای یونانی در جنگی فرسایشی یکدیگر را تضعیف کنند. تیسافرن رای آلکیبیادس را پذیرفت و کمک به اسپارت‌ها را قطع کرد. اسپارت‌ها، که در شرف شکست قرار گرفته‌بوند، شکایت تیسافرن را به نزد شاهنشاه هخامنشی داریوش دوم بردند. داریوش در پاسخ به این شکایت‌ها پسرش کوروش کوچک را به ساتراپی لیدیه و فرماندهی قوای هخامنشی در غرب آسیای صغیر منصوب کرد. در نتیجه تیسافرن از اقتدار نظامی‌اش خلع شد و قلمروش تنها به کاریا تقلیل یافت. کوروش در این زمان (۴۰۷ پ. م) تنها هفده سال داشت. کوروش در نقش رهبری توانمند ظاهر شد و کمک‌هایش به اسپارت باعث شد ایشان بر آتنی‌ها پیروز شوند و جنگ پلوپنزی در نهایت پس از بیست و هفت سال به پایان رسید.

• Xenophon; CARLETON L. BROWNSON (1918). Xenophon: in seven volumes -- vol. III -- ANABASIS: BOOKS I-VII (به انگلیسی). London: W. Heinemann - G.P. Putnam's Sons. ISBN 0-674-99100-1. OCLC 3231818.