مدار رأس‌الجدی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
رضاکولیوند (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
ویژگی پیوندهای پیشنهادی: ۶ پیوند افزوده شد. |
||
خط ۳:
[[پرونده:Australia in 1794 Samuel Dunn Map of the World in Hemispheres.JPG|بندانگشتی|چپ|350px|مدار رأس‌الجَدی در [[نقشه ساموئل دان]]]]
'''مدار رأس‌الجَدْی'''<ref name="v-y">[https://www.vajehyab.com/?q=%D8%AC%D8%AF%DB%8C&f=farhangestan واژه‌یاب (فرهنگستان) - جَدْی (جَ دْ)]</ref><ref>[https://www.parsi.wiki/fa/wiki/topicdetail/0ddbd399808f4eec96e766039d367b0d پارسی ویکی - مدار رأس الجدی ( م َ رِ رَءْ سُل ْ ج َدْی ْ)]</ref> خطی فرضی در جغرافیای زمین است که جنوبی‌ترین عرضی را نشان می‌دهد که خورشید را می‌توان در بالای سر (خط [[سرسو]]) مشاهده کرد. قرار گرفتن خورشید در خط سرسو در این مدار یک بار در سال به هنگام [[انقلاب زمستانی]] رخ می‌دهد.
رأس‌الجَدی یکی از پنج [[مدار (جغرافیا)|مدار]] مهم [[زمین]] است که غالبا در نقشه‌ها مشخص می‌شود.
این مدار، در سال ۲۰۰۰ موازی با عرض جغرافیایی "۲۱،۵ '۲۶ °۲۳ جنوب [[استوا]] بوده و طی نوساناتی تا سال ۲۰۱۰ به فاصلهٔ "۱۶٬۸ '۲۶ °۲۳ و تا سال ۲۰۲۰ به عرض مداری "۱۲٬۱ '۲۶ °۲۳ رانده می‌شود.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.neoprogrammics.com/obliquity_of_the_ecliptic/ |عنوان=Obliquity of the Ecliptic and Nutation in Obliquity | ناشر = PHP Science Labs |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۵ دسامبر ۲۰۱۲}}</ref> در دهه‌های اخیر این مدار سالانه "۰،۴۷ (۰،۴۷ ثانیه قوسی) یعنی حدود ۱۵ متر به استوا عقب می‌کشد.<ref>{{یادکرد ویکی|عنوان =Tropic of Capricorn |پیوند =http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tropic_of_Capricorn&oldid=587008912 |زبان =انگلیسی| بازیابی =۳۰ آذر ۱۳۹۲}}</ref> برای اطلاعات بیشتر از نوسانات مداری آن [[مدار (جغرافیا)#تغییرات مدارهای گرمسیری و قطبی|مدار جغرافیایی]] را بنگرید.
این مدار که معنی نام آن «سر بزغاله» است مدار عرض جغرافیایی ۲۳ درجه و حدود ۲۷ دقیقه جنوبی کره زمین است. آفتاب در روز اول زمستان (روز اول [[برج جدی|بُرج جَدْی]]) در [[نیم‌کره جنوبی|نیم‌کرهٔ جنوبی]] به نقاط واقع در روی این مدار عمودی می‌تابد، به عبارت دیگر روز اول برج جدی در [[نیم‌کره شمالی|نیم‌کرهٔ شمالی]] مقارن روز اول تابستان در نیم‌کرهٔ جنوبی زمین می‌شود.<ref>فرهنگ فارسی معین</ref> در انقلاب زمستانی، در مناطقی که در این ناحیه از زمین قرار دارند هنگام ظهر خورشید در [[سرسو]] یعنی دقیقاً در بالای سر قرار می‌گیرد. در مناطق پایین‌تر از این مدار خورشید همیشه در شمال نقطه سرسو قرار دارد. جدی ([[بزغاله (صورت فلکی)|بزغاله]]) نام [[صورت فلکی]] جنوبی‌ای است که خورشید در حدود ۲۰۰۰سال پیش در آن قرار می گرفته‌است. امروزه به دلیل [[حرکت تقدیمی]] زمین صورت فلکی [[کمان (صورت فلکی)|کمان]] در این مکان قرار دارد.
مدار رأس‌الجدی به موازات خط استوا است و منطقهٔ گرمسیری بین دو مدار رأس‌الجدی و [[رأس‌السرطان]] قرار دارد. محدوده شمال آن تا خط استوا منطقه [[گرمسیری]] جنوبی، و محدوده جنوب آن تا [[مدار قطب جنوب]]، [[مناطق معتدل|منطقه معتدل]] جنوبی نامیده می‌شود.
خط ۱۴:
یکی از دو نوع باد دائمی [[بادهای بسامان]]<ref>Trade</ref> نامیده می‌شوند. بادهای بسامان شمال شرقی و بسامان جنوب شرقی از مدار رأس‌الجدی و رأس‌السرطان که به ترتیب ۲۳ درجه و ۲۷ دقیقه جنوب و شمال خط استوا واقع‌اند به طرف خط استوا می‌وزند.
همانند با مدار رأس‌السرطان، بیشتر مناطق واقع‌شده بر روی مدار رأس‌الجدی نیز آب‌وهوایی خشک یا نیمه‌خشک دارند. این وضعیت در مدار رأس‌الجدی وخیم‌تر است زیرا در استرالیا و [[آفریقای جنوبی]] که در مسیر آن قرار دارند به خاطر نبود فعالیت‌های زمین‌ساختی و نبود [[یخچال مصنوعی|یخچال‌سازی مصنوعی]] از دوران کربونیفر، یعنی ۳۰۰ میلیون سال پیش، زمین‌ها نیز به‌شدت نابارور و غیرحاصل‌خیز هستند.
{{-}}
| |||