سیتوپلاسم: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
تمیزکاری و اصلاح و افزودن مطلب برچسب‌ها: افزودن پیوند بیرونی به جای ویکی‌پیوند ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
خط ۱:
[[پرونده:biological cell.svg|بندانگشتی|300px|[[اندامک]]های درون [[سلول]] جانوران: (۱) [[هستک]] (۲) [[هسته سلول|هسته]] (۳) [[ریبوزوم]] (۴) [[وزیکول]] (۵) [[شبکه آندوپلاسمی خشن]] (۶) [[دستگاه گلژی]] (۷) [[اسکلت سلولی]] (سیتواسکلتون) (۸) [[شبکه آندوپلاسمی صاف]] (۹) [[میتوکندری]] (۱۰) [[واکوئل]] (۱۱) سیتوپلاسم (۱۲) [[لیزوزوم]] (۱۳) [[سانتریول]]]]
'''میان‌یاخته''' یا '''سیتوپلاسم''' {{انگلیسی|Cytoplasm}} در [[زیست‌شناسی سلولی]] عبارت است از تمامی محتویات داخل یک سلول [[یوکاریوت|یوکاریوتی]] به جز [[هسته سلول|هسته]] آن [[سلول]]. سیتوپلاسم در یک [[غشای سلولی]] محصور شده است. مجموع محتویات [[هسته سلول]] که در [[پوشش هسته‌ای]] محصور است، [[درون‌هسته|نوکلئوپلاسم]] یا درون‌هسته نام دارد.<ref>{{cite book|vauthors=Shepherd VA|title=The cytomatrix as a cooperative system of macromolecular and water networks|volume=75|pages=171–223|date=2006|pmid=16984813|doi=10.1016/S0070-2153(06)75006-2|isbn=9780121531751|series=Current Topics in Developmental Biology}}</ref> بخش زیادی از سیتوپلاسم را ماده‌ای ژل‌مانند با نام [[سیتوزول]] تشکیل می‌دهد. [[اندامک|اندامکها]] و اجسام درون سلولی، اجزاء دیگر سیتوپلاسم هستند. ترکیب اصلی سیتوپلاسم، [[آب]] و [[پروتئین]]های محلول در آب است. سیتوپلاسم، به‌طور کلی بی‌رنگ است و حدود 80 درصد از آن، متشکل از آب است.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=Calcium|نشانی=https://web.archive.org/web/20120612123626/http://www.eoearth.org/article/Calcium?topic=49557|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2012-06-12|بازبینی=2021-10-16}}</ref>
بسیاری از [[واکنش شیمیایی|واکنش‌های شیمیایی]] زیستی در سیتوپلاسم یا [[اندامک]]های آن صورت می‌گیرد. شبکه‌ای از رشته‌ها و لوله‌های پروتئینی در سرتاسر سیتوپلاسم وجود دارد که به یکدیگر متصل می‌شوند و [[اسکلت سلولی]] را می‌سازند. سلول [[غشا]]یی دارد که از [[فسفولیپید]]، [[کلسترول]] (تنها در [[سلول جانوری]]) و [[گلیکوپروتئین]] تشکیل شده‌است. یکی از ویژگی‌های غشای سلول، خاصیت
سیتوپلاسم سلول جانداران [[یوکاریوت|یوکاریوتی]] (مانند سلول جانوران) برخلاف جانداران [[پروکاریوت|پروکاریوتی]] (مانند [[باکتری]]) در برخی موارد به‌طور مستقیم با اندامک‌های درون سلول ارتباط مستقیم ندارند. بلکه این اندامکها غشای مخصوص به خود را دارند.
== اجزای
# [[هستک]]
# [[هسته یاخته|هسته]]
# [[ریبوزوم]]
# [[وزیکول
# [[شبکه آندوپلاسمی خشن
# [[دستگاه گلژی]]
# [[اسکلت سلولی]]
# [[شبکه سیتوپلاسم]]ی▼
# [[شبکه آندوپلاسمی
# [[میتوکندری]]
# [[واکوئل]]
# [[سیتوزول]]
# [[لیزوزوم]]
# [[
# [[
تمامی محتوای سلولهای موجودات زنده پروکاریوت (جانداری که یاخته‌های آن هسته واقعی و غشای هسته ندارند) (مانند باکتری‌ها که فاقد هسته سلولی هستند) درون سیتوپلاسم گنجانده شده‌اند.▼
▲تمامی محتوای
درون سلولهای موجودات زنده یوکاریوت (یاخته آن‌ها غشا و هسته واقعی دارند) محتوای هسته سلولی از سیتوپلاسم جدا شده و نوکلئوپلاسم نامیده می‌شود. تقریباً ۸۰ درصد سیتوپلاسم از آب و معمولاً بی‌رنگ است. بیشتر فعالیتهای بافت سلولی درون سیتوپلاسم اتفاق می‌افتد مانند بسیاری از فعالیتهای سوخت و ساز که شامل گلیکولیز (فعالیتهای سلولی که به اکسیژن نیاز ندارند) و فرایندهایی مانند تقسیم سلولی می‌شوند. قسمت درونی و دانه‌دانه، آندوپلاسم و لایه بیرونی و شیشه‌ای و روشن، پوسته سلولی یا طبقه خارجی سیتوپلاسم یا اکتوپلاسم نامیده می‌شود▼
▲درون
حرکت یون‌های [[کلسیم]] به درون و بیرون از سیتوپلاسم، یک روش علامت‌دهی برای فرایندهای [[متابولیسم|متابولیسمی]] است.<ref name=":0" /> در [[گیاه|گیاهان]]، حرکات سیتوپلاسم پیرامون [[واکوئل|واکوئل‌ها]] معروف به جریان سیتوپلاسمی است.
=== سیتوزول ===
سیتوزول جزئی از سیتوپلاسم است اما بخش درونی اندامک‌های غشادار را شامل نمی‌شود. سیتوزول تقریباً ۷۰ درصد ار ظرفیت سلول را تشکیل می‌دهد و از آب، [[نمک]] و مولکولهای زیستی ساخته شده‌است. سیتوزول ترکیب پیچیده‌ای از رشته‌های [[اسکلت سلولی]]، پروتئین‌ها و مولکولهای محلول در آب، رشته‌های پروتئین مانند [[ریزرشته|ربزرشته‌ها]]، رشته‌های [[اکتین]] و [[ریزلوله|میکروتوبولها]] است. سیتوزول همچنین حاوی ساختارهای کوچک، همانند [[ریبوزوم|ریبوزوم‌ها]]، [[پروتئازوم|پروتئازوم‌ها]] و ساختارهایی با وظایف نامشخص و اسرارآمیز، موسوم به "گنبد" (Vault Complexes) است.<ref>{{Cite journal|last=Zon|first=A. van|last2=Mossink|first2=M.|last3=Scheper|first3=R.|last4=Sonneveld|first4=P.|last5=Wiemer|first5=E.|date=2003|title=The vault complex|url=https://www.semanticscholar.org/paper/The-vault-complex-Zon-Mossink/e49c4d7cbf7320f63c6677aa9de4f7bbd6669ad3|journal=Cellular and Molecular Life Sciences CMLS|doi=10.1007/s00018-003-3030-y}}</ref>
[[File:Localisations02eng.jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Localisations02eng.jpg|راست|بندانگشتی|329x329پیکسل|پروتئین‌ها در اجزاء و بخش‌های مختلف ساختارهای سلولی که با [[پروتئین فلورسنت سبز]] علامت‌گذاری شده‌اند.]]
به دلیل شبکه فیبرها و غلظت‌های بالای
▲به دلیل شبکه فیبرها و غلظت‌های بالای درشت مولکولهای حل شده مانند پروتئین‌ها پدیده‌ای که ازدحام درشت مولکولی نامیده می‌شود اتفاق می‌افتد و سیتوزول ب عنوان محلول ایده‌آل عمل نمی‌کند.
تأثیر این ازدحام چگونگی فعل و انفعال داخلی اجزای سیتوزول با یکدیگر را تغییر می‌دهد.
===
[[اندامک
▲اندامک ها (تحت‌الفظی: اندام‌های کوچک) معمولاً در مجاور پوسته هستند و ساختارهایی درون سلول هستند که فعالیت ویژه‌ای دارند. تعدادی از اندامک های اصلی که در سیتوزول معلق هستند عبارتند از: میتوکندری، شبکه آندوپلاسمی، دستگاه گلژی، واکوئل‌ها، لیزوزوم‌ها و در سلول گیاهی کلروپلاست ها.
[[اجسام
▲== اجسام درون بسته سیتوپلاسمی ==
▲اجسام درون بسته بخش‌های کوچکی از زیرساختهای حل نشدنی معلق در سیتوزول هستند. دامنه وسیعی از اجسام درون بسته در انواع مختلف سلولی و در گیاهان دامنه‌ای از بلورهای کلسیم اکسالات یا دی‌اکسید سیلیکن وجود دارند که ذخیره دانه‌هایی از مواد انرژی مانند نشاسته، گلیکوژن و پلی هیدروکسیل‌ها را انجام می‌دهند. یک نمونه ویژه قطره‌های چربی هستند که به صورت قطره‌های کروی شکل هستند که از چربی‌ها و پروتئین‌ها تشکیل شده‌اند و در هر دو پروکاریوت‌ها و یوکاریوتها به عنوان راهی برای ذخیره چربی، مانند اسیدهای چرب و استرول‌ها به کار می‌روند. قطره‌های چربی مقدار زیادی از ظرفیت بافتهای چربی را تشکیل می‌دهند که عمدتاً به‌طور ویژه سلولهای ذخیره چربی هستند که در دامنه‌ای از سایر انواع سلولها هم وجود دارند.
== تحقیق و مباحثه ==
سیتوپلاسم، [[میتوکندری]] و بسیاری از
== مطالعه بیشتر ==
- [[پروتوپلاسم]]
- [[سین‌سیتیوم]]
== جستارهای وابسته ==
* [[KPNA2]]
==
{{پانویس}}
==
* {{یادکرد |کتاب =اصول بیوشیمی لنینجر |نویسنده = آلبرت لنینگر، مایکل کاکس، دیویدلی نلسون|ترجمه = رضا محمدی |فصل = |صفحه = | ناشر = آییژ | چاپ = | سال = ۱۳۸۵|شابک = 964-8397-05-8}}
{{اندامک}}
| |||