ترکمانچای: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Reza bardeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Luckie Luke (بحث | مشارکتها) ابرابزارتماما دستکاری شده و مطالب بدون منبع |
||
خط ۱۱:
| اندازه تصویر =
| عنوان تصویر =
| عرض‌جغرافیایی =
| طول‌جغرافیایی =
| استان = آذربایجان شرقی
| شهرستان = میانه
خط ۳۴:
}}
'''ترکمانچای''' یا
این شهر از شهرهای قدیمی آذربایجان بوده و دارای قدمت بالایی می‌باشد. عمده شهرت این شهر به خاطر عقد عهدنامه ترکمانچای در پایان جنگ‌های ایران و روسیه در عهد قاجار می‌باشد. عباس میرزا شاهزاده لایق قاجار در این شهر به نمایندگی از شاه قاجار برای امضای عهدنامه ترکمانچای حضور یافت اگر چه وی دلاوری‌ها و رشادتهای فراوانی را در دفاع از وطن نشان داد و با قبول شکست در برابر روسیه مخالف بود ولی ناچار به امضای عهدنامه شد. خیابان مجاور محل عقد عهدنامه ترکمانچای به یاد رشادتهای عباس میرزا و سربازان مدافع وطن «عباس میرزا» نامگذاری شده‌است.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.irantraveller.ir/iran-states/west-states/state-azarbaijan-east/1072-شهر-ترکمانچای.html |title=ترکمانچای یکی از شهرهای ایران |accessdate=۱۴ فوریه ۲۰۱۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180215083716/http://www.irantraveller.ir/iran-states/west-states/state-azarbaijan-east/1072-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%86%D8%A7%DB%8C.html |archivedate=۱۵ فوریه ۲۰۱۸ |dead-url=yes}}</ref>
«عهدنام‌نامهٔ» ترکمانچای، از سوی [[امپراتوری روسیه|امپراتوری روسیه تزاری]] با همراهی و هم‌گامی [[پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی|امپراتوری بریتانیا]]، بر [[ملت ایران|ملت و دولت]] ایران در تاریخ اول اسفند ۱۲۰۶ خورشیدی برابر با ۲۱ فوریه ۱۸۲۸ تحمیل شد. بر پایهٔ این قرارداد، [[خانات ایروان|ایالت ایروان]] و [[خانات نخجوان|نخجوان]] و بخش بزرگ دیگری از [[خانات تالش|ایالت تالش]] از دست ایران رفت.{{مدرک}} عمده محصولات کشاورزی این شهر گندم و محصولات سر درختی از جمله زردآلو بادام هلو و سیب می‌باشد و عمده شهرت این منطقه به خاطر سیب با کیفیت و خوش عطر آن می‌باشد.
== تاریخ ==▼
تاریخ ترکمانچای به دوران
=== زلزله ترکمانچای ===▼
== جمعیت ==▼
زمین‌لرزه ۱۳۹۸
بر پایه [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران|سرشماری عمومی نفوس و مسکن]] در [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵)|سال ۱۳۹۵]] جمعیت این شهر ۷٬۴۴۳ نفر (۲٬۳۶۶ خانوار) بوده‌است.<ref>{{سرشماری ۱۳۹۵|۰۳}}</ref>▼
{{جمعیت تاریخی|۱۳۷۵|۶۰۳۷|۱۳۸۵|۶۴۳۴|۱۳۹۰|۷۰۹۴|۱۳۹۵|۷۴۴۳|align=center}}▼
▲== تاریخ ==
▲تاریخ ترکمانچای به دوران [[سلجوقیان]] و [[اتابکان]] بازمی‌گردد. در این دوره گروهی از ترکمانان مهاجرت خود را به [[آذربایجان]] آغاز کردند و هم‌زمان دسته‌ای از آن‌ها در این شهر سکونت گزیدند و نام آن به ترکمان کندی و به تدریج ترکمان و ترکمن تغییر کرد. هم چنین در قرن نهم [[کلاویخو]] نام این شهر را به صورت تونگلار و توکلر ضبط نموده و مردم آن را ترکمن نامیده‌است. بعضی از مناطق ترکمانچای قدیمی است از جمله منطقه بروانان که امروزه روستایی به آن نام وجود ندارد اما ناحیه بروانان چندین دهستان را در تقسیمات کشوری امروز شامل می‌شود. نام بروانان نخستین بار در قرن پنجم و ششم به عنوان شهری کوچک در آذربایجان ذکر شده‌است. در سال ۱۲۹۵ [[ناصرالدین شاه]] در راه سفر به فرنگ وارد ترکمانچای شده‌است. از آثار باستانی ترکمانچای می‌توان به تپه باستانی بروانان در یک کیلومتری جنوب غربی روستای صومعه علیا و تپه خاکستر (در ترکی آذربایجانی: کول تپه) در حدود یک کیلومتری شرق این شهر اشاره کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=دانشنامه جهان اسلام بنیاد دائرة المعارف اسلامی|نشانی=https://rch.ac.ir|وبگاه=دانشنامه جهان اسلام بنیاد دائرة المعارف اسلامی|بازبینی=2020-09-17|کد زبان=Persian|نام=خسرو|نام خانوادگی=خسروی /;|نویسنده=|تاریخ=|archive-date=12 نوامبر 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191112223703/https://rch.ac.ir/}}</ref>
== جغرافیا ==
ترکمانچای در ارتفاعات کوه بزقوش و در مکانی دره مانند واقع شده‌است. از این دره رود ترکمانچای عبور می‌کند و بافت شهر را به دو ضلع شرقی و غربی تبدیل می‌کند.<ref>{{یادکرد وب |url=http://tohmanli.ir/?p=824 |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۲۱ فوریه ۲۰۱۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180222044854/http://tohmanli.ir/?p=824 |archivedate=۲۲ فوریه ۲۰۱۸ |dead-url=yes}}</ref>
آبادی‌های شهر عمدتاً در دشت‌هایی مرتفع و رشته کوه بزقوش در امتداد شمال آن قرار گرفته‌است. جاده اصلی تهران- میانه- بستان آباد- تبریز از ۹ کیلومتری جنوب ترکمانچای می‌گذرد. پیش از احداث این جاده در اوایل سلطنت [[رضاشاه]] جاده میانه- تبریز از آبادی ترکمانچای عبور می‌کرد. دمای هوا در ترکمانچای در تابستان به ۳۹ درجه و در زمستان نیز به منفی ۱۹ درجه سانتیگراد می‌رسد. میزان بارش سالانه آن نیز حدود ۲۵۰ میلی‌متر می‌باشد.<ref name="rch.ac.ir">[http://rch.ac.ir/article/details/10819 مقاله ترکمنچای در دانشنامه جهان اسلام]
▲== جمعیت ==
== مراکز آموزش عالی ==▼
▲بر پایه [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران|سرشماری عمومی نفوس و مسکن]] در [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵)|سال ۱۳۹۵]] جمعیت این شهر ۷٬۴۴۳ نفر (۲٬۳۶۶ خانوار) بوده‌است.<ref>{{سرشماری ۱۳۹۵|۰۳}}</ref>
دانشگاه پیام نور▼
▲{{جمعیت تاریخی|۱۳۷۵|۶۰۳۷|۱۳۸۵|۶۴۳۴|۱۳۹۰|۷۰۹۴|۱۳۹۵|۷۴۴۳|align=center}}
== محصولات کشاورزی و صنایع دستی ==
سطر ۶۸ ⟵ ۶۱:
حمام امیرکبیر ترکمانچای که به دستور امیر کبیر ساخته شده‌است یکی از آثار تاریخی این شهر است. وجود سکوها و خزینه در معماری قدیمی این حمام تاریخی و تأمین آب آن از قنات نکات قابل توجه در خصوص این بنای تاریخی است که علیرغم اینکه جزو بناهای تاریخی درون‌شهری محسوب می‌شود اما در حال تخریب است و تبدیل به خرابه‌ای پر از زباله شده‌است در حالیکه می‌توانست زمینه‌ساز جذب گردشگر و ایجاد اشتغال باشد.<ref>http://www.dana.ir/news/1170393.html/حمام-تاریخی-امیر-کبیر-ترکمانچای-میانه-تبدیل-به-زباله-دانی-شده-است-عکس</ref>
▲== زلزله ترکمانچای ==
▲دانشگاه پیام نور
▲زمین‌لرزه ۱۳۹۸ [[آذربایجان شرقی]] به بزرگی ۵٫۹ در مقیاس بزرگای گشتاوری ۲ و ۱۷ دقیقه و ۳ ثانیه بامداد جمعه ۱۷ آبان ۱۳۹۸ در نزدیکی شهر ترکمانچای، استان آذربایجان شرقی رخ داد. ترکمانچای یکی از شهرهای قدیمی و تاریخی [[ایران]] که در شهرستان [[میانه]] استان آذربایجان شرقی واقع شده‌است. این زمین‌لرزه در [[تبریز]] و شهرهای اطراف مانند [[هشترود]] ، مهربان، اسکو بسیار محسوس بود و موجب وحشت مردم آن مناطق شد. کانون این زلزله در موقعیت ۳۷٫۷۱ شمالی و ۴۷٫۵۲ شرقی ثبت شده‌است. به علت قطع بودن سامانه اینترنتی مرکز لرزه‌نگاری ایران کانون و قدرت این زمین‌لرزه مشخص نیست، اما بر اساس اعلام سامانه لرزه‌نگاری جهانی قدرت این زمین لرزه ۶ ریشتر بوده‌است. این زمین‌لرزه در استان‌های شمال غرب کشور، از جمله استان آذربایجان شرقی، [[استان زنجان]] ، [[استان اردبیل]] ، بخش‌هایی از [[گیلان]] و نواحی شمالی استان [[تهران]] نیز احساس شده‌است. نزدیک‌ترین شهرها به کانون این زمین‌لرزه، ۱۸ کیلومتری ترکمانچای، آذربایجان شرقی ۲۴ کیلومتری ترک ،۲۵ کیلومتری سراب، آذربایجان شرقی هستند. در روستای ورنکش بخش ترکمانچای شهرستان میانه تاکنون ۵ نفر جان خود را از دست دادند و ۲۵۱ نفر مصدوم شده‌اند. بیشترین خسارت در روستاهای ورنکش، بال استیل، [[ورزقان]]، گاوینه رود و گین علی رخ داد.
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
[https://rch.ac.ir/ مقاله ترکمنچای در دانشنامه جهان اسلام] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191112223703/https://rch.ac.ir/ |date=
{{درگاه|آذربایجان}}
{{استان آذربایجان شرقی}}
| |||