|
|location_map = Iran
|مختصات = {{coord|۳۴٫۰۴۹۵۴۱۵۲|N|۴۸٫۹۰۲۹۲۶۵۹|E|display=inline}}
|تصویر=
|اندازه تصویر= آب ملایر (کلان)
|زیرنویس= سد کلان
|نام دیگر= سد خاکی ملایر
|نام قدیمی=
|کشور= [[ایران]] {{پرچم ایران}}
|رودخانه= رودخانه کلان
|محل= جنوب [[شهرستان بزرگ ملایر]]
|مدیر اجرایی پروژه نصب تجهیزات هیدرومکانیکال= حامد کرمانیون
|گونه سد= خاکی همگن
|ارتفاع از پی= ۴۷ متر
|ارتفاع_از_بستر= ۴۵/۹۰ متر
|طول تاج= ۸۲۸ متر
|عرض در پی= ۱۸ متر
|عرض تاج= ۱۶ متر
|گونه سرریز=
|گنجایش سرریز= ۷۶۹ <small>متر مکعب بر ثانیه</small>
|آغاز ساخت= ۱۳۸۲
|گشایش= ۱۳۹۰
|مدیر نصب تجهیزات= حامد کرمانیون
|حجم کل مخزن = ۴۵ <small>میلیون متر مکعب</small>
|مساحت مخزن=
|پانویس=
}}
'''سد کلان ملایر''' بزرگترین سد در غرب کشور [[ایران]] است که در شهرستان بزرگ ملایر قرار دارد، مطالعات اولیه اجرایی و فنی این سد در سال ۱۳۸۰ و عملیات اجرایی ساخت در خرداد سال ۱۳۸۲ استارت شد، این سد نیز مانند [[سد مسجدسلیمان|سد مسجد سلیمان]]،سلیمان، [[سد سیاه بیشه|سیاه بیشه]] و شهید عباسپور از توربین‌هایتوربین های ساخت آلمان بهره جویی کرد، حامد کرمانیون مدیر نصب تجهیزات هیدرومکانیکال اعلام نمود عملیات نصب تجهیزات مربوطه مطابق برنامه‌هایبرنامه های زمانی ارائه شده در مرداد ۱۳۸۹ به اتمام رسید.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.bandab.com/info/fa/projects/detail.asp?pid=939387744164605 |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۱۶ مارس ۲۰۱۷ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170317143911/http://www.bandab.com/info/fa/projects/detail.asp?pid=939387744164605 |archivedate=۱۷ مارس ۲۰۱۷ |dead-url=yes}}</ref><ref name=ToolAutoGenRef1>http://www.yjc.ir/fa/news/5578516/سرریز-شدن-سد-کلان-بروجردملایر</ref> متاسفانه بعضی از افراد نادان اقدام به جعل و انتساب این سد به نام شهرهای خود میکنند اما آنچه که مشخص است این است که این سد در شهرستان بزرگ ملایر واقع شده است.
== نام گذاری ==
نام سد کُلان ملایر با توجه به آشنایی مردم با واژه «کلان» (به معنای بزرگ) گاه نام سد با فتحه و به صورت کَلان نیز تلفظ می‌شود. در اصطلاح عامیانه مردم به آن سد پاتپه نیز می‌گویند. به دلیل وجود روستای پاتپه که به دلیل ساخت سد در زیر سد مدفونمی شدشود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گودرزی:|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2019-04-14|بازبینی=2020-12-10|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=سد کلان ملایر سر ریز کرد|نشانی=https://www.irna.ir/news/83692219/سد-کلان-ملایر-سر-ریز-کرد|وبگاه=ایرنا|تاریخ=2020-02-26|بازبینی=2020-12-10|کد زبان=fa|نام خانوادگی=1449}}</ref>
== هدف‌های ساخت سد ==
کاربری اصلی این سد تأمین آب آشامیدنی شهر [[ملایر]] و تأمین آب کشاورزی اراضی روستاهای شهرستان ملایر بوده‌استبوده است. کاربری شاخص دیگر این سد هم به عنوان یکی از جاذبه‌های تفریحی و اقامتی منطقه است.
به‌طور کلی کاربری‌های این سد به شرح ذیل است:
# تأمین آب آشامیدنی شهر [[ملایر]]
# کنترل طغیان و جلوگیری از خسارات ناشی از سیل<ref name=ToolAutoGenRef1/><ref>{{یادکرد وب|عنوان=طرح آبرسانی شهر ملایر از سد کلان امسال بهره‌برداری می‌شود|نشانی=https://www.irna.ir/news/84047175/طرح-آبرسانی-شهر-ملایر-از-سد-کلان-امسال-بهره-برداری-می-شود|وبگاه=ایرنا|تاریخ=2020-09-21|بازبینی=2020-12-10|کد زبان=fa|نام خانوادگی=1449}}</ref>
== حوزه آبریز سد کلان ==
آب سد کلان از مناطق کوهستانی شرقلرستان بروجردتامین تأمینمی می‌شودشود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=دریچه سد کلان ملایر برای کنترل سیلاب‌های احتمالی باز شد|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1463885/دریچه-سد-کلان-ملایر-برای-کنترل-سیلاب-های-احتمالی-باز-شد|وبگاه=خبرآنلاین|تاریخ=2020-12-08|بازبینی=2020-12-10|کد زبان=fa}}</ref>
== دریاچه سد ==
دریاچه سد کلان در جنوب این سدسطح در اراضی دهستانهای [[شهرستان بروجردملایر]] قرار دارد. حجم دریاچه سد کلان بالغ بر ۴۵ میلیون متر مکعب است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آبرسانی از سد کلان به بروجردملایر در پایان راه|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/550470/آبرسانی-از-سد-کلان-به-ملایر-در-پایان-راه|وبگاه=همشهری آنلاین|تاریخ=2020-09-19|بازبینی=2020-12-10|کد زبان=fa}}</ref>
== تصفیه خانه سد کلان ملایر ==
پس از سال ها انتظار آب تصفیه شده سد کلان به ملایر رسید، در فاز نخست طرح آبرسانی از سد کلان به شهر ملایر، در حال حاضر ۱۰۰ تا ۱۵۰ لیتر در ثانیه آب از سد کلان وارد مخزن شهری ملایر می شود و مقرر شد در آینده نزدیک با وارد مدار شدن فاز دوم طرح انتقال آب، ۲۵۰ لیتر در ثانیه آب از سد کلان وارد شبکه توزیع شود.قرار است تا سال ۱۴۱۵ حدود ۱۲ میلیون متر مکعب آب شهر ملایر از سد کلان تامین شود. همچنین ۵۰۰ هزار متر مکعب به شهرک صنعتی مرویل و یک میلیون متر مکعب به روستاهای در مسیر حقآبه تعلق گرفته است اما در مجموع کل تخصیص آب سد کلان برای شهر ملایر است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پس از سال ها انتظار آب تصفیه شده سد کلان به ملایر رسید|نشانی=https://www.isna.ir/news/1400062216701/پس-از-سال-ها-انتظار-آب-تصفیه-شده-سد-کلان-به-ملایر-رسید|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-09-13|بازبینی=2021-09-30|کد زبان=fa}}</ref>
== سد خطرناک ملایر ==
قسمت‌های مرکزی دریاچه سد، دمای آب بسیار پایین است و سبب گرفتگی عضلات شده که حتی برای شناگران حرفه‌ای هم خطرناک است. این سد در سال ۱۴۰۰ تعداد ۴ کشته بر جای گذاشته است <ref>{{یادکرد وب|عنوان=امسال سد کلان ملایر ۴ قربانی گرفت|نشانی=https://www.isna.ir/news/1400061611883/امسال-سد-کلان-ملایر-۴-قربانی-گرفت|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-09-07|بازبینی=2021-09-30|کد زبان=fa}}</ref>
== نگارخانه ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
[[رده:سدهای استان همدان|کلان]] ▼
{{ایران-خرد}}
[[رده:سدهای ایران|کلان]]
▲[[رده:سدهای استان همدان|کلان]]
[[رده:شهرستان ملایر]]
| 