اشغال ایران در جنگ جهانی دوم: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز تغییرات جزئی و تمیزکاری برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
ابرابزار |
||
خط ۵۱:
در روز ۳ شهریور ۱۳۲۰، ابتدا نیروهای شوروی از شمال و شرق از زمین و هوا به ایران حمله‌ور شدند و سپس نیروهای [[بریتانیا]]یی نیز از جنوب و غرب حمله کردند و شهرهای سر راه را یک‌به‌یک به سرعت اشغال کردند و هر دو به سمت [[تهران]] حرکت کردند. [[ارتش ایران]] به سرعت متلاشی شد. [[رضاشاه]] با فشار متفقین به خصوص بریتانیا سریعاً استعفاء داد و سپس با گذشتِ مدت‌ها کشمکش بینِ روس‌ها با دیگر کشورهایِ متفقین، و همچنین شکل‌گیری بحران‌های فراوان در ایران، با وساطت [[محمدعلی فروغی]]، بالاخره بر سر نوع حکومت جدید ایران و انتقال سلطنت به پسرش ([[محمدرضا پهلوی|محمدرضا]]) که [[ولیعهد]] پیشین نیز بود، به توافق رسیدند.
در جریان اشغال ایران، قوای شوروی شامل ۴۰ هزار سرباز و هزار تانک [[تی-۲۶]] بود که برتری عددی و کیفی زیادی نسبت به نیروهای ایرانی داشت. علاوه بر اینها، بیشترین برتری شوروی با نیروی هوایی بود که ۴۰۹ هواپیمای جنگی از جمله بمب
پس از اشغال، [[راه‌آهن سراسری ایران]] برای انتقال کمک‌های نظامی از جنوب ایران به پشت جبههٔ شوروی، بر اساس [[قانون وام و اجاره]] مورد استفاده قرار گرفت.
خط ۱۲۲:
در نتیجهٔ گفتگوها و رایزنی‌های انجام شده، به ویژه نشست فروغی با سفیران بریتانیا و شوروی، در روز هفتم شهریور، رضاشاه، همه اعضای خانواده‌اش (به استثنای [[محمدرضا پهلوی]]، [[ولیعهد]]) را روانه [[اصفهان]] کرد و بدین سان مقدمات استعفا و خروج خود از ایران را فراهم آورد.
در این روز، شهرهای شمالی ایران با شدت تمام، توسط [[بمب‌افکن
=== ۸ شهریور ===
خط ۱۴۸:
=== ۲۵ شهریور ===
محمدعلی فروغی در شرایط بحرانی اشغال ایران و تبعید رضاشاه، جانشینی محمدرضا را به متفقین قبولاند تا در روزهایی بحرانی که بر ایران می‌گذرد، کشور از هم نپاشد و قطعه‌قطعه نشود. فروغی پیشنهاد [[ریدر بولارد]]، وزیرمختار انگلستان مبنی بر [[رژیم چنج|تغییر رژیم]] را رد کرده بود، زیرا از نظر او، با وجود بحران‌های پیچیده و فراوان آن زمان، ایران توان این‌گونه تغییرات بنیادی را نداشته و شیرازه امور کشور و [[تمامیت ارضی]] فرومی‌پاشید.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نقش فروغی در
صبح زود روز ۲۵ شهریور ۱۳۲۰، رضا شاه از سلطنت به نفع ولیعهد بیست و یک ساله‌اش محمدرضا پهلوی کناره‌گیری کرد. ساعت نه و سی دقیقه، [[مجلس شورای ملی]]، استعفای رضاشاه را پذیرفت. برای جلوگیری از دستگیر شدن محمدرضا به وسیله نیروهای روس و انگلیس، ولیعهد محمدرضا را با لباس شخصی در یک خودروی کرایسلر قدیمی بین صندلی جلو و عقب روی زمین خودرو پنهان کردند و از در خدمه مجلس به داخل مجلس آوردند. ساعت ۴ بعد از ظهر، ولیعهد محمدرضا در برابر مجلس شورا و نمایندگان به [[قرآن]] سوگند خورد و رسماً پادشاه ایران شد.<ref>Gerard de Villiers: The Shah. 1975, p.116, 122 -123</ref>
خط ۱۶۰:
== پس از شهریور ۱۳۲۰ ==
[[پرونده:A United States Army truck convoy carrying supplies for Russia.jpg|بندانگشتی|کاروان کامیون‌های پوشیده از برف [[نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا|ارتش آمریکا]] (جایی در دالان پارسی) در
[[پرونده:Supply train through the Persian Corridor.jpg|بندانگشتی|قطار حامل تدارکات متفقین برای ارتش سرخ از جنوب به شمال ایران می‌رود.]]
پس از سه ماه، در ۶ بهمن ۱۳۲۰ مجلس شورا قانون قرارداد سه قوا در ایران را تصویب کرد. این قانون به امضای نخست‌وزیر محمدعلی فروغی و سفیران روس و انگلیس برای تأیید نهایی رسید. این قرارداد [[تمامیت ارضی]] ایران را تضمین کرد و هم چنین که نیروهای روس و انگلیس، ۶ ماه پس از پایان جنگ جهانی دوم ایران را تخلیه خواهند کرد. ایران نیز متعهد شد که با نیروهای روس و انگلیس همکاری کند، پروانه استفاده از راه‌های کشور و سیستم مخابراتی کشور را به روس و انگلیس بدهد و نیروی کارگر و ابزار مورد نیاز را برای روس و انگلیس فراهم آورد و مطبوعات را [[سانسور]] کنند که دربارهٔ اشغال ایران و استفاده از منابع کشور را به آگاهی ملت نرسانند. آذر ماه ۱۳۲۱ نیروهای آمریکایی نیز ایران را اشغال کردند و آغاز به ساختن دالان ایران کردند. این دالان، راهی بود از شمال تا جنوب ایران که برای رساندن [[مهمات]] و دیگر ابزار جنگی از خلیج فارس تا دریای خزر و سپس از آن‌جا به روسیه در نظر گرفته شده بود.
خط ۱۷۶:
== پیامدها ==
[[پرونده:Iran oil concession.png|بندانگشتی|مناطق تحت نفوذ بریتانیا و شوروی پس از پایان جنگ، سال ۱۹۴۶ میلادی]]
اشغال نظامی ایران توسط متفقین بلافاصله سرنوشت ایران را رقم زد. ارتش، توسطِ سرلشکر «احمد نخجوان» [[خلع
=== آزار و اذیت شهروندان ایرانی توسط متفقین ===
خط ۲۶۵:
[[رده:ایران در ۱۹۴۱ (میلادی)]]
[[رده:بازی بزرگ]]
[[رده:تاریخ نوین ایران]]▼
[[رده:تاریخ نظامی اتحاد شوروی در جریان جنگ جهانی دوم]]
[[رده:تاریخ نظامی امپراتوری بریتانیا در جریان جنگ جهانی دوم]]
[[رده:تاریخ نظامی ایران در جنگ جهانی دوم]]
[[رده:تاریخ نظامی هند در جریان جنگ جهانی دوم]]
▲[[رده:تاریخ نوین ایران]]
[[رده:تجاوزها به ایران]]
[[رده:تهاجم‌های جنگ جهانی دوم]]
| |||