پادشاهی هندوپارتی: تفاوت میان نسخه‌ها

|conventional_long_name = پارتیاناشکانیان هند

|p2 = دولتپادشاهی سکایی هندهندوسکایی

'''پادشاهی سورن''' (که آنان را به نام '''پارتیاناشکانیان هند''' نیز می‌شناسند) یک پادشاهی باستانی ایرانی بود که در اوج شکوه خود بر شرقی‌ترین بخش‌های جهان ایرانی مانند [[افغانستان]] و [[سیستان]] و همینطورهمین طور بخش‌هایی از [[شمال هند]] فرمان راند.

این پادشاهی در سال ۱۹ پس از میلاد توسط شهربان سیستان، [[گندفر]]، یکی از شاهزادگان دودمان سورن، با اعلام استقلال از [[شاهنشاهی اشکانی]] بنیان گذاشته شد. گندفر پس از اعلام استقلال به سرزمین‌های [[دولتپادشاهی سکایی هندهندوسکایی]] و [[دولت یونانی هند]] حمله برد و پادشاهی خود را به یک شاهنشاهی تبدیل کرد. با این حال با مرگ گندفر و مهم‌تر از آن، حملات [[شاهنشاهی کوشانکوشانی|کوشان‌ها]] به قلمروی سورن‌ها، این دولت بار دیگر به شکل یک پادشاهی درآمد. شاهزادگان سورن تا سال ۲۴۰ میلادی استقلال خود را در سیستان حفظ کردند، با این حال با ظهور [[ساسانیانشاهنشاهی ساسانی]]، تحت فرمان آنان در آمدند. ممکن است سقوط پادشاهی سورن به شکل نبرد [[رستم و اسفندیار]] در داستان‌های حماسی جهان ایرانی بازتاب پیدا کرده باشد.{{sfn|Gazerani|2015|p=26}}

احتمالا سورن‌ها با دولت سکایی هند نیز خویشاوندی داشتند. در میان سال‌های ۱۰ تا ۲۰ میلادی، گندفر به پادشاهی این سکاها لشکر کشید و مناطق مهمی از جمله [[رخج|آراخوزیا]]، [[ایالت سند|سند]]، [[پنجاب، پاکستان|پنجاب]] و [[کابل]] را فتح کرد. با این حال به نظر نمی‌رسد که حدود پادشاهی او از مرزهای شرقی پنجاب فراتر رفته باشد. پس از آن، گندفر به رسم فرمانروایان باستانی ایرانی، خود را [[شاهنشاه]] خواند. گندفر بر روی یکی از سکه‌هایش که در افغانستان امروزی پیدا شده، خود را «[[سام پسر نریمان|سام]]» خوانده و ممکن است همان سام نریمان، یکی از قهرمانان داستان‌های حماسی ایرانی باشد.<ref>The chronology of the Gondopharid kings has long been uncertain, predominantly based on coins. This reconstruction is based on "Indo-Scythian Coins and History IV" by Robert Senior, CNG 2006, as the four volumes of Senior's work provide an almost complete catalogue of the coinage of the period. Senior's chronology is based on the existence of only one king Azes, a theory that was vindicated when it was shown that a coin of the so-called Azes II was overstruck with a type attributed to Azes I (see Senior, "The final nail in the coffin of Azes II", Journal of the Oriental Numismatic Society 197, 2008).</ref><ref>Rosenfield, p129</ref>

با مرگ گندفر، پادشاهی او رو به زوال رفت و به دو بخش تقسیم شد، بخش اول به گندفر دوم که بر روی سکه‌هایش خود را «[[سرپدونس]]» (که شکل یونانی یک نام ایرانی است) خوانده و پسر گندفر بود، رسید. او بر سند، پنجاب شرقی و آراخوزیا فرمان راند. بخش دیگر پادشاهی او به برادرزاده‌اش که نامش به شکل یونانی [[آبدگاسس]] ضبط شده است، رسید. او در سیستان و بخش‌هایی از پنجاب حکومت کرد.

احتمالا پس از مدت کوتاهی، [[گندفر دوم]] درگذشت یا از حکومت کناره گیری کرد، و توسط [[گندفر سوم]] که نامش به شکل اورتاگنس ضبط شده است، رسید. آراخوزیا و سیستان تحت فرمان او بود. مدتی بعد - احتمالا در میانه‌های سده یکم پس از میلاد - شاهی که نامش به شکل «ساسس» بر روی سکه‌هایش (به زبان یونانی) ضبط شده و با دولت سکایی هند مرتبط بود، قلمروی آبدگاسس را فتح کرد و خود را [[گندفر چهارم]] نامید. او احتمالا همان گندفری است که در سنگ‌نبشته [[تخت باهی]] به آن اشاره شده.<ref>A votive inscription of the 26th year of Gudavhara or Gondophares, is reported to have been found on a stone at [[Takht-i-Bahi]], northeast of [[Peshawar]] with a date in the year 103 of an unspecified era reckoning. This era is likely to have been the Malva or Vikrama era, founded in 57 BCE, this would give a date of 20 CE for this king's ascension (see [[Hindu calendar]]). The stone was formerly in the museum at [[Lahore]]. The point is especially important for those Christians who consider that a germ of history is embedded in the ''[[Acts of Thomas]].''</ref>

سکه‌هایی از چند پادشاه محلی دیگر نیز پیدا شده، با این حال و در تمامی این دوران‌ها پادشاهی سورن نتوانست شکوه دوران گندفر یکم را بازیابد. در میانه‌های سده یکم پس از میلاد، کوجوله[[کوجولا کادفیسکادفیسس]] از شاهنشاهی کوشان به مرزهای شمالی پادشاهی سورن حمله برد. پس از نبرد با کوشان‌ها، تنها سیستان برای سورن‌ها باقی ماند. آنان تا ظهور ساسانیان مستقل باقی ماندند و پس از آن فرمانروایان ساسانی را به عنوان شاهنشاه به رسمیت شناختند.{{sfn|Gazerani|2015|pp=26-27}} خاندان سورن تا سقوط شاهنشاهی ساسانی به حاکمان سیستان باقی ماندند و در نهایت در نبرد با مسلمانان منقرض شدند.