ویکی‌پدیا

ویتامین دی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
افزایش مطلب و منابع. تمیزکاری
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
ابرابزار
خط ۱۳:
}}
 
'''ویتامین دی''' {{انگلیسی|Vitamin D}} گروهی از [[ویتامین|ویتامین‌های]]‌های [[چربی‌دوست|محلول در چربی]] هستند، که باعث افزایش میزان جذب [[کلسیم]]، [[فسفات]] و [[منیزیم]] در [[روده]] می‌شوند و از این طریق، بر رشد و استحکام [[استخوان|استخوان‌ها]]‌ها کمک می‌کنند. این ویتامین‌ها علاوه بر این دارای چندین عملکرد حیاتی دیگر نیز در [[بدن انسان]] هستند.<ref name="NIH-ODS-2020">{{cite web|title=Office of Dietary Supplements - Vitamin D|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|website=ods.od.nih.gov|date=9 October 2020|access-date=31 October 2020|language=en}}</ref><ref name="Norman_2008">{{cite journal|vauthors=Norman AW|date=August 2008|title=From vitamin D to hormone D: fundamentals of the vitamin D endocrine system essential for good health|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=88|issue=2|pages=491S–499S|doi=10.1093/ajcn/88.2.491S|pmid=18689389|doi-access=free}}</ref> مهم‌ترین انواع ویتامین دی در بدن انسان، ویتامین دی۳ یا [[کلکلسیفرول|کوله‌کلسیفرول]] و ویتامین دی۲ یا [[ارگوکالسیفرول|ارگوکَلسیفرول]] هستند.<ref name="NIH-ODS-20202">{{cite web|title=Office of Dietary Supplements - Vitamin D|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|website=ods.od.nih.gov|date=9 October 2020|access-date=31 October 2020|language=en}}</ref><ref name="Norman_20082">{{cite journal|vauthors=Norman AW|date=August 2008|title=From vitamin D to hormone D: fundamentals of the vitamin D endocrine system essential for good health|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=88|issue=2|pages=491S–499S|doi=10.1093/ajcn/88.2.491S|pmid=18689389|doi-access=free}}</ref><ref name="Bikle">{{cite journal|vauthors=Bikle DD|date=March 2014|title=Vitamin D metabolism, mechanism of action, and clinical applications|journal=Chemistry & Biology|volume=21|issue=3|pages=319–29|doi=10.1016/j.chembiol.2013.12.016|pmc=3968073|pmid=24529992}}</ref>
 
منبع اصلیِ طبیعی این ویتامین، تولید کوله‌کلسیفرول در لایه‌های ژرف‌تر [[اپیدرم|روپوست]] توسط یک [[واکنش شیمیایی]] وابسته به [[تابش خورشیدی|تابش خورشید]] به ویژه [[فرابنفش|پرتو فرابنفشِ بی]] (UVB) است.<ref>{{Cite journal|date=2020-05-09|title=Vitamin D|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Vitamin_D&oldid=955815383|journal=Wikipedia|language=en}}</ref><ref>{{cite web|vauthors=MacDonald J|title=How Does the Body Make Vitamin D from Sunlight?|website=JSTOR Daily|date=July 18, 2019|url=https://daily.jstor.org/how-does-the-body-make-vitamin-d-from-sunlight/|access-date=July 22, 2019}}</ref><ref>{{cite journal|display-authors=6|vauthors=Holick MF, MacLaughlin JA, Clark MB, Holick SA, Potts JT, Anderson RR, Blank IH, Parrish JA, Elias P|date=October 1980|title=Photosynthesis of previtamin D3 in human skin and the physiologic consequences|journal=Science|volume=210|issue=4466|pages=203–5|bibcode=1980Sci...210..203H|doi=10.1126/science.6251551|jstor=1685024|pmid=6251551}}</ref> ارگوکلسیفرول و کوله‌کلسیفرول، موجود در غذاها و [[مکمل‌های ویتامینی|مکمل‌ها]] نیز قابل جذب هستند.<ref name="NIH-ODS-20203">{{cite web|title=Office of Dietary Supplements - Vitamin D|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|website=ods.od.nih.gov|date=9 October 2020|access-date=31 October 2020|language=en}}</ref><ref>{{cite journal|display-authors=6|vauthors=Lehmann U, Gjessing HR, Hirche F, Mueller-Belecke A, Gudbrandsen OA, Ueland PM, Mellgren G, Lauritzen L, Lindqvist H, Hansen AL, Erkkilä AT, Pot GK, Stangl GI, Dierkes J|date=October 2015|title=Efficacy of fish intake on vitamin D status: a meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=102|issue=4|pages=837–47|doi=10.3945/ajcn.114.105395|pmid=26354531|doi-access=free}}</ref> تنها گوشت برخی از ماهی‌های پرچرب مانند سالمون، ساردین، شاه ماهی و برخی دیگر از ماهی‌های چرب، حاوی مقدار قابل توجهی از این ویتامین هستند<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Office of Dietary Supplements - Vitamin D|نشانی=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|وبگاه=ods.od.nih.gov|بازبینی=2020-05-11|کد زبان=en}}</ref> که خود فرایند سرخ کردن هم می‌تواند نیمی از ویتامین دی آن‌ها را از بین ببرد.<ref>{{Cite journal|last=Lu|first=Z.|last2=Chen|first2=T.C.|last3=Zhang|first3=A.|last4=Persons|first4=K.S.|last5=Kohn|first5=N.|last6=Berkowitz|first6=R.|last7=Martinello|first7=S.|last8=Holick|first8=M.F.|date=2007-3|title=An Evaluation of the Vitamin D3 Content in Fish: Is the Vitamin D Content Adequate to Satisfy the Dietary Requirement for Vitamin D?|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2698592/|journal=The Journal of steroid biochemistry and molecular biology|volume=103|issue=3-5|pages=642–644|doi=10.1016/j.jsbmb.2006.12.010|issn=0960-0760|pmc=2698592|pmid=17267210}}</ref>
 
۲۰ دقیقه ماندن در برابر [[نور خورشید]] با این شرط که ۴۰ درصد پوست بدن در معرض آفتاب باشد نیاز روزانه بدن را تأمین می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ویتامین D را بهتر بشناسیم|نشانی=https://daroosep.ir/1400/07/12/ویتامین-d-د-3-را-بهتر-بشناسیم/|وبگاه=داروخانه آنلاین سپ|تاریخ=2021-10-04|بازبینی=2021-12-02|کد زبان=fa-IR|نام=<img Alt=''|نام خانوادگی=Src='https://Securesecure.gravatar.com/Avatar/Ce18dbb8e40e82462794ae636903de66?s=70|نام خانوادگی۲=#038;d=mm|نام۳=#038;r=g'|نام خانوادگی۳=Srcset='https://Securesecure.gravatar.com/Avatar/Ce18dbb8e40e82462794ae636903de66?s=140|نام خانوادگی۴=#038;d=mm|نام۵=#038;r=g 2x' Class='avatar Avatar-70 Photo' Height='70'|نام خانوادگی۵=Width='70' />}}</ref> البته عواملی مثل موقعیت جغرافیایی، فصل، سن، رنگ پوست و مصرف [[کرم ضدآفتاب|کرم‌های ضدآفتاب]]، میزان تولید ویتامین دی به‌وسیله پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد.▼
<ref>{{Cite journal|last=Lu|first=Z.|last2=Chen|first2=T.C.|last3=Zhang|first3=A.|last4=Persons|first4=K.S.|last5=Kohn|first5=N.|last6=Berkowitz|first6=R.|last7=Martinello|first7=S.|last8=Holick|first8=M.F.|date=2007-3|title=An Evaluation of the Vitamin D3 Content in Fish: Is the Vitamin D Content Adequate to Satisfy the Dietary Requirement for Vitamin D?|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2698592/|journal=The Journal of steroid biochemistry and molecular biology|volume=103|issue=3-5|pages=642–644|doi=10.1016/j.jsbmb.2006.12.010|issn=0960-0760|pmc=2698592|pmid=17267210}}</ref>
 
ویتامین دی جذب‌‌شدهجذب‌شده از غذاها یا تولیدشده در لایه‌های پوستی، در ابتدا ترکیبی غیرفعال است که پس از طی مراحل [[هیدروکسیل‌دار کردن]] در [[کبد]] و سپس [[کلیه|کلیه‌ها]]،‌ها، فعال می‌شود. ترکیبی موسوم به [[کلسیتریول]]، فُرم فعال و دارای عملکرد ویتامین دی است.<ref name="Bikle2">{{cite journal|vauthors=Bikle DD|date=March 2014|title=Vitamin D metabolism, mechanism of action, and clinical applications|journal=Chemistry & Biology|volume=21|issue=3|pages=319–29|doi=10.1016/j.chembiol.2013.12.016|pmc=3968073|pmid=24529992}}</ref> ویتامین دی قادر به تولید در بدن بسیاری از [[پستانداران]] در صورت تابش کافی نور آفتاب است.است؛ بنابراین این ماده در واقع نوعی [[ویتامین]] نبوده و نوعی [[هورمون]] به‌شمار می‌آید که فعالانه به رشد [[مغز]] یاری می‌دهد و برآورد می‌شود که با ۲۰۰ تا ۲۶۰۰ [[ژن]]<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=by Denise John, PhD|کد زبان=en|تاریخ=July 28, 2019|وبگاه=https://www.nordicnaturals.com/|نشانی=https://www.nordicnaturals.com/healthy-science/an-introduction-to-vitamin-d/|عنوان=Everything You Need to Know About Vitamin D}}</ref> تعامل داشته باشد.▼
▲۲۰ دقیقه ماندن در برابر [[نور خورشید]] با این شرط که ۴۰ درصد پوست بدن در معرض آفتاب باشد نیاز روزانه بدن را تأمین می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ویتامین D را بهتر بشناسیم|نشانی=https://daroosep.ir/1400/07/12/ویتامین-d-د-3-را-بهتر-بشناسیم/|وبگاه=داروخانه آنلاین سپ|تاریخ=2021-10-04|بازبینی=2021-12-02|کد زبان=fa-IR|نام=<img Alt=''|نام خانوادگی=Src='https://Secure.gravatar.com/Avatar/Ce18dbb8e40e82462794ae636903de66?s=70|نام خانوادگی۲=#038;d=mm|نام۳=#038;r=g'|نام خانوادگی۳=Srcset='https://Secure.gravatar.com/Avatar/Ce18dbb8e40e82462794ae636903de66?s=140|نام خانوادگی۴=#038;d=mm|نام۵=#038;r=g 2x' Class='avatar Avatar-70 Photo' Height='70'|نام خانوادگی۵=Width='70' />}}</ref> البته عواملی مثل موقعیت جغرافیایی، فصل، سن، رنگ پوست و مصرف [[کرم ضدآفتاب|کرم‌های ضدآفتاب]]، میزان تولید ویتامین دی به‌وسیله پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
 
برآیند این تعاملات از بهبود میزان [[منیزیم]]،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Anne Marie Uwitonze, BDT, MS; Mohammed S. Razzaque, MBBS, PhD|کد زبان=en|تاریخ=March 2018|وبگاه=|نشانی=https://jaoa.org/article.aspx?articleid=2673882|عنوان=Role of Magnesium in Vitamin D Activation and Function}}</ref> فسفر و کلسیمِ استخوان‌ها، تا کارکردِ بهتر [[دستگاه ایمنی|سیستم ایمنی]]، تعادل هورمون‌های پاراتیروئیدی، دستگاه جنسی، نیروی ماهیچه‌ای، چرخهٔ خواب و بیداری و انواع سوخت‌وسازهای بدن است؛<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ویتامین دی از صفر تا 99 به زبان آدمیزاد|نشانی=https://agahiosalamati.com/vitamind/|وبگاه=پاکسازی کبد، کیسه صفرا، روده، قلب|تاریخ=2020-04-21|بازبینی=2020-05-15|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=|نویسنده=Agahiosalamati.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200616001628/https://agahiosalamati.com/vitamind/|archivedate=16 ژوئن 2020|dead-url=yes}}</ref>که همچنین از راه ترجمه [[ژن]]‌های [[هسته سلول]] به رشد [[سلول|سلول‌ها]]‌ها نیز کمک می‌کند.▼
▲ویتامین دی جذب‌‌شده از غذاها یا تولیدشده در لایه‌های پوستی، در ابتدا ترکیبی غیرفعال است که پس از طی مراحل [[هیدروکسیل‌دار کردن]] در [[کبد]] و سپس [[کلیه|کلیه‌ها]]، فعال می‌شود. ترکیبی موسوم به [[کلسیتریول]]، فُرم فعال و دارای عملکرد ویتامین دی است.<ref name="Bikle2">{{cite journal|vauthors=Bikle DD|date=March 2014|title=Vitamin D metabolism, mechanism of action, and clinical applications|journal=Chemistry & Biology|volume=21|issue=3|pages=319–29|doi=10.1016/j.chembiol.2013.12.016|pmc=3968073|pmid=24529992}}</ref> ویتامین دی قادر به تولید در بدن بسیاری از [[پستانداران]] در صورت تابش کافی نور آفتاب است. بنابراین این ماده در واقع نوعی [[ویتامین]] نبوده و نوعی [[هورمون]] به‌شمار می‌آید که فعالانه به رشد [[مغز]] یاری می‌دهد و برآورد می‌شود که با ۲۰۰ تا ۲۶۰۰ [[ژن]]<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=by Denise John, PhD|کد زبان=en|تاریخ=July 28, 2019|وبگاه=https://www.nordicnaturals.com/|نشانی=https://www.nordicnaturals.com/healthy-science/an-introduction-to-vitamin-d/|عنوان=Everything You Need to Know About Vitamin D}}</ref> تعامل داشته باشد.
 
▲برآیند این تعاملات از بهبود میزان [[منیزیم]]،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Anne Marie Uwitonze, BDT, MS; Mohammed S. Razzaque, MBBS, PhD|کد زبان=en|تاریخ=March 2018|وبگاه=|نشانی=https://jaoa.org/article.aspx?articleid=2673882|عنوان=Role of Magnesium in Vitamin D Activation and Function}}</ref> فسفر و کلسیمِ استخوان‌ها، تا کارکردِ بهتر [[دستگاه ایمنی|سیستم ایمنی]]، تعادل هورمون‌های پاراتیروئیدی، دستگاه جنسی، نیروی ماهیچه‌ای، چرخهٔ خواب و بیداری و انواع سوخت‌وسازهای بدن است؛<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ویتامین دی از صفر تا 99 به زبان آدمیزاد|نشانی=https://agahiosalamati.com/vitamind/|وبگاه=پاکسازی کبد، کیسه صفرا، روده، قلب|تاریخ=2020-04-21|بازبینی=2020-05-15|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=|نویسنده=Agahiosalamati.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200616001628/https://agahiosalamati.com/vitamind/|archivedate=16 ژوئن 2020|dead-url=yes}}</ref>که همچنین از راه ترجمه [[ژن]]‌های [[هسته سلول]] به رشد [[سلول|سلول‌ها]] نیز کمک می‌کند.
 
با این‌که تأثیرات ویتامین دی، بسیار گسترده‌است، اما معمولاً [[کمبود ویتامین دی|کمبود این ویتامین]] را بیشتر مرتبط به [[پوکی استخوان]]‌ها، عدم تعادلِ میزان [[هورمون پاراتیروئید|هورمون‌های پاراتیروئیدی]] و ضعف [[دستگاه ایمنی|سیستم ایمنی]] بدن در نظر گرفته می‌شود.
سطر ۴۷ ⟵ ۴۵:
=== فواید ===
* بهبود و [[پیشگیری پزشکی|پیشگیری]] از [[بیماری خودایمنی|بیماری‌های خودایمنی]] مثل: [[التهاب مفصل|آرتریت]]، [[ام‌اس]]، [[سندرم خستگی مزمن|خستگی مزمن]]، [[فیبرومیالژیا]] و [[سندرم روده تحریک‌پذیر]]
* سلامت [[استخوان|استخوان‌ها]]‌ها
* تقویت [[دستگاه ایمنی|سیستم ایمنی]] بدن و کمک به بهبود سریع‌تر [[بیماری تنفسی|بیماری‌های تنفسی]] مانند [[سرماخوردگی|سرماخوردگی‌ها]]‌ها و [[کووید ۱۹]].<ref>{{Cite journal|last=Ilie|first=Petre Cristian|last2=Stefanescu|first2=Simina|last3=Smith|first3=Lee|date=2020-07-01|title=The role of vitamin D in the prevention of coronavirus disease 2019 infection and mortality|url=https://doi.org/10.1007/s40520-020-01570-8|journal=Aging Clinical and Experimental Research|language=en|volume=32|issue=7|pages=1195–1198|doi=10.1007/s40520-020-01570-8|issn=1720-8319|pmc=PMC7202265|pmid=32377965}}</ref> <ref name=":32">{{یادکرد وب|عنوان=Study confirms vitamin D protects against colds and flu|نشانی=https://news.harvard.edu/gazette/story/2017/02/study-confirms-vitamin-d-protects-against-cold-and-flu/|وبگاه=Harvard Gazette|تاریخ=2017-02-15|بازبینی=2020-05-09|کد زبان=en-US}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ویتامین دی از صفر تا 99 به زبان آدمیزاد|نشانی=https://agahiosalamati.com/vitamind/|وبگاه=پاکسازی کبد، کیسه صفرا، روده، قلب|تاریخ=2020-04-21|بازبینی=2020-05-15|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=|نویسنده=Agahiosalamati.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200616001628/https://agahiosalamati.com/vitamind/|archivedate=16 ژوئن 2020|dead-url=yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=AgahioSalamati.com|کد زبان=fa|تاریخ=2 اردیبهشت 1399|وبگاه=|نشانی=https://agahiosalamati.com/vitamind/|عنوان=ویتامین دی از صفر تا 99 به زبان آدمیزاد|accessdate=21 آوریل 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200616001628/https://agahiosalamati.com/vitamind/|archivedate=16 ژوئن 2020|dead-url=yes}}</ref>
* مقابله با [[افسردگی (حالت)|افسردگی]] و بی‌حوصلگی
* افزایش [[طول عمر]]
* افزایش سریع تر پرورش نیروی [[ماهیچه|عضله]]
* بهبود و تنظیم [[سوخت‌وساز|متابولیسم]] (سوخت و ساز) بدن
سطر ۶۱ ⟵ ۵۹:
* سلامت [[قلب]] و [[رگ خونی|عروق]]
* سلامت [[مغز]]
* رشد و توسعه یتوسعهٔ درست مغز [[جنین]]
* سلامت [[کلیه]]: ویتامین دی برای سلامت کلیه بسیار مهم است، همین‌طور کلیه برای متابولیسم درست و فعال شدن ویتامین دی مهم است.
* پیشگیری از [[بیماری پارکینسون|پارکینسون]]
سطر ۷۰ ⟵ ۶۸:
* سلامت قوای جنسی و تولید [[تستوسترون]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Five Essential Things You Should Know about Vitamin D to Be Lean, Strong & Healthy {{!}} Poliquin Article|نشانی=https://main.poliquingroup.com/ArticlesMultimedia/Articles/Article/1284/Five_Essential_Things_You_Should_Know_about_Vitami.aspx|وبگاه=main.poliquingroup.com|بازبینی=2020-05-09}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Five Simple Ways to Raise Testosterone Levels for Better Body Composition & Optimal Health {{!}} Poliquin Article|نشانی=https://main.poliquingroup.com/ArticlesMultimedia/Articles/Article/934/Five_Simple_Ways_to_Raise_Testosterone_Levels_for_Better_Body_Composition_&_Optimal_Health.aspx|وبگاه=main.poliquingroup.com|بازبینی=2020-05-09|archive-date=1 دسامبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201201203237/https://main.poliquingroup.com/ArticlesMultimedia/Articles/Article/934/Five_Simple_Ways_to_Raise_Testosterone_Levels_for_Better_Body_Composition_%26_Optimal_Health.aspx}}</ref>
* بهبود سلامت خواب و خواب راحت‌تر<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Poliquin Group|کد زبان=en|تاریخ=2017/13/7|وبگاه=|نشانی=https://main.poliquingroup.com/ArticlesMultimedia/Articles/Article/2614/Sleep_Better_With_Vitamin_D_Sleep_Disorders_Are_Li.aspx|عنوان=Sleep better By Vitamin D}}</ref>
* جلوگیری و بهبود انواع و اقسام [[سرطان|سرطان‌ها]]‌ها از جمله [[سرطان پوست]]
 
دریافت ویتامین دی و کلسیم باعث افزایش قدرت و هماهنگی [[ماهیچه|عضلات]]<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Poliquin Group|کد زبان=en|تاریخ=19 مارس 2016|وبگاه=http://main.poliquingroup.com|نشانی=http://main.poliquingroup.com/ArticlesMultimedia/Articles/Article/1523/25_Excellent_Reasons_To_Take_The_Wonderful_Vitamin.aspx|عنوان=25 Excellent Reasons To Take The Wonderful Vitamin D}}</ref> و پیشگیری از بروز بیماری‌هایی مانند [[راشیتیسم]] در کودکان، [[نرم‌استخوانی]] در [[بزرگسال|بزرگسالان]] و [[پوکی استخوان]] در همه سنین می‌شود. مصرف ویتامین دی در سلامت مغز و جلوگیری از [[بیماری آلزایمر|آلزایمر]] مؤثر است.<ref>[http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-1574432&Lang=P کاهش احتمال ابتلاء به آلزایمر با سه کار ساده]{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref>
سطر ۷۹ ⟵ ۷۷:
چندین فُرم مختلف یا [[ویتامر]] از ویتامین دی وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها ویتامین‌های دی۳ و دی۲ هستند.<ref>''Dorland's Illustrated Medical Dictionary'', under Vitamin (Table of Vitamins)</ref>
 
ویتامین دی۱، ترکیب مولکولی [[ارگوکالسیفرول|ارگوکلسیفرول]] با [[لومیسترول]] به نسبت برابر است. ویتامین دی۲، [[ارگوکالسیفرول|ارگوکلسیفرول]] (ساخته شده از [[ارگوسترول]]) است. ارگوکلسیفرول توسط [[بی‌مهرگان]]، [[قارچ|قارچ‌ها]]‌ها و [[گیاه|گیاهان]] در پاسخ به تابش [[فرابنفش|اشعه فرابنفش]] نور خورشید تولید می‌شود. [[انسان]] و دیگر [[مهره‌داران]] ویتامین دی۲ تولید نمی‌کنند. ویتامین دی۳، از [[کلکلسیفرول|کوله‌کلسیفرول]] با منشامنشأ [[۷-دهیدروکلسترول]] در پوست، ساخته شده استشده‌است. ۷-دهیدروکلسترول به نور [[فرابنفش]] واکنش نشان می‌دهد و در [[طول‌موج|طول موج]] ۲۷۰–۳۰۰ نانومتر، ویتامین دی۳ در [[اپیدرم]] پوست ساخته می‌شود. اوج تولید ویتامین دی۳ در طول موج بین ۲۹۵–۲۹۷ نانومتر رخ می‌دهد. کمبود ویتامین دی در [[عرض جغرافیایی|عرض‌های جغرافیایی]] شمالی بسیار شایع است و [[کمبود ویتامین دی]]، یک [[همه‌گیری|بیماری همه‌گیر]] در [[ایالات متحده آمریکا|ایالات متحده]] در نظر گرفته شده‌است.
 
ویتامین دی۴ از [[۲۲-دی‌هیدروارگوکلسیفرول]] و [[ویتامین د۵|ویتامین دی۵]]، از سیتوکلسیفرول با منشامنشأ [[۷-دهیدروسیتوسترول]]، ساخته می‌شوند.
 
در [[بدن انسان]]، ویتامین‌های دی۲ و دی۳ مهم‌تر هستند و هر دوی آن هاآن‌ها در [[مکمل‌های ویتامینی|مکمل‌های تغذیه‌ای]] موجود هستند. [[اشکال دارویی]] ویتامین دی شامل [[کلسیتریول]]، [[دوکسرکالسیفرول|دوکسرکلسیفرول]] و [[کلسیپوتریول]] است.
 
== فقر و کمبود ==
افرادی که به صورت طبیعی در محیط سرشار از آفتاب زندگی می‌کنند، میزان ویتامین دی طبیعی خونشان بین ۴۰ تا ۷۰ (ng/ml) است، مقداری که به‌ندرت در بیشتر افراد دیده می‌شود.<ref>{{Cite journal|last=Cannell|first=John J.|last2=Hollis|first2=Bruce W.|date=2008-03|title=Use of vitamin D in clinical practice|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18377099|journal=Alternative Medicine Review: A Journal of Clinical Therapeutic|volume=13|issue=1|pages=6–20|issn=1089-5159|pmid=18377099}}</ref> شیوع [[آویتامینوز|فقر ویتامین]] دی به خصوص در زنان و [[کودکان ایران|کودکان ایرانی]] بین ۷۰ تا ۸۵ درصد است. نسبت افراد دارای فقر ویتامین دی در [[تهران]] ۸۱٫۳٪ و در [[اصفهان]] ۷۰٪ تخمین زده شده‌است.<ref name=":52">{{یادکرد وب|نویسنده=Zahra Sadat Khosravi, Marzieh Kafeshani,1 Parastoo Tavasoli, Akbar Hassan Zadeh,2 and Mohammad Hassan Entezari1|کد زبان=en|تاریخ=2018 july 20|وبگاه=|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6071442/|عنوان=Effect of Vitamin D Supplementation on Weight Loss, Glycemic Indices, and Lipid Profile in Obese and Overweight Women: A Clinical Trial Study}}</ref> در [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] حدود ۳۶ تا ۵۷ درصد جمعیت دارای فقر ویتامین دی هستند.<ref name=":1">{{یادکرد وب|نویسنده=Omeed Sizar; Swapnil Khare; Amandeep Goyal; Pankaj Bansal; Amy Givler.|کد زبان=|تاریخ=February 26, 2020|وبگاه=|نشانی=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532266/|عنوان=Vitamin D Deficiency}}</ref>در استان‌ها و شهرهایی مانند [[زاهدان]] که آفتاب زیادی به سطح زمین می‌رسد، باز هم کمبود ویتامین دی فوق‌العاده زیاد است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Kaykhaei M.A. · Kaykhaei M.A.a · Hashemi M.b · Narouie B.c · Shikhzadeh A.c · Rashidi H.d · Moulaei N.a · Ghavami S.e|کد زبان=en|تاریخ=2011|وبگاه=|نشانی=https://www.karger.com/Article/Abstract/323749|عنوان=High Prevalence of Vitamin D Deficiency in Zahedan, Southeast Iran}}</ref> تخمین زده شده که حدود یک میلیارد نفر در دنیا، به فقر ویتامین دی دچارند.<ref name=":22">{{یادکرد وب|نویسنده=Kaykhaei M.A. · Kaykhaei M.A.a · Hashemi M.b · Narouie B.c · Shikhzadeh A.c · Rashidi H.d · Moulaei N.a · Ghavami S.e|کد زبان=en|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.karger.com/Article/Abstract/323749|عنوان=High Prevalence of Vitamin D Deficiency in Zahedan, Southeast Iran}}</ref>
 
<ref name=":22">{{یادکرد وب|نویسنده=Kaykhaei M.A. · Kaykhaei M.A.a · Hashemi M.b · Narouie B.c · Shikhzadeh A.c · Rashidi H.d · Moulaei N.a · Ghavami S.e|کد زبان=en|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.karger.com/Article/Abstract/323749|عنوان=High Prevalence of Vitamin D Deficiency in Zahedan, Southeast Iran}}</ref>
 
=== تشخیص کمبود ===
سطر ۱۰۳ ⟵ ۹۹:
 
=== دلایل فقر و کمبود ===
عدم دریافت مقدار مناسب از نور خورشید و عدم مصرف غذاهای دارای این ویتامین، از اصلی‌ترین دلایل کمبود این ویتامین در سراسر جهان شناخته شده‌است. گرفتن این نور از پشتِ شیشه، کِرِم‌های ضدآفتاب یا لباس، تاثیریتأثیری در تولید ویتامین دی توسط پوست ندارد.<ref name=":2">{{یادکرد وب|نویسنده=Kaykhaei M.A. · Kaykhaei M.A.a · Hashemi M.b · Narouie B.c · Shikhzadeh A.c · Rashidi H.d · Moulaei N.a · Ghavami S.e|کد زبان=en|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.karger.com/Article/Abstract/323749|عنوان=High Prevalence of Vitamin D Deficiency in Zahedan, Southeast Iran}}</ref>
 
=== درمان کمبود ===
انواع مختلفی از ترکیبات ویتامین دی برای مصرف درمانی در دسترس هستند. دو شکل ویتامین دی که بیشتر در دسترس هستند [[ارگوکالسیفرول|ارگوکلسیفرول]] (ویتامین دی۲) و [[کلکلسیفرول|کوله‌کلسیفرول]] ( ویتامین دی۳) هستند. از آن‌جا که ویتامین دی۳ فرمی است که انسان تولید می‌کند و از آن بهره می‌برد و دیده شده که سطح کسانی که با ویتامین دی۳ مکمل یافته‌اند، پس از پایان دوره به صورت بهتری سطح بالای ویتامین دی را نگه داشته‌اند، ویتامین دی۳ بعنوان مکمل بهتری شناخته می‌شود، هر چند این تفاوت در حد درصد و به چند برابر نمی‌رسد.
 
افرادی که کمبود شدید ویتامین دی دارند، می‌توانند از طریق تابش [[لامپ|لامپ‌های]]‌های یووی ویتامین دی مورد نیاز خود را تأمین کنند. این روش برای افرادی مناسب است که نمی‌توانند ویتامین دی جذب کنند یا این که در ماه‌های زمستان نمی‌توانند به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار بگیرند. این روش شبیه به [[حمام آفتاب|آفتاب گرفتن]] است اما تخت‌های مربوط به آن کوچک‌تر است. هر لامپ حدود ۲۴ تا ۱۶ اینچ است. این لامپ‌ها نیز، خطر ابتلا به [[سرطان پوست]] را به همراه دارند و به هنگام استفاده از آن‌ها باید از چشم‌ها محافظت کرد، این روش با توصیه پزشک می‌تواند روش مؤثری باشد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.darmansara.com/view/4032/چگونه-روزانه-ویتامین-D-دریافت-کنیم|عنوان=چگونه روزانه ویتامین D دریافت کنیم|بازبینی=4 ژوئیه 2021|archive-date=28 سپتامبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200928014102/http://www.darmansara.com/view/4032/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86-D-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85}}</ref>
* '''گروه‌های مستعد'''
** '''نوزادان شیرخوار''': ویتامین دیِ موجود در [[شیر مادر]] تحت تأثیر ویتامین دی موجود در بدن مادر است.
** '''افراد مسن''': پوست بدن در این افراد نمی‌تواند ساخت ویتامین دی را به صورت کارآمدی انجام دهد؛ در واقع تولید ویتامین دی در افراد [[پیری|مسن]] بسیار کمتر از جوانان است، افراد مسن، معمولاً بیشتر در منزل هستند و در نتیجه کمتر در معرض نورِ خورشیدِ ظهر قرار می‌گیرند.
** '''افرادی که محدودیت قرارگیری در معرض نور خورشید دارند'''؛ مانند افراد بیمار یا زمین‌گیر.
** '''رنگین‌پوستان''': میزان بیشتر [[ملانین]] در پوست این افراد موجب کاهش توانایی پوست جهت تولید ویتامین دی از طریقِ نورِ خورشید می‌گردد. هر چه [[رنگ پوست انسان|رنگ پوست]] تیره‌تر باشد، به نسبتِ کمتری، از طریق نور خورشید، ویتامین دی تولید می‌کند. افراد به‌شدت سیاه‌پوست، نزدیکِ یک ششمِ افراد خیلی سفیدپوست از طریق نور خورشید ویتامین دی تولید می‌کنند<ref>{{یادکرد وب|عنوان=How Much Sun Do You Need to Make Vitamin D?|نشانی=https://www.dummies.com/health/nutrition/vitamins/how-much-sun-do-you-need-to-make-vitamin-d/|وبگاه=dummies|بازبینی=2020-05-13|کد زبان=en}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Why Skin Colours Differ - Department of Physics|نشانی=https://www.mn.uio.no/fysikk/english/research/news-and-events/news/2011/why-skin-colours-differ.html|وبگاه=www.mn.uio.no|بازبینی=2020-05-13|کد زبان=en|نام=Visiting address FysikkbygningenSem|نام خانوادگی=Sæl|نام۲=s vei 24 0371 OSLO Norway Mail address P. O. box 1048 Blindern 0316 OSLO Norway|نام خانوادگی۲=Phone|نام خانوادگی۳=fax}}</ref> به‌عنوان مثال اگر شخصِ خیلی سفیدپوستی، پوستِ خود را در بیست دقیقه در معرض خورشید قرار دهد، فرد سیاه‌پوست برای این‌که پوستش همان مقدار ویتامین دی را تولید کند باید ۱۲۰ دقیقه در معرض همان آفتاب قرار گیرد، در صورتی که رنگ پوست فرد، قهوه‌ای، گندمی و … باشد شخص باید به نسبت تیرگی‌اش، در معرض آفتاب قرار گیرد تا میزان مناسب ویتامین دی را تولید نماید ضمن این‌که پوست او در برابر صدمه با نور خورشید نیز از سفیدپوستان به نسبت تیره‌تر بودنش، مقاوم‌تر است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Can Dark-Skinned People Get Sunburn? What to Know|نشانی=https://www.healthline.com/health/can-black-people-get-sunburn|وبگاه=Healthline|بازبینی=2020-05-13|کد زبان=en}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Why Skin Colours Differ - Department of Physics|نشانی=https://www.mn.uio.no/fysikk/english/research/news-and-events/news/2011/why-skin-colours-differ.html|وبگاه=www.mn.uio.no|بازبینی=2020-05-13|کد زبان=en|نام=Visiting address FysikkbygningenSem|نام خانوادگی=Sæl|نام۲=s vei 24 0371 OSLO Norway Mail address P. O. box 1048 Blindern 0316 OSLO Norway|نام خانوادگی۲=Phone|نام خانوادگی۳=fax}}</ref> پس رنگین‌‌پوستانرنگین‌پوستان مخصوصاً سیاه‌پوستان بیشتر در معرض این کمبود هستند.
*** '''افراد مبتلا به بیماری‌های گوارشی و [[بیماری التهابی روده]] (IBD) و سایر بیماری‌هایی که منجر به اختلال در جذب چربی می‌شود''' مانند: برخی از [[بیماری‌های کبدی]]، سیستیک فایبروزیس، سلیاک، کولیت، کولیت زخمی‌شونده. چرا که ویتامین دی محلول در چربی است، در واقع این ویتامین در چربیِ غذاها وجود دارد مثلاً در تخم مرغ، فقط زرده تخم مرغ است که ویتامین دی دارد یا ماهی‌های چرب هستند که این ویتامین را بیشتر دارند، در نتیجه هر گونه بیماریِ مختل کننده جذبِ چربی، میزانِ جذبِ ویتامین دی، از طریق غذا را کاهش داده و احتمال فقر ویتامین دی را افزایش می‌دهد.
*** '''افراد چاق یا دارای وزن بالا''' یا افرادی که تحت جراحی بای‌پس معده قرار گرفته‌اند.<ref>[http://drforyou.ir/askme/10-ماده-سرشار-از-ویتامین-d/ ده ماده غذایی سرشار از ویتامین د].</ref> به‌طور کلی هر چه شخص وزن بیشتری داشته باشد (چه چربی چه عضله، مخصوصاً چربی) به ویتامین دیِ بیشتری در سطح بدن خود نیاز دارد در نتیجه این گونه افراد باید ویتامین دی بیشتری دریافت کنند.<ref name=":0" />
 
== میزان مناسب برای مصرف روزانه ==
* '''برای نوزادان و اطفال'''
 
[[فرانسه]] و [[فنلاند]] برای [[کودک|کودکان]] زیر یک‌سال، ۱۰۰۰ واحد ویتامین را به صورت روزانه توصیه می‌کنند. [[سازمان جهانی بهداشت]] و سازمان بهداشت کانادا می‌گویند ۴۰۰ واحد کفایت می‌کند هر چند اعلام می‌دارند که احتمالاً مصرف بیشتر بهتر است اما تحقیقات کافی برای اثبات کامل این ادعا هنوز ارائه نشده‌است. در حالی که [[کانادا]] در زمستان به دلیل عدم برخورد نور خورشید با پوست کودکان، ۸۰۰ واحد را به‌عنوان نیاز روزانه پیشنهاد کرده، انجمن اطفال آمریکا روزانه ۶۰۰ واحد را پیشنهاد می‌کند همه این هااین‌ها در حالی است که تا ۱۵۰۰ واحد بین‌المللی (IU) کاملاً بی‌خطر شناخته شده و آزمایش شده‌است.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=400 IU Of Vitamin D Daily Is Sufficient For Infants|نشانی=https://www.medicalnewstoday.com/articles/259859|وبگاه=www.medicalnewstoday.com|بازبینی=2020-05-14|کد زبان=en}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Office of Dietary Supplements (ODS)|کد زبان=en|تاریخ=March 24, 2020|وبگاه=|نشانی=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-Consumer/|عنوان=Vitamin D
Fact Sheet for Consumers}}</ref>
* '''برای خردسالان (بین ۱ تا ۸ سال)''' میزان ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ واحد به صورت روزانه کاملاً بی‌خطر شناخته شده<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Office of Dietary Supplements - Vitamin D|نشانی=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-Consumer/|وبگاه=ods.od.nih.gov|بازبینی=2020-05-14|کد زبان=en}}</ref> هر چند نیاز روزانه می‌تواند کمتر باشد یا درمان فقر ویتامین دی، مقدار بیشتری را طلب کند.
سطر ۱۳۱ ⟵ ۱۲۷:
در مجموع، مصرف مقادیر معمول ویتامین دی بی‌خطر است، برای مثال در پانزده سال گذشته، سازمان کنترل مسمومیت آمریکا، حدود ۱۵۰۰۰ مورد را به عنوان اشخاصی که میزان ویتامین دیِ آن‌ها به عنوان «بیش از حد» یا «نگران‌کننده» تلقی می‌شود، گزارش داده که تنها سه مورد از این پانزده هزار مورد، علائم مسمومیت واقعی را داشته‌اند و هیچ شخصی فوت نکرده‌است.<ref>{{Cite journal|last=Cannell|first=John Jacob|date=2017-06|title=Vitamin D and autism, what's new?|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28217829|journal=Reviews in Endocrine & Metabolic Disorders|volume=18|issue=2|pages=183–193|doi=10.1007/s11154-017-9409-0|issn=1573-2606|pmid=28217829}}</ref>
 
در واقع بیشتر علائم این مسمومیت به دلیل تعاملاتی که این ویتامین با میزان کلسیم دارد رخ می‌دهد. بیشتر نشانه‌ها و علائمی که بروز پیدا می‌کند، علائمِ ازدیاد کلسیم یا [[هایپرکلسمی]] است. هایپرکلسمی مهم‌ترین عارضه یعارضهٔ [[بیش‌مصرفی|اوردوز]] یا مسمومیت با ویتامین دی است که با [[تکرر ادرار]] و [[تشنگی]] همراه است. در صورت ادامه یادامهٔ این وضعیت و عدم درمان، کلسیم در اندام‌ها و بافت‌های نرم مانند [[قلب]]، [[کلیه]] و [[کبد]] رسوب کرده و موجب درد و آسیب به اندام‌ها می‌شود.<ref name="Holick_2007">{{cite journal|vauthors=Holick MF|date=July 2007|title=Vitamin D deficiency|journal=The New England Journal of Medicine|volume=357|issue=3|pages=266–81|doi=10.1056/NEJMra070553|pmid=17634462}}</ref><ref name="Brown_2008">{{cite book|vauthors=Brown JE, Isaacs J, Krinke B, Lechtenberg E, Murtaugh M|title=Nutrition Through the Life Cycle|url={{google books |plainurl=y |id=TeQZBQAAQBAJ}}|date=June 28, 2013|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-285-82025-5}}</ref><ref name="Insel_2006">{{cite book|vauthors=Insel P, Ross D, Bernstein M, McMahon K|title=Discovering Nutrition|url={{google books |plainurl=y |id=6IWHCgAAQBAJ}}|date=March 18, 2015|publisher=Jones & Bartlett Publishers|isbn=978-1-284-06465-0}}</ref> همان‌طور که کلسیم و ویتامین دی باعث استحکام استخوان‌ها می‌شوند و همان‌طور که کمبود ویتامین دی باعث کمبودِ جذب کلسیم به استخوان‌ها می‌شود، مقادیر بالای این ویتامین، موجب جذب زیادیِ کلسیم و بالا رفتن زیادیِ سطح کلسیم در خون و بدن می‌شود، در نتیجه در صورتِ زیادی بالا رفتنِ سطح ویتامین دی و بروز علائم مسمومیت، باید میزان کلسیم مصرفی به حداقل خود برسد تا بدن به‌مرور زمان، میزان ویتامین دیِ زیادی را خارج نماید و علائم کامل از بین بروند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=6 Side Effects of Too Much Vitamin D|نشانی=https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-d-side-effects|وبگاه=Healthline|بازبینی=2020-05-15|کد زبان=en}}</ref>
 
=== علائم و تبعات اوردوز ===
برخی از علائم مسمومیت ویتامین دی که عموماعموماً به‌دلیل جذب بیش از حد کلسیم بروز پیدا می‌کنند، عبارت‌اند از:<ref>{{یادکرد وب|عنوان=6 Side Effects of Too Much Vitamin D|نشانی=https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-d-side-effects|وبگاه=Healthline|بازبینی=2020-05-15|کد زبان=en}}</ref>
* مشکلات گوارشی، مانند [[تهوع]]، [[بالا آوردن|استفراغ]]، [[اسهال]]، [[یبوست]] و [[درد شکمی|دردِ معده]]
* [[بی‌اشتهایی]] و [[بی‌خوابی]]
سطر ۱۴۳ ⟵ ۱۳۹:
* آسیب‌های کلیوی: بیشترِ تحقیقات نشان داده‌اند که [[بیماری کلیوی|آسیب کلیوی]] از متوسط تا خیلی شدید، در کسانی که اوردوز ویتامین دی کرده‌اند رخ داده‌است.
 
[[نارسایی کلیه]]، [[پروتئینوری]]، [[کم‌توانی ذهنی]] و تشکیل استخوان‌های غیرعادی در کودکان و [[افسردگی (حالت)|افسردگی]] شدید و [[کاهش وزن]]، از دیگر علائم مسمومیت با ویتامین دی است.<ref name="Holick_20072">{{cite journal|vauthors=Holick MF|date=July 2007|title=Vitamin D deficiency|journal=The New England Journal of Medicine|volume=357|issue=3|pages=266–81|doi=10.1056/NEJMra070553|pmid=17634462}}</ref><ref name="Insel_20062">{{cite book|vauthors=Insel P, Ross D, Bernstein M, McMahon K|title=Discovering Nutrition|url={{google books |plainurl=y |id=6IWHCgAAQBAJ}}|date=March 18, 2015|publisher=Jones & Bartlett Publishers|isbn=978-1-284-06465-0}}</ref> این عارضه همچنین باعث سختی و سفت شدنِ قلب و عروق و ایجاد غضروف‌های اضافه و رسوب‌رسوب کلسیم در [[رگ خونی|رگ‌ها]] می‌شود. [[مسمومیت]] ویتامین دی به ندرت رخ داده و اغلب در کسانی مشاهده می‌شود که مقادیر فوق‌العاده بیش از حدِ این ویتامین را از طریق مکمل دریافت کرده‌اند و میزان سطح ویتامین دی خونشان را ابداً تحت نظر نداشته‌اند.
 
لزوماً شخص نباید همهٔ علائم را داشته باشد بلکه ممکن است تنها برخی از علائم را بروز دهد. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید، نمی‌تواند فرد را به اوردوز برساند چرا که اگر بدن نیازی نداشته باشد، پوست، نیز تولید ویتامین دی را متوقف می‌کند.<ref>{{Cite journal|last=Vieth|first=R.|date=1999-05|title=Vitamin D supplementation, 25-hydroxyvitamin D concentrations, and safety|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10232622/|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=69|issue=5|pages=842–856|doi=10.1093/ajcn/69.5.842|issn=0002-9165|pmid=10232622}}</ref>
سطر ۱۵۲ ⟵ ۱۴۸:
تقریباً هیچ گونه منبع دیگری برای این ویتامین وجود ندارد، کره‌ها و روغن زردها و تمامی لبنیات دیگر نیز ویتامین دی موجودشان کم و در صورت کمبود ویتامین دیِ حیوان باز هم کمتر می‌شود.<ref name=":4">{{یادکرد وب|عنوان=Office of Dietary Supplements - Vitamin D|نشانی=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-Consumer/|وبگاه=ods.od.nih.gov|بازبینی=2020-05-12|کد زبان=en}}</ref>
 
در کشورهایی مانند آمریکا، غنی‌سازی [[شیر (خوراکی)|شیر]] با ویتامین دی رواج دارد هر چند که مقدار ویتامین دی در آن ها،آن‌ها، باز هم بسیار اندک است.
* '''آفتاب''': تابش [[پرتو فرابنفش]]ِ بی (UVB) که تنها در ظهر (حدود ساعات ده الی سه) به سطح زمین می‌رسد، در اثر برخورد با پوست انسان (نه از پشت شیشه یا لباس) باعث می‌شود ماده‌ای بنام [[دهیدروکلسترول]] طی مراحلی در بدن به ویتامین دی۳ فعال تبدیل شود. هر چه پوست تیره‌تر باشد باید بیشتر در زیرِ این پرتو ماند تا نیاز روزانه‌ یروزانهٔ بدن تأمین شود مثلاً: افرادی که پوست سفید و روشن دارند نسبت به تیره‌ترها، در مدت کمتری می‌توانند در زیر آفتاب بمانند تا نیاز خود به این ویتامین را تأمین کنند، این در حالی است که سبزه‌ها یا [[رنگین‌پوستان]] دیگر باید بیشتر از [[سفیدپوست|سفیدپوست‌ها]]،‌ها، و کمتر از [[سیاه‌پوست|سیاه‌پوستان]] در زیر خورشید بمانند تا این رخداد روی دهد، این درحالی است که هر چه فرد در سنین [[میان‌سالی]] و [[پیری]] جلوتر می‌رود پوستش قابلیت تولید ویتامین دی از طریق نور خورشید را بیشتر از دست می‌دهد.
* '''روغن جگر ماهی یا جگر''': روغن جگرِ ماهی سرشار از ویتامین دی است به طوری که بسته به نوعِ آن، یک قاشق غذاخوری از آن می‌تواند نیاز روزانه یا بیشترِ نیاز روزانهٔ شما را تأمین کند ضمن اینکه توصیه می‌شود تا زیادی مصرف نشود چرا که مقدار ویتامین A آن بسیار بالاست و ممکن است اوردوز ویتامین A کنید. جگر حیوانات نیز اندکی ویتامین دی دارد.
* '''ماهی‌ها''':
سطر ۲۴۲ ⟵ ۲۳۸:
 
=== کووید ۱۹ ===
طبق برخی گزارش‌ها، ویتامین دی، خطر ابتلا به بیماری [[کووید ۱۹]] را کاهش می‌دهدمی‌دهد،<ref>{{Cite journal|last=Nikniaz|first=Leila|last2=Akbarzadeh|first2=Mohammad Amin|last3=Hosseinifard|first3=Hossein|last4=Hosseini|first4=Mohammad-Salar|date=2021-03-09|title=The Impact of Vitamin D Supplementation on Mortality Rate and Clinical Outcomes of COVID-19 Patients: A Systematic Review and Meta-Analysis|url=https://ps.tbzmed.ac.ir/Article/ps-34133|journal=Pharmaceutical Sciences|language=en|volume=27|issue=Covid-19|pages=S1–S12|doi=10.34172/PS.2021.13|issn=1735-403X}}</ref>، اما هنوز شواهد علمی کافی برای اثبات این موضوع وجود ندارد.<ref name=":7">{{یادکرد وب|نویسنده=حسین مردعلی|کد زبان=fa|وبگاه=https://vigan.ir|نشانی=https://vigan.ir/vitamin-d-rich-foods|عنوان=غذاهای دارای ویتامین D {{!}} استفاده از مکمل یا دریافت آن از طریق رژیم غذایی؟}}{{پیوند مرده|date=اوت 2021|bot=InternetArchiveBot}}</ref>
 
== در ایران ==
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/ویتامین_دی»