المتنبی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ترجمه بخشی از ویکی پدیای انگلیسی برچسبها: افزودن القاب ویرایشگر دیداری |
ترجمه بخشی از مقاله انگلیسی مربوطه |
||
خط ۲۰:
| آثار =
|توضیح_تصویر=تصویری تخیلی از متنبی}}
[[پرونده:Al-Mutanabbi Statue in Baghdad.jpg|250px|بندانگشتی|پیکرهٔ متنبّی در خیابانی به نام خودش در [[بغداد]]]]▼
'''ابوطیّب مُـتَـنَـبّی'''([[۹۱۵ (میلادی)|۹۱۵]]-[[۹۶۵ (میلادی)|۹۶۵م]]) (نسب: ابوالطَیّب احمد بن حسین بن حسن بن عبدالصمد جُعفی [[کنده (قبیله)|کِندی]] [[کوفی]])، ادیب و شاعر برجستهٔ عرب در [[سدهٔ چهارم قمری]] بود.<ref name="فروخ">{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = فروخ | نام = عمر | پیوند نویسنده = عمر فروخ | عنوان = تاریخ الأدب العربی| جلد = سوم | سال = [[۱۹۸۴ (میلادی)|۱۹۸۴]]| ناشر = [[دارالعلم للملایین]] |مکان = [[بیروت]] | صفحه = ۴۵۷}}</ref> وی شاعر معروف دورۀ خلافت عباسی در دربار امیر سیف الدولة حمدانی در حلب بود، و برای او 300 صفحه شعر سرود. به عنوان یکی از بزرگترین، برجسته ترین و تأثیرگذارترین شاعران عرب زبان، بسیاری از اشعار او به بیش از 20 زبان بین المللی ترجمه شده است. اشعار او عمدتاً حول محور ستایش پادشاهانی است که در زمان حیاتش از آنها دیدن کرده بود. او سرودن شعر را در 9 سالگی آغاز کرد. او به هوش سرشار و شوخ طبعی مشهور است. متنبی به خاطر اشعارش بسیار به خود می بالید. در میان موضوعات شعری وی شجاعت، فلسفۀ زندگی و توصیف جنگ ها به چشم می خورد. بسیاری از اشعار او در جهان امروز عرب بسیار رواج داشته و دارند و تبدیل به ضرب المثل شده اند. استعداد شگرف او، وی را به بسیاری از رهبران عصر خود نزدیک ساخت.
سطر ۲۶ ⟵ ۲۵:
کنیهٔ متنبی ابوطیب و نامش احمد است. وی در سال ۳۰۳ ق در حوالی کوفه متولد شد.<ref>Ayyıldız, Esat (2020), [https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1343690 "el-Mutenebbî’nin Seyfüddevle’ye Methiyeleri (Seyfiyyât)"], BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi , 7 (2) , 497-518 . DOI: [[doi:10.33460/beuifd.810283|10.33460/beuifd.810283]]</ref> نسب پدری او به قبیلۀ بنی جعفی از اعراب جنوبی می رسد. لقب کندی او، به منطقه ای که در آن به دنیا آمد منسوب است. به خاطر استعداد شاعری و ادعای نسب حضرت صالح (ع)، او در دمشق سوریه به تحصیل پرداخت. هنگامی که قرمطیان در 312 قمری کوفه را تصرف کردند، او به آنها پیوست و در میان بنی کلب و سایر قبایل بادیه نشین زندگی کرد. با فراگیری نظریه و گفتمان آنها، او پیروان زیادی پیدا کرد، تا جایی که ادعای نبوت کرد -به همین جهت متنبی (مدعی نبوت) نامیده میشود- درسال 320 قرمطیان را در سوریه رهبری کرد. پس از دستگیری و دو سال زندانی شدن توسط اخشید، والی حمص، در 323 دست از این کار برداشت و تبدیل به شاعری سرگردان شد. در طی این دوران، او نخستین اشعار معروفش را سرود. جاه طلبی های سیاسی او برای والی شدن، او را روانۀ دربار سیف الدولة و کافور اخشیدی نمود اما جاه طلبی وی به جایی نرسید.
== متنبی و سیف الدوله ==
متنبی در دورانی می زیست که خلافت عباسی شروع به فروپاشی کرد، بسیاری از ولایات حکومت اسلامای از لحاظ سیاسی و نظامی از خلافت ضعیف عباسی مستقل شده بودند. ریاست این ایالت ها با امارت حلب بود. او شروع به سرودن مدایحی به سبک سنتی ای کرد که توسط ابوتمام و بحتری شاعر پایه گذاری کرده بودند. در سال 327 شمسی وی به سیف الدوله شاهزاده شاعر پیشه حمدانی شمال سوریه پیوست. وی در همین سال به دربار سیف الدوله پیوست. سیف الدوله کاملا درگیر جنگ با امپراتوری بیزانس واقع در آسیای صغیر بود که متنبی نیز او را همراهی می کرد. در طی نه سال اقامت در دربار سیف الدوله، متنبی بزرگترین و مشهورترین اشعار خود را سرود. او در ستایش حامیانش مدایحی سرود که شاهکارهای شعر عربی به شمار می آیند. در طی اقامت در حلب، رقابت شدیدی میان متنبی و بسیاری از دانشمندان و شاعران دربار سیف الدوله در گرفت، یکی از این شاعران [[ابوفراس حمدانی]]، پسرعموی سیف الدوله بود. علاوه بر این، متنبی محبوبیت خود را نزد سیف الدوله به خاطر بلندپروازی های سیاسی برای رسیدن به ولایت از دست داد. اواخر این دوره مملو از دسیسه ها و حسادت ها بود که با خروج المتنبی از سوریه به مصر به اوج خود رسید که اخشیدیان در آنجا به نام خود حکومت می کردند.
== متنبی در مصر ==
متنبی پس از ترک سیف الدوله به دربار کافور اخشیدی پیوست، اما کافور نیات المتنبی را رد کرد و مدعی شد که آنها تهدیدی برای موقعیت او هستند. متنبی دریافت که آرزوهای او برای تبدیل شدن به یک دولتمرد محقق نخواهد شد و او مصر را در سال 339 شمسی ترک کرد. پس از ترک مصر، او کافور را با قصاید نیشدار مورد انتقاد قرار داد.
== اشعار و ضرب المثل ها ==
به نظر می رسد ماهیت خود شیدایی متنبی چندین بار او را به دردسر انداخته است و شاید دلیل کشته شدن او باشد. این را می توان در شعر او مشاهده کرد که غالباً متکبرانه است:
* او در شعر معروفی از قدرت شخصیت و آزادی ناشی از شناخت خود صحبت می کند.
'''أنا الذي نظر الأعمى إلى أدبي / و أسمعت كلماتي من به صمم'''
'''الخيل والليل والبيداء تعرفني / والسيف والرمح والقرطاس والقلم'''
من کسی هستم که حتی افراد نابینا شعر او را می بینند و حتی افراد ناشنوا کلمات او را می شنوند.
اسب و شب و صحرا، شمشیر و نیزه و کاغذ و قلم نیز مرا می شناسند.
* این گفتارهای او نیز معروف است:
'''إذا رأيت نيوب الليث بارزة / فلا تظنن أن الليث يبتسم'''
وقتی دندان های نیش شیر را دیدی، گمان نکن که شیر در حال لبخند زدن است.
'''ما كل ما يتمنى المرء يدركه / تجري الرياح بما لا تشتهي السفن'''
نه هر آنچه آدمی آرزو کند بدست آورد، بادها در خلاف جهت حرکت کشتی می وزند.
'''إذا غامَرْتَ في شَرَفٍ مَرُومِ / فلا تَقنَعْ بما دونَ النّجومِ'''
▲هرگاه در پی رسیدن به آرزوهای بلند هستی، به کمتر از ستارگان راضی نباش.[[پرونده:Al-Mutanabbi Statue in Baghdad.jpg|250px|بندانگشتی|پیکرهٔ متنبّی در خیابانی به نام خودش در [[بغداد]]]]
== معنای کلمه متنبی ==
متنبی یعنی کسی که ادعای پیغمبر بودن نموده‌است ولی ابوطیب متنبی معتقد به دیانت اسلام و مذهب تشیع بود و پیغمبری محمد را قبول داشت و ادعای نبوت نداشت.
سطر ۳۴ ⟵ ۶۵:
== مذهب ==
متنبی شیعه بود و با سیف الدوله حمدانی و خاندان حمدانی‌های شیعه در حلب مرتبط بود؛ و اشعار بسیاری در مدح آنها سروده‌است.
== میراث ==
نحوی معروف، ابن جنی (320-380 شمسی) شرحی بنام "الفصر" (شرح) بر اشعار متنبی نوشته است.
== مقام ادبی ==
سطر ۹۲ ⟵ ۱۲۶:
== درگذشت ==
علت قتل متنبی، شعری بود که در هجو مردی به نام "ضبه اسدی" سروده بود. ضبه به همراه عمویش فاتک اسدی نقشۀ رهگیری متنبی و پسرش محسد و غلامش را در نزدیکی بغداد کشیدند. ابن رشیق بر آن است که وقتی متنبی فرصت فرار پیدا کرد، مهاجمان برخی از اشعار قدرتمند او در مورد شجاعت را قرائت کردند و او مجبور شد به آنها عمل کند. او جنگید و در سال 344 شمسی همراه با یارانش درگذشت. مرگ وی شبیه کشته شدن [[فارابی]] بود.
== جستارهای وابسته ==
| |||