رضایت آگاهانه: تفاوت میان نسخه‌ها

{{سخ}}در عمل، رضایت آگاهانه، به معنی درک روشن بیمار یا شخص تحت مراقبت، از حقایق مربوط و پیامدهای ناشی از اقدامات درمانی یا پژوهشی است. رضایت یک شخص، تنها در صورتی معتبر است که آن شخص، دارای بلوغ فکری و عاطفی باشد. هرنوع عوارضی که باعث اختلال در قوت قضاوت شخص شوند، مانند اضطراب شدید، ضعف قوای ذهنی یا شعور اجتماعی، مسمومیت، خستگی مفرط و محرومیت از خواب، [[اختلال اضطراب پس از سانحه|اختلالات ناشی از سوانح]]، بیماریهایی نظیر [[بیماری آلزایمر| آلزایمر]] و وضعیت [[کما]] باعث ابطال اعتبار رضایت آگاهانه می‌شوند.{{سخ}}در مواردی، اخذ رضایت آگاهانه مستقیم از فرد، ضروری نیست. برای مثال، اخذ رضایت از شخصی که در حالت بیهوشی است و تعلل در درمان وی، بتواند به مرگ انجامد، لازم نیست. اما در اکثر موارد، اگر شخصی خود قادر به اعلام رضایت نباشد، اخذ رضایت از [[ولی (حقوق)|ولی حقوقی]] آن شخص ضروری است. برای مثال در درمان کودکان یا کسانی که تحت قیومیت شخص دیگری قرار دارند، جلب رضایت قیم، پیش از اقدام به درمان لازم است. هر چند در این موارد نیز غالباً خود شخص نیز باید از اقدام درمانی یا پژوهشی، لااقل با خبر باشد.{{سخ}}جلب رضایت یک فرد، بدون آنکه اطلاعات کافی در اختیار وی گذاشته شود یا به دلایلی در هنگام اعلام رضایت، واجد شرایط مقرر نباشد، علاوه بر جوانب ضد اخلاقی، یک جرم جدی است که در قانون پیش‌بینی شده‌است. چنین مواردی توسط کمیته‌های معتمد و شورای پزشکی بررسی شده و به مقامات قضایی گزارش می‌شوند.{{سخ}}

الگوهای ثبت و ابلاغ رضایت آگاهانه در وبگاه [[سازمان بهداشت جهانی]] موجود است.<ref>https://www.who.int/groups/research-ethics-review-committee/guidelines-on-submitting-research-proposals-for-ethics-review/templates-for-informed-consent-forms</ref>

== ارزیابی در عمل ==

ارزیابی صحت و تأیید یک رضایت آگاهانه در عمل مشکل است، چرا که نه ابراز رضایت و نه ادعای درک مطلب و نه حتی اصرار بر حصول چنین درکی، به خودی خود بر درک کامل وضعیت و پی آمدهای آن دلالت نمی‌کند. درک واقعی افراد از یک وضعیت، یک ذهنیت درونی بوده و قابل مشاهده مستقیم توسط ناظران خارجی نیست.<ref>https://journalofethics.ama-assn.org/article/informed-consent-what-must-physician-disclose-patient/2012-07</ref>اعلام رضایتی که مبتنی بر آگاهی است، در قالب الگوهای معین کتبی و شفاهی مختصر نمی‌شود، بلکه دامنه آن شامل کیفیت ارتباط و منطق و شعور عام نیز می‌شود. در موارد خاصی، که برای مثال قانون صراحتاً قدغن کرده یا طبق شعور عام قدغن بودن امری بدیهی است، صرف اخذ رضایت از فرد کافی نیست، حتی اگر شخص اصرار کند که رضایت وی از روی آگاهی کامل ابراز شده‌است.{{سخ}}با این حال یک رضایت آگاهانه، همیشه باید تا حدودی بر اسناد رسمی تکیه کند. این اسناد می‌تواند برای مثال رضایت نامه کتبی یا گزارش کتبی ناظران از حصول رضایت به صورت سند رسمی باشد. این امر، یعنی اتکاء بر اسناد رسمی خصوصاً در مواردی که رابطه یا مسائل جنسی در آنها دخیل است، صرف نظر از ملاحظات جانبی و رعایت هنجارها، حائز اهمیت است. همچنین در مواردی که شخص رضایت به اجرا یا عدم اجرای عملی دهد که در آینده اتفاق خواهد افتاد، علاوه بر رضایت ضمنی، وجود سند نیز لازم است. مانند زمانی که بیماران مبتلا به امراض لاعلاج، ضمن ابراز خواست واقعی خود در مورد ادامه یا عدم ادامه درمان، باید دستور العمل رسمی مربوط، برای مثال [[دی‌ان‌آر]] را نیز امضاء کنند.<ref>https://scholarship.law.campbell.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=&httpsredir=1&article=1085&context=fac_sw</ref>

== شرایط رضایت آگاهانه معتبر ==

رضایت آگاهانه یک شخص زمانی معتبر است که ۳ شرط اساسی در آن مراعات شده باشد. این سه شرط عبارتند از: ۱. دسترسی به اطلاعات روشن ۲. توانایی درک اطلاعات مربوط ۳. آزادی انتخاب

* توانایی درک اطلاعات مربوط، به این معنی است که پژوهشگر باید از بلوغ و سلامت فکری و عاطفی و قدرت قضاوت داوطلب، اطمینان حاصل کند.

* آزادی انتخاب به این معنی است که پژوهشگر باید اطمینان حاصل کند که دریافت رضایت از داوطلب، تحت فشار عواملی نامربوط، مانند شکنجه، تهدید یا فریب صورت نگرفته‌است.<ref>Faden, R. R. ; Beauchamp, T. L. (1986). A History and Theory of Informed Consent. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-503686-2.</ref><ref>Beauchamp, Tom L. ; Childress, James F. (1994). Principles of Biomedical Ethics (Fourth ed.). New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-508536-5.</ref>

== چشم پوشی از دریافت رضایت ==

 

== منابع ==

{{پانویس|چپ‌چین=بله|۲}}

 

[[رده:آزمایش بر روی انسان]]

[[رده:اخلاق پزشکی]]

[[رده:جامعه‌شناسی پزشکی]]

[[رده:دانشگاه کالیفرنیا]]