خدنگ: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش متن
ابرابزار
خط ۱۵:
|طبقه‌های پایین‌تر =
زیرخانواده '''Herpestinae'''
* ''[[باریک‌خدنگ]]''
* ''[[پاسیاه‌ها]]''
* ''[[خدنگ (سرده)|خدنگ]]''
* ''[[خدنگ بینی‌دراز]]''
* ''[[خدنگ دم‌سفید]]''
* ''[[خدنگ زرد]]''
* ''[[خدنگ سلوس]]''
* ''[[خدنگ مرداب]]''
* ''[[خدنگ ملر]]''
زیرخانواده '''Mungotinae'''
* ''[[خدنگ پوسارگه]]''
* ''[[خدنگ لیبریا]]''
* ''[[خدنگچه]]''
* ''[[دم‌عصایی]]''
* ''[[راه‌راه‌خدنگ]]''
* ''[[کوتوله‌خدنگ]]''
| نقشه گستره پراکندگی = Herpestidae.png
}}
خط ۳۶:
'''خَدَنگان''' {{علمی|Herpestidae}} خانواده‌ای از گوشتخواران کوچک در زیرراستهٔ [[گربه‌سانیان]] هستند. آن‌ها در جنوب [[اوراسیا]] و [[آفریقا]] زندگی می‌کنند و ۳۴ [[گونه (زیست‌شناسی)|گونهٔ]] مختلف دارند که در ۱۴ [[سرده]] قرار می‌گیرند.
 
اندازه آن‌ها بین ۲۴ تا ۵۸ سانتیمتر بدون احتساب دم است. [[خدنگ کوچک معمولی]] با ۳۲۰ گرم وزن کوچک‌ترین آن‌ها و [[خدنگ دم‌سفید]] با ۵ کیلوگرم بزرگترین آن‌هاست که تقریباً به اندازه یک [[گربه]] است. برخی از آن‌ها زندگی فردی و برخی دیگر زندگی گروهی دارند و شکار خود را بین همدیگر و توله‌هایشان تقسیم می‌کنند. حشرات، خرچنگ‌ها، کرم خاکی، مارمولک، مارها، پرندگان، و جوندگان از شکارهای اصلی این حیواناتجانوران است. آن‌ها تخم پرندگان و لاشه هم می‌خورند.
 
خدنگان شباهت شگفت‌انگیزی با [[راسویان]] دارند. هر دو گروه صورت و بدن دراز، گوش‌های گرد و کوچک، پاهای کوتاه، دم مخروطی و بلند دارند. [[ساختمان دندان]] آن‌ها هم مشابه است و بیشتر گونه‌های خدنگ مثل راسوسانان از غده‌های ترشح مقعدی برای نشانه‌گذاری قلمرو و علامت‌دهی جنسی برخوردارند. البته هیچ خویشاوندی نزدیکی بین این دو گروه وجود ندارد (راسوها از زیرراستهٔ [[سگ‌سانیان]] هستند) و [[تکامل همگرا]] موجب شباهت آن‌ها شده‌است. البته راسوها بیشتر شب‌گرد هستند و به خوبی از درخت بالا می‌روند اما خدنگ‌ها روزگرد هستند و برای زندگی زمینی تکامل یافته‌اند.
 
برخی گونه‌های خدنگ به خوبی رام شده و حقه‌های ساده را هم یاد می‌گیرندیادمی‌گیرند و می‌توان از آن‌ها برای کنترل موش‌ها و آفات دیگر استفاده کرد. خدنگ‌ها را برای از بین بردن [[موش صحرایی|موش هایموش‌های صحرایی]] و مارها به جزایر [[کارائیب]] و [[هاوایی]] برده شدند اما آن‌ها بیشتر به سراغ جانوران بومی آسیب‌پذیر رفته و تاثیرتأثیر ویرانگری بر محیط زیست این جزایر گذاشتند.
 
== مبارزه با مار ==
خدنگ‌ها در مقابل [[زهر]] مارها مصونیت دارند و این به دلیل آن است که گیرنده‌های [[استیل‌کولین]] در سیستم عصبی آن‌ها به گونه‌ای شکل گرفته که غیرممکن است زهرهای عصبی مارها به آن چسبیده و سیستم عصبی آن‌ها را با مشکلی مواجه کند. محققان در حال تحقیق در این مورد هستند که آیا مکانیسم مشابهی از خدنگ‌ها در مقابل زهرهای خونی مارها هم حفاظت می‌کند یا خیر.
 
چندین گونه خدنگ از جمله خدنگ خاکستری تا تعداد عناصر ننع هندی به دلیل مهارتی که در جنگ با مارهای سمی به ویژه [[مار کبرا|کبرا]] دارند، شهرت یافته‌اند. چابکی، پوست کلفت و ایمنی در مقابل سم مار موجب پیروزی آن‌ها در این نبردها شده اما باید توجه داشت که خدنگ‌ها به طوربه‌طور معمول از کبراها پرهیز می‌کنند و علاقه‌ای هم به خوردن گوشت آن‌ها ندارند.
 
معرکه‌گیرهای پاکستانی در نمایش‌های خیابانی خود خدنگ‌ها را به جان مارها می‌اندازند تا مبارزه‌ای دروغین را انجام بدهند. این کار در گذشته در اوکیناوای ژاپن هم بسیار معمول بود اما اکنون کمتر شده‌است.
 
== در ایران ==
در ایران دو گونه خدنگ وجود دارد [[خدنگ آسیایی کوچک]] ''(Herpestes javanicus auropunctatus)'' و [[خدنگ خاکستری هندی]] یا خدنگ بزرگ.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.plan4land.org/farsi/biodiversity/fauna/mammals_of_iran/Default.aspx |title=پستانداران ایران |accessdate=۱۵ فوریه ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101028050246/http://www.plan4land.org/farsi/biodiversity/fauna/mammals_of_iran/Default.aspx |archivedate=۲۸ اکتبر ۲۰۱۰ |dead-url=yes }}</ref>
 
خدنگ بزرگ با ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر طول و رنگ گندمی مایل به حنایی با دمی به اندازه طول تنه و پُرمو تنها در نواحی جنوبی ایران ([[بلوچستان]] تا [[بوشهر]]) دیده شده استشده‌است.
 
خدنگ کوچک با ۲۰ تا ۴۰ سانتی مترسانتی‌متر طول و موهای به رنگ قهوه‌ای مایل به زیتونی و دم نسبت به تنه کوتاه‌تر در نواحی کوچکی در شرق سیستان، جنوب بلوچستان، و جنوب غربی ایران، (استان‌های کردستان تا لرستان و خوزستان و نواحی جنوبی فارس) دیده شده و احتمالاً در تمام سواحل شمال دریای عمان و خلیج فارس پراکنده شده استشده‌است.
 
== نگارخانه ==
<gallery>
File:Cusimanse.jpg|[[خدنگچه]],، ''Crossarchus obscurus''
File:Helogale parvula, Serengeti.jpg|[[خدنگ کوتوله]] در سرنگتی آفریقا
File:Yellow_Mongoose_1_(6964624854).jpg|[[دم‌عصایی]] یا میرکات
خط ۷۱:
{{جانوران}}
 
[[رده:آرایه (زیست‌شناسی) نام‌گذاری‌شده توسط شارل لوسین بناپارت]]
[[رده:پستانداران آسیا]]
[[رده:پستانداران آفریقا]]
[[رده:خدنگ‌ها]]
[[رده:آرایه (زیست‌شناسی) نام‌گذاری‌شده توسط شارل لوسین بناپارت]]