بومین خان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بومین خان''' نخستین خان [[خاقانات ترک]] بود. بومیان خان عنوان «ایلخان» داشت. این عنوان پس از سرکوبی دولت [[روران]]ها یا [[ژوژوان]]ها به وی داده ‍شد. <ref>رضا، ص ۴۳</ref>

چین در حدود سدهٔ ششم میلادی، از چهار دولت متخاصم تشکیل شده بود. در آستانهٔ سال [[۵۴۵ (میلادی)|۵۴۵ میلادی]] دامنهٔ آتش جنگ‌ها در سرزمینهای شمالی چین بالا گرفت. ضعف دولت چینی سبب شد که اقوام کوچ نشین ژوژان و [[توگون]] نیرومند شوند. امپراتوری [[وی شرقی]] با فرمانروای ژوژوان و شاه [[توگون]] اتحادی منعقد کرد و به امپراتوری [[وی غربی]] حمله کرد. امپراتوری وی غربی نیز کوشید تا در پیکار با دشمنان، از قبیله‌های کوچ‌نشین ترک یا تورکیوت بهره جوید. بومین، خان بزرگ ترک با امپراتور [[وی غربی]] پیمان اتحاد بست و بر این عقیده بود که این اتحاد ترک‌ها را از یوغ اسارت ژاژان‌ها خواهد رهانید. بدین روال ترکان در سال [[۵۴۵ (میلادی)|۵۴۵ میلادی]] به آهستگی و با احتیاط به عرصهٔ سیاست جهانی گام نهادند. پس از چندی بومین خان از [[آن هوای]] فرمانروای ژوژان‌ها خواست که دخترش را به همسری او بدهد ولی با پاسخ منفی او روبرو شد. بومین خان در سال [[۵۵۱ (میلادی)|۵۵۱ میلادی]] توانست با دختر امپراتور [[وی غربی]] ازدواج کند و از این رهگذر اعتبارش در نزد کوچ‌نشینان فزونی گرفت و موقعیتش استحکام بسیار پذیرفت. <ref>رضا، ص ۴۸</ref>

بومین خان در زمستان سال [[۵۵۲ (میلادی)|۵۵۲ میلادی]] ناگهان بر ژوژوان‌ها حمله برد و آنان را درهم شکست [[آن هوان]] فرمانروای ژوژان، پس از این شکست دست به ودکشی زد. او اندکی پس از پیروزی در همان سال [[۵۵۲ (میلادی)|۵۵۲ میلادی]] درگذشت. <ref>رضا، ص ۴۹</ref>

دولتی که بومین خان تشکیل داد به نام [[خاقانات ترک]] معروف شد و در اثر اتحادی دولتی بین قبایل [[آسیای میانه]]، در سال [[۵۵۲ (میلادی)|۵۵۲ میلادی]]، در کشور [[آلتای]] بوجود آمد. خاقانات ترک در تاریخ آسیای میانه نقش مهمی ایفا نمود. <ref>تاجیکان، ص ۳۳۴</ref> پس از مرگ بومین پسرش [[قراایسیق خان]] فرمانروای ترکان شد.<ref>رضا، ص ۴۹</ref>