غشای سلولی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
'''[[غشای پلاسمایی]]''' {{به انگلیسی|Plasma membrane}} یا '''غشای سلولی یا غشای یاختهای''' {{به انگلیسی|Cell membrane}} دیوار دور سلول، و مرز بین درون سلول و بیرون سلول است که ازدو لایه [[فسفولیپید|فسفولیپیدی]] که اسیدچرب های آن رو به روی هم و گلیسرول های دور از هم است تشکیل شده است.
در واقع غشای یاخته دیواره ایست که محافظت از [[یاخته]] را برعهده دارد و ورود و خروج مواد یاخته را کنترل میکند. [[سیتو پلاسم|سیتوپلاسم]] درون غشای یاخته جای دارد. در غشای یاخته پروتئینهایی به صورت سطحی (مرتبط با یک لایه فسفولیپید) یا سراسری از دو نوعِ ترابر و غیر ترابر (مرتبط با هر دو لایه فسفولیپیدی) وجود دارد. بخش اصلی و بیشترین مولکول غشا فسفولیپید ها هستند. همچنین در یاختههای جانوری کلسترول نیز وجود دارد. رفتوآمد مواد به داخل و خارج یاخته به پنج طریق از مجراهای غشای یاخته انجام میشود: انتشار ساده،انتشار تسهیل شده،انتقال فعال،آندوسیتوز و اگزوسیتوز. از بین رفتن این غشای آسیبپذیری یاخته را سبب میشود. غشای یاخته جانوری شامل دو لایه [[فسفولیپید|فسفولیپیدی]] (فسفو لیپیدها یک سر و دم دارند دم ان اب گریز و سر ان آن اب دوست است) همراه با [[کلسترول]] و [[پروتئین]]های درون پوستهای یا سطح پوستهای میباشد. لازم است ذکر شود که یاختههای گیاهی کلسترول ندارند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=سید علی آل محمد، محمد ابراهیمی، مریم انصاری، علیرضا ساری، الهه علوی، بهمن فخریان و محمد کرام الدینی|کد زبان=fa|تاریخ=12دی1398|وبگاه=http://chap.sch.ir/|نشانی=http://chap.sch.ir/books/7751|عنوان=کتاب زیستشناسی دهم-چاپ چهارم1398}}</ref>
به بیانی دیگر بخش اعظم اندامکهای [[یاخته]] بوسیله پوستههایی مفروش شدهاند که بهطور عمده از [[لیپید]]ها و [[پروتئین]]ها و [[کربوهیدرات]] تشکیل شدهاند. این پوستهها شامل غشای یاخته، [[پوشش هستهای|غشای هسته]]، غشای [[شبکه آندوپلاسمی|شبکهٔ آندوپلاسمی]] و غشای [[میتوکندری]]ها، [[لیزوزوم]]ها و [[دستگاه گلژی]] هستند. لیپیدهای پوستهها سدی ایجاد میکنند که از حرکت آزاد آب موجود در [[بافتمانه برونیاختهای]] و مواد محلول در آب از یک بخش یاخته به یک بخش دیگر جلوگیری میکنند زیرا آب در چربی محلول نیست. اما باید دانست که ملکولهای پروتئینی در پوسته، غالباً در سراسر عرض پوسته نفوذ کرده و به این ترتیب مسیرهای اختصاصی، که غالباً مجراها یا ''Pores'' نامیده میشوند برای عبور مواد ویژه از پوسته پدیدمیآورند. همچنین بسیاری از دیگر پروتئینهای پوسته [[آنزیم]]ها هستند که شمار فراوانی از واکنشهای شیمیایی مختلف را [[کاتالیز]] میکنند
|