عادل‌شاه: تفاوت میان نسخه‌ها

عادل‌شاه بر قلمرویی بسیار کوچک‌تر از قلمرو نادرشاه حکومت کرد. حكومتحکومت او تنها در شرق ايرانایران برقرار شد و سپس تلاش كردکرد تا بر غرب ایران نیز تسلط یابد. او موفق به این کار نشد و به‌زودی توسط برادرش [[ابراهیم‌شاه|ابراهیم‌شاه افشار]] که حکومت خود را در غرب ایران مستقر کرده بود و خود را شاه اعلام کرده بود، خلع شد.

از زندگی علیقلی‌خان پیش از جانشینی او به پادشاهی [[افشاریان]] اطلاع چندانی در دست نیست.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Barati|first=András|date=2019-01-01|title=The Succession Struggle Following the Death of Nādir Shāh (1747–1750)|url=https://www.academia.edu/41004979/The_Succession_Struggle_Following_the_Death_of_N%C4%81dir_Sh%C4%81h_1747_1750_The_Succession_Struggle_Following_the_Death_of_Nādir_Shāh_1747_1750_|journal=Orpheus Noster 11/4}}</ref> او پسر ارشد [[ابراهیم‌خان ظهیرالدوله افشار]]، برادر [[نادرشاه]]، مؤسس [[دودمان افشاری|دودمان افشاریان]] [[افشاریان|ایران]] بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Welcome to Encyclopaedia Iranica|نشانی=https://iranicaonline.org/|وبگاه=iranicaonline.org|بازبینی=2022-09-16|کد زبان=en-US|نام=Encyclopaedia Iranica|نام خانوادگی=Foundation}}</ref> وی در مراسم [[تاج‌گذاری]] نادرشاه در 8۸ مارس 1736۱۷۳۶ شرکت کرد و در آن‌جا از جمله شخصیت هاییشخصیت‌هایی بود که در کنار نادرشاه حضور داشت.

در سال 1737۱۷۳۷ فرمانداری [[مشهد]] به علیقلی‌خان داده شد و همچنین با کتایون، دختر [[تیموراز دوم]] پادشاه [[گرجستان]] و در سال 1740۱۷۴۰ با دختری از [[ابوالفیض خان|ابوالفیض‌خان]]، حاکم [[خانات بخارا]] ، ازدواج کرد. از 1743۱۷۴۳ تا 1747،۱۷۴۷، علیقلی‌خان فرماندهی سپاهیان نادر را علیه [[ایزدیان]] در [[کردستان]] ، [[مردم قره‌قالپاق|قره‌قالپاق‌ها]] و [[ازبک‌ها|ازبکان]] [[خوارزم]] و [[سیستان]] برعهده داشت. او سپس با عمویش نادر، به‌خاطر تصمیم نادر مبنی بر گرفتن 100000۱۰۰۰۰۰ تومان و بدگمانی نادر نسبت به او به مشکل خورد. در آوریل 1747،۱۷۴۷، علیقلی‌خان به همراه شورشیان سیستان، [[هرات]] را اشغال کرد و [[مردم کرد|کردها]] را به شورش واداشت. نادر هنگام لشکرکشی علیه شورشیان، توسط گروهی از افسران خود به قتل رسید و سپس تاج به علیقلی‌خان تقدیم شد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Perry 1983, p.  452.}}</ref>

عادل‌شاه افشار که از ۱۱۲۶ تا ۱۱۲۷ خورشیدی به مدت یک سال پادشاهی کرد، زمانی که به قدرت رسید ۲۴ ساله بود. او پس از قتل نادر در اعلامیه‌ای که صادر کرد مسئولیت قتل نادر را بر عهده گرفت. او خزائن نادرشاه را از [[کلات]] به [[مشهد]] انتقال داد که در حدود پانزده [[کرور]] بود (هر کرور ۵۰۰ هزار تومان) و همه را به اطرافیان بخشید.

وی پس از رسیدن به پادشاهی، نیروی کوچکی را برای تصرف [[کلات]] فرستاد. دژ کلات تقریباتقریباً غیرقابل نفوذ بود، اما نیروهای او در نهایت با استفاده از یک نردبان باقی‌مانده در لبه یلبهٔ یکی از برج ها،برج‌ها، به قلعه نفوذ کردند، که نشان می دهدمی‌دهد آن‌ها از درون قلعه کمک می‌شدند. افراد عادل‌شاه شانزده نفر از نوادگان نادرشاه را قتل‌عام کردند که شامل سه پسر نادرشاه، پنج پسر [[رضاقلی میرزا]] و هشت پسر [[نصرالله میرزا افشار|نصرالله میرزا]] بود. دو پسر نادرشاه، نصرالله میرزا و امام‌قلی میرزا به همراه [[شاهرخ‌شاه|شاهرخ]] نوهٔ نادرشاه (که در آن زمان 14۱۴ سال داشت) با موفقیت فرار کردند، اما به‌زودی در نزدیکی شهر [[مرو (شهر باستانی)|مرو]] دستگیر شدند. در حالی‌که دیگران اعدام شدند، شاهرخ تنها کسی بود که با استفاده از نسب صفوی خود، امان گرفت.<ref name=":0" /> او در عوض به کلات بازگردانده شد و در آن‌جا زندانی شد و به‌زودی اخباری دروغ در مورد مرگ او منتشر شد.

عادل‌شاه، ماندن و عیش‌عیش و نوش در مشهد را ترجیح می‌داد و برادر کوچک‌تر خود [[ابراهیم‌شاه|ابراهیم‌خان]] را به فرمانداری [[اصفهان]] و اطراف آن منصوب کرد.<ref name=":0" /> [[ابراهیم‌شاه|ابراهیم‌خان]]، که در نواحی مرکزی، جنوبی و غربی حکومت می‌کرد، اعلام استقلال کرد و به کمک پسرعموی خود، اصلان‌خان افشار، والی [[آذربایجان]] برای سرکوب برادرش حرکت کرد. دو برادر در فاصلهٔ میان [[سلطانیه]] و [[زنجان]] به هم رسیدند. در این نبرد، عادل‌شاه شکست خورد، بسیاری از سپاهیانش به ابراهیم‌خان پیوسته و بقیه متفرق شدند. عادل‌شاه به [[تهران]] گریخت، اما توسط امیر اصلان‌خان دستگیر و به ابراهیم‌خان تحویل داده‌شد. ابراهیم‌خان سرانجام دستور به کور کردن عادل‌شاه داد. وی به مشهد برده شد و در آن‌جا به درخواست شاهرخ و مادر [[نصرالله میرزا افشار|نصرالله میرزا]] اعدام شد.<ref name=":0" />

{{پانویس|۲}}