ویوین لی: تفاوت میان نسخه‌ها

| جوایز اسکار = [[جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن]] در فیلمبرای [[بر باد رفته (فیلم)|بر باد رفته]] در نقش [[اسکارلت اوهارا]]{{سخ}}[[جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن]] در فیلمبرای [[اتوبوسی به نام هوس (فیلم ۱۹۵۱)|اتوبوسی به نام هوس]] در نقش بلانش دوبوا

'''ویوین لی''' {{انگلیسی|Vivien Leigh, Lady Olivier}} (زاده ۵ نوامبر ۱۹۱۳ – درگذشته ۸ ژوئیه ۱۹۶۷) بازیگر انگلیسی بود که دو باربار، به خاطربرای بازی در فیلم‌هاینقش اسکارلت اوهارا در [[بربادرفته (فیلم ۱۹۳۹)|بر باد رفتهبربادرفته]] و در در نقش اسکارلتبلانش اوهارادو وبوآ فیلمدر [[اتوبوسی به نام هوس (فیلم ۱۹۵۱)|''اتوبوسی به نامبه‌نام هوس'']] در نقش بلانش دوبوا، برندهٔ [[جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن|اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن]] شد.<ref>{{یادکرد وب | نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/arts/020731_la-si-scarlett.shtml | عنوان = ویوین لی | تاریخ بازدید = دی ۱۳۸۶ | ناشر = وبگاه [[بی‌بی‌سی]] | زبان = فارسی | archive-date = 22 اوت 2007 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070822110238/http://www.bbc.co.uk/persian/arts/020731_la-si-scarlett.shtml }}</ref>

== زندگینامهزندگی‌نامه ==

[[پرونده:Vivien Leigh - Cleopatra.jpg|بندانگشتی|در [[سزار و کلئوپاترا (فیلم)|سزار و کلئوپاترا]]]]

'''ویوین مری هارتلی''' {{انگلیسی|Vivian Mary Hartley}}، در ۵ نوامبر ۱۹۱۳ از پدر و مادری بریتانیایی در [[دارجلینگ|دارجیلینگ]]، [[هند]] بهزاده‌شد. دنیا آمد امااو برای ادامه تحصیل به [[بریتانیا]] برگشت. کودکی‌اش را در مدارس مذهبی گذراند و بعد از آن وارد آکادمی سلطنتی هنرهای دراماتیک شد و در رشته بازیگری درس خواند. در ۲۰ دسامبر ۱۹۳۲ در سن ۱۹ سالگی با وکیلی به نام [[لی هولمن]] ازدواج کرد که درو سال بعد از ویاو صاحب دختردختری بنام سوزان گردیدشد. او تحصیلاتشتحصیل در رشته بازیگری را رها کردکرد، چرا کهچراکه همسرش با کار او در [[تئاتر]] وو‎ سینما‌سینما مخالف بودبود، اما او [[نام کوچک]] همسرش را به عنوان اسم هنری‌اشهنری‌ برگزید تا خوش آهنگ‌ترخوش‌آهنگ‌تر باشد. نخستین نقشبازی او در تئاتر، نمایشتئاتر «نقاب فضیلت» بود که در نقش فاحشه‌ای با چهرهچهره‌ای معصوم بازی کرد و توانایی‌اش را در ایفایبازی در نقش شخصیت‌هایی با ذات دوگانه به نمایش گذاشت. نخستین فیلمش نیز فیلمی انگلیسی بود به نامفیلمش، «همه چیز خوب به نظر می‌رسد»، انگلیسی بود که در آنو در نقش کوتاهی ظاهر شد.

=== ویوین لی و لارنس اولیویه ===

[[پرونده:Vivien Leigh and Laurence Olivier, Broadbeach, Australia, 1948.jpg|بندانگشتی|ویوین لی و لارنس الیویهالیویه، استرالیا ۱۹۴۸]]

ویوین لی و [[لارنس الیویه]] در سالدوران ۱۹۴۰ ازدواج کردند و بیست سال بعد جدا شدند. ویوینبازی در دوراننمایش‌های بازیگری‌اش در نقش‌های[[ویلیام شکسپیر|شکسپیری]] در تئاتر اولداولدویک ویک لندنلندن، با [[لارنس اولیویه،الیویه|لارنس اولیویه]]، بازیگر بزرگ تئاتر و [[سینمای بریتانیا]] آشنا شد. ۱۹۳۷ او برای نخستین بار در سال ۱۹۳۷ در نمایش هملت،[[هملت]]، در نقش [[اوفلیا (ابهام‌زدایی)|اوفلیا]] در مقابلبرابر لارنس اولیویه قرار گرفت. در همین سال‌ها بود که عاشق اولیویه شد، عشقی که سرانجامش ازدواج و زندگی مشترک بیست ساله توأمهمراه با تنش و افتخار بود. آن‌ها هر دو از همسرانشانهم‌سران‌شان جدا شدند و در سال ۱۹۴۰ با هم ازدواج کردند. به اعتقاد [[ریچارد استرلینگ]]، مورخ سینما، سه نقش شمایل گونه،نمادین، افسانه ویوین لی را ساخته است، اسکارلت اوهارا، بلانش دو بوآدوبوآ و لیدیبانو اولیویه. رابطه پر حرارتپرحرارت و ازدواج عاشقانه آن دو مورد توجه مردم و همواره بر سر زبان‌ها بود. ویوین اتکای زیادیبسیار به اولیویه تکیه داشت و او را نیرویانگیزه محرکهزندگی خویشخود می‌دانست. به گفته مالی هسکل در کتاب «صادقانه بگم عزیزم»، عشق او به لارنس اولیویه، هم وجودشاو را تعریف می‌کرد و هم برایش تباه‌کننده بودتباه‌. در دهه پنجاه، با تشدید بیماری‌های روانی و جسمی ویوین، رابطه او با لارنس اولیویه نیز دچار تنش شد و در نهایت آن‌هاسرانجام در سال ۱۹۶۰ از هم جدا شدند. او بعد ازپس‌از جدایی از لارنس اولیویه نیز به بازی‌اشبازی‌ در تئاتر ادامه دادداد، اگرچهگرچه هرگزدیگر نتوانست موفقیت‌های دوران گذشته را تکرار کند.

بسیاری معتقدند که تصور ساخته شدن فیلم ''[[بربادرفته (فیلم ۱۹۳۹)|بربادرفته]]'' بدون حضور ویوین لی، غیرممکنممکن بودنیست. واقعیت این است که ویوین لی، تا پیش از حضوربازی در فیلم برباد رفته، بازیگربازیگری گمنامگم‌نام اما با استعدادیبااستعداد بود که با بازی در نقش اسکارلت اُوهارااُوهارا، به ستاره‌ای مشهور تبدیلستاره‌ شد. او کتاب بربادرفته را خوانده بودخوانده‌بود و از وقتی شنید که می‌خواهند فیلمی بر آن اساس آن در [[سینمای آمریکا|هالیوودهالی‌وود]] بسازند، شوهر و دخترش را رها کرد و به همراهبا [[لارنس الیویه]] که برای بازی در فیلم [[بلندی‌های بادگیر (فیلم ۱۹۳۹)|بلندی‌های بادگیر]] عازمراهی ایالات متحده بود، از [[لندن]] به [[لس آنجلس|لس‌آنجلس]] رفت. شباهت‌هایشباهت‌ ویوین لی که در آن زمان ۲۵ سال داشت، به اسکارلت در رمان [[مارگارت میچل]]، غیرقابلقابل‌ انکار بود:نبود؛ زنی با پوست سفید و چشمانی سبز که ترکیبی از لطافت و شهامت بود. او چهره‌ای زیبا و دلپذیردل‌پذیر اما خویی سرکش و غرور و تکبری آزاردهنده داشت که او را به شخصیت اسکارلت نزدیک می‌کرد. او با زیبایی جادویی و افسونگرانه‌اش، توانستافسون‌گرانه‌اش، ستارگان بزرگی چون [[بتی دیویس|بِت دیویس]]، [[کاترین هپبورن|کاترین هپ‌بورن]]، [[جوآن کراوفورد]] و [[باربارا استانویک]] را که برای بازی در نقش اسکارلت، رقیب او بودند، مغلوبپشت کندسر بگذارد و این نقش را از آنِ خود کند. نقشی که برای آن ۱۴۰۰ نفر داوطلب بودند و از ۹۰ نفر تست بازیگری گرفته شد.

"«هر شب که می‌خواهم روی صحنه بروم دچار اضطرابم. چرا که هرگز نمی‌دانی تماشاگران چه واکنشی نشان خواهند داد."» اگرچه بسیاری از مردم جهان، ویوین لی را با نقش‌های سینمایی‌اش به ویژه با اسکارلت اوهارا می‌شناسند، اما او یکی از برجسته‌ترین زنان بازیگر تئاتر و بازیگریاز متعلق به سنتتئاتر تئاتریسنتی قدرتمندقدرت‌مند انگلستان بود که در نمایش‌های شکسپیری لارنس اولیویه و کارگردان‌های بزرگ دیگر انگلیسی مثلمانند [[جان گیلگد|جان گیلگاد]] و [[پیتر بروک]] بازی کرد و در کنار بازیگرانی چون [[چارلز لاتن]]، [[رکس هریسون]]، و [[رالف ریچاردسون]] بر صحنه تئاتر انگلستان، شکوه خیره‌کننده‌ای داشت.

ویوین لی جمعاً در بیش از ۴۰ نمایش بازی کرد که از میان آن‌ها باید از نمایش‌هایمی‌توان پوست دندان‌های ما نوشته [[تورنتون وایلدر]]، تیتوس اندرونیکوس، مکبث، هملت، کلئوپاترا، شب دوازدهم نوشته [[ویلیام شکسپیر]] و دکتر بر سر دوراهی نوشته [[جرج برنارد شاو]] را نام برد.

آخرین حضور او در تئاتر، بازی در نمایش ایوانف اثر [[آنتون چخوف]] و به کارگردانی [[جان گیلگد|جان گیلگاد]] در لندن بود.

اتوبوسی به نام هوس اثر [[تنسی ویلیامز]]، نمایشی است که موضوع و شخصیت‌های آن در دهه پنجاه در جامعه آمریکا، غیرمتعارفنامتعارف و سنت‌شکنانه بود و [[الیا کازان]] پیش از ساختن فیلمی بر اساس آن، آن را در برادوی با شرکتبازی [[جسیکا تندی]] در نقش '''بلانش دو بوآ''' و [[مارلون براندو]] روی صحنه برده بود.

از طرفی ویوین لی نیز تقریباً همان زمان نقش بلانش را بر روی صحنه تئاتر لندن اجرا می‌کرد و [[الیا کازان]] او را برای بازی در نقش '''بلانش دوبوآ''' برگزید. نقشی دشوار در برابر [[مارلون براندو]] که دومین جایزه اسکار او را برایدر اوپی به ارمغان آوردداشت. ویوین در این فیلم، نقش زنی را بازی می‌کرد که سعی داشتمی‌خواست روح درهم شکسته‌اشدرهم‌شکسته‌اش را پشت نجابت ظاهری‌اش پنهان کند. شخصیت بلانش خیلی به شخصیت واقعی ویوین نزدیک بود و همان وجه دوگانه درونی او را بیان می‌کرد و اروتیسم و جنون تدریجی او را نشان می‌داد.

بلانش دوبوآ، نماینده زنان بورژوا و اشرافی جنوب آمریکا بود. زنانی که بحران سرمایه داریسرمایه‌داری دهه ۴۰ آمریکاآمریکا، زندگی آن‌ها را از هم گسیخته و جز نوستالژی رنگ پریدهرنگ‌پریده و مبهم شکوهی بی‌بنیاد که در چمدانی از لباس‌های فاخر بیدزده، جواهراتجواهر بدلی، نامی اشرافی و بدهی‌های سنگین خلاصه می‌شد، چیزی برایشان باقی نگذاشته بود، ویوین لی، این غرور کهنه و ازازدست‌رفتۀ دست رفته اریستوکراتیکآریستوکراتیک را به بهترین شکلی بهشکل نمایشبه‌نمایش گذاشت. بازی در این فیلم نیز باعث تشدید افسردگی روحی ویوین شد و به گفته خودش او را دچار جنون کرد.

در دهه شصت، بیماری ویوین لی روز به روزروزبه‌روز شدیدتر شد و باعث وقفه‌های طولانی میان فیلم‌ها و اجراهای تئاتری او شد. به علاوهبه‌علاوه ابتلاء به [[سل|بیماری سل]]، دو بار [[سقط جنین]]، [[افسردگی (حالت)|افسردگی]]، از دست دادن حافظه و شوک درمانی،شوک‌درمانی، لطمه زیادی به فعالیت حرفه‌ای او وارد کردزد.

ویوین لی در هشتم ژوئیه ۱۹۶۷ در سن ۵۳ سالگی بر اثر بیماری سل در [[لندن]] درگذشت. جنازه‌اش را سوزاندند و خاکسترش را در دریاچه‌ای در نزدیکی خانه‌اش ریختند.

او دو بار موفق به دریافت جایزه اسکار بازیگری شد،گرفت، یک باریکی برای ایفایبازی در نقش [[اسکارلت اوهارا]] در فیلم ''[[بربادرفته (فیلم ۱۹۳۹)|بر باد رفته]]'' ساخته [[ویکتور فلمینگ]]، و بار دیگردیگری برای بازی در نقش بلانش دو بوآ در فیلم ''[[اتوبوسی به نام هوس (فیلم ۱۹۵۱)|اتوبوسی به نام هوس]]'' ساخته [[الیا کازان]].

ویوین لی، آمیزه‌ای از تضادها بود. بازیگری که سیلانی از زیبایی، معصومیت، اغواگری، و خودخواهی را یک جا در وجود خویشخود داشت و چون چشمه‌ای که سنگختی ریزه‌ایسنگ‌ریزه‌ای را هم در دل پنهان نمی‌دارد بر پرده سینما و صحنه تئاتر جاری می‌ساخت. کسی که جدا از نقش‌های جسورانه سینمایی اش،سینمایی‌اش، در قالب برخینقش زنان برجسته دنیای نمایش و ادبیات چون آناکارنینا،آنا کارنینا، لیدی مکبث، اوفلیا و کلئوپاترا نیز ظاهر شد و خوب درخشید، اما فروغش در زیر سایه سنگین و گسترده همسر بازیگرش یعنیبازیگرش؛ سِر لارنس الیویهالیویه، در تئاتر کمتر دیده شد و بیشتربیشتر، نقش‌های سینمایی اشسینمایی‌اش در یادها ماند.

* [[جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن|اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن]] (۱۹۳۹)

* [[جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن|اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن]] (۱۹۵۱)

او در ۱۹ فیلم بازی کرد که از میان آن‌ها می‌توان بهاین‌ها مواردرا زیر اشاره نمود:برشمرد؛

آخرین کار ویوین لی در سینما، بازی در فیلم کشتی احمق‌ها ساخته [[استنلی کریمر]] بود که در سال ۱۹۶۵ ساخته شد.