| image_caption = یک نمونه از آركئوپتريكسآرکئوپتریکس در موزه دانشگاه آکسفورد.
| regnum = [[جانوران]]
| phylum = [[طنابداران]]
خط ۱۰:
| ordo = [[کهن‌بال‌سانان]]<ref>Archaeopterygiformes</ref>
| familia = [[کهن‌بالان]]<ref>Archaeopterygidae</ref>
| genus = '''''آركائوپتریكسآرکائوپتریکس'''''
}}
'''آركئوپتريكسآرکئوپتریکس'''، یا '''نیاپرنده''' {{انگلیسی|Archaeopteryx}} به معنای بالدار قدیمی، دایناسوری گوشتخوار از [[دوره (زمین‌شناسی)|دورهٔ]] [[ژوراسیک]]<ref>Jurassic</ref> می‌باشد. این دایناسور از نیاکان پرندگان به شمار می‌رود.
آركئوپتريكسآرکئوپتریکس از کلمه یونانی |ἀρχαῖος به معنی باستانی و کلمه یونانی |πτέρυξ به معنای بالدار گرفته شده و به معنای کهن‌بال است. این پرنده گاه با نام آلمانی Urvogel (نیا-پرنده) نیز نامیده می‌شود.
آركئوپتريكسآرکئوپتریکس حدود ۱۵۰ تا ۱۵۵ میلیون سال قبل در دوران گذشته ژوراسیک زندگی می‌کرده در مجمع‌الجزايریمجمع‌الجزایری در دریای گرمسیری کم‌عمق در جنوب [[آلمان]] زمانیکه [[اروپا]] خیلی نزدیک به [[استوا]] بوده‌است.
اندازه و شکل آركئوپتریكسآرکئوپتریکس مثل [[زاغی اروپایی]]<ref>European Magpie</ref> است که می‌توانسته تا ۵/. متر در طول رشد کند. با وجود اینکه آن‌ها اندازهٔ کوچک، بالهای وسیع و توانایی برای پرواز داشتند، آركئوپتريكسآرکئوپتریکس نسبت به پرندگان امروزی اشتراکات بیشتری با دایناسورهای [[ددپایان|دَدپا]] <ref>theropod</ref> کوچک داشتند بخصوص، ويژگی‌هایویژگی‌های بعدی را با [[دینونیکوسور]]<ref>deinonychosaurs</ref> ([[درومااوساروس]]<ref>dromaeosaurs</ref> و [[ترودونتیدس]]<ref>troodontids</ref> به اشتراک می‌گذارند آرواره‌ها با دندان‌های تيز،تیز، سه انگشت با چنگال‌ها، یک [[دم]] استخوانی بلند، انگشتان پای دوم (چنگال كشندهکشنده)، پرها و ويژگی‌هایویژگی‌های اسکلتی مختلف.
اولین نمونه کامل از آركئوپتریكسآرکئوپتریکس در سال [[۱۸۶۱ (میلادی)|۱۸۶۱]] اعلام شد، پس از فقط ۲ سال [[چارلز داروین]]<ref>Charles Darwin</ref> تحقیقاتش را روی گونه اصلی منتشر کرد و یک بخشی از مدرک کلیدی بحث در مورد [[تکامل]]<ref>evolution</ref> شد. در طی سال‌ها، بیشتر از نه [[سنگواره]] از آركئوپتریكسآرکئوپتریکس بدست آمده‌است.
