ژانوس: تفاوت میان نسخه‌ها

در اساطیر رومی، '''ژانوس''' یا '''یانوس'''، خدای دروازهدروازه‌ها، ها، درب ها،درب‌ها، گذرگاهها و مسیرهای ورودی، و همینطور خدای آغازها و پایان هاپایان‌ها بود. برجسته ترین میراث باقی مانده از ژانوس در فرهنگ مدرن، همنام او یعنی ماه [[ژانویه]] می باشدمی‌باشد که ماه نخست سال می باشدمی‌باشد. دلیل این نامگزاری این است که از طرفی هر سال جدید، با این ماه آغاز می شودمی‌شود و از طرف دیگر، سال گذشته با این ماه خاتمه می یابدمی‌یابد. ژانوس اغلب با دو چهره و یا دو سر به تصویر کشیده می شودمی‌شود که از این دو سر، یکی به روبرو و دیگری در جهت مخالف آن، یعنی به پشت سر نگاه می کندمی‌کند. اعتقاد بر این است که این دو سر به آینده و گذشته می نگرندمی‌نگرند.

ژانوس خدای دروازه هادروازه‌ها بود و نخستین ماه سال، یعنی ژانویه، نام خود را از این دروازه گرفته استگرفته‌است. ژانوس نه تنها خدای دروازه ها،دروازه‌ها، به شمار می آمد،می‌آمد، بلکه خود نیز دروازه ایدروازه‌ای بود. در فوروم یا میدان عمومی رم، دروازه ایدروازه‌ای بود که دیواری نداشت و هیچ گاه گشوده نمی شدنمی‌شد. این دروازه، ژانوس نام داشت و همانند سنگ هایسنگ‌های مقدس آتش زنه معبد ژوپیتر به نظر می رسیدمی‌رسید و از همین دروازه بود که ژانوس، خدای دروازه ها،دروازه‌ها، بر همۀهمهٔ دروازه هادروازه‌ها فرمان می راندمی‌راند و در این مسیر پاسدار در ِخانه هایِخانه‌های رم نیز بود.

به نظر می رسدمی‌رسد که ژانوس (یانوس) تنها خدای کاملا رمی باشد و گفته می شدمی‌شد آئین پرستش او که قبل از پیدایش رم، یک آیین کوچک و کم اهمیت محلی بوده، توسط خود رمولوس [بنیانگذار افسانه ایافسانه‌ای شهر رم]، در شهر جدید معرفی و متداول شده بود.

ژانوس ایزد آغازها یا شروع به کارها بود. او بر درها و دروازه هادروازه‌ها و راههای ورودی نظارت داشت و همینطور هم بر اولین ساعت روز، اولین روز ماه و اولین ماه سال (ژانویه). او همچون مردی با دو سر، که به جهت هایجهت‌های مخالف هم می نگرند،می‌نگرند، نشان داده می شدمی‌شد و نمادهای او عبارت بودند از: دسته کلیدها و یک چوبدستی دربانی.

ایانوس جمینوس یا دروازۀدروازهٔ رو به شمال شرق، در محل هایمحل‌های تجمع یا میدان هایمیدان‌های رمی (فوروم) که به ژانوس اختصاص داشت، در زمان صلح (فقط چهار مرتبه تا قبل از عصر مسیحیت) بسته بود و در زمان جنگ باز می شدمی‌شد. <ref> اساطیر جهان از موسسه لاروس(2۲)، زیرنظر: پی یر گریمال، ترجمه: مانی صالحی علامه، چاپ اول، صفحه: 111۱۱۱ </ref>

ژانوس از کهن ترین خدایان رومی بود که غالبا او را با دو چهره، یکی چهره متمایل به روبرو و دیگری سیمای متمایل به پشت سر، تویر می کردندمی‌کردند. روایت هایروایت‌های مربوط بدین خدا همه رومی بودند و با خاستگاه شهر، پیوند داشتند. در افسانه ها،افسانه‌ها، ژانوس ساکن رم بود و گفته می شدمی‌شد که وی دیرگاهی با کامس، شهریار افسانه ایافسانه‌ای که از او تنها نامی در دست است، بر رم فرمان می راندندمی‌راندند.

در روایتی دیگر، ژانوس بیگانه ایبیگانه‌ای از مردمان تسالی بود که به رم تبعید شد و با اقبال کامس در شهریاری، با او همداستان شد و بر فراز تپه ایتپه‌ای که ژانیکول نام داشت، شهری بنا نهاد. در این روایت ژانوس همراه همسر خود، کامیس یا کاماسن به رم آمد و یکی از فرزندان او، تیبر نام داشت. ژانوس پس از مرگ کامس، به تنهایی بر لاسیوم فرمان راند.

در روایتی، ژانوس پس از رانده شدن ساتورن، پسر ژوپیتر از یونان او را به گرمی پذیرفت و به هنگامی که ژانوس بر ژانیکول فرمان می راند،می‌راند، شهریاری منطقه ایمنطقه‌ای در ارتفاعات کاپیتول به ساتورن واگذار شد.

در بسیاری از روایت ها،روایت‌ها، بسیاری از پیشرفت هایپیشرفت‌های عصر زرین و درستکاری، فراوانی، صلح پایدار و جز آن را به ژانوس نسبت می دادندمی‌دادند. از جمله در این روایت ها،روایت‌ها، ژانوس برای سفر از تسالی به ایتالیا از قایق بهره جست و هم از آن زمان به بعد، کاربرد قایق رواج یافت.

در روایتی دیگر، کاربرد سکه نیز از ابداعات ژانوس شمرده شده استشده‌است و این بدان دلیل است که در برخی از سکه هایسکه‌های کهن مفرغی، در یک سوی سکه تصویر ژانوس و در جانب دیگر آن، دماغۀدماغهٔ یک کشتی دیده می شودمی‌شود.

بدین روایت ژانوس پس از مرگ به مقام خدایی راه یافت و ازین پس، خاستگاه اسطوره هاییاسطوره‌هایی شد که با روایت هایروایت‌های پیشین، پیوندی نداشت.

در یکی از روایات کهن نقل شده که ژانوس، با معجزه ایمعجزه‌ای رم را از تهاجم سابین هاسابین‌ها نجات داد و زمانی که رومولوس و یاران او زنان سابین را ربودند، تاتیوس و تیتوس و سابین هاسابین‌ها به شهر تاختند و در شبیخونی دختر نگهبان کاپیتول، یعنی [[تارپیا]]، شهر را به سابین هاسابین‌ها تسلیم کرد. در این روایت، هنگامی که سابین هاسابین‌ها (سابن) با بالا رفتن از بلندای کاپیتول، نزدیک بود که مدافعان را شکست دهند، به ناگاه به فرمان ژانوس، چشمه آب گرمی رو در روی آنان فوران می کندمی‌کند و سربازان سابین وحشت زده می گریزندمی‌گریزند و چنین بود که به یاد این اعجاز، درب معبد ژانوس، همیشه در طی جنگ هاجنگ‌ها گشوده می شدمی‌شد تا ژانوس بتواند هر دم که ضروری بود، به یاری رومیان بشتابد و فقط درب معبد، به هنگام صلح بسته بود.

بر اساس برخی روایات، ژانوس با خدابانویی به نام ژوتورن، که چشمه و رواق او در نزدیکی معبد ژانوس در فوروم قرار داشت، ازدواج کرد. از این ازدواج پسری زاده شد که همانا، فونس یا فونتوس، خدای چشمه هاچشمه‌ها بود.

== پانویس هاپانویس‌ها ==

* {{یادکرد-ویکی |پیوند = http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Janus&oldid=383738150|عنوان = Janus|زبان = انگلیسی |بازیابی = 14۱۴ سپتامبر ۲۰۱۰ }}

* {{یادکرد|کتاب= اساطیر جهان از موسسه لاروس|نویسنده =جان پی یر گریمال|ترجمه= مانی صالحی علامه|ناشر = نشر مهاجر|چاپ=اول|شهر=تهران|سال=1386۱۳۸۶|شابک=ISBN 964-8861-39-0}}