خط سیاق: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳:
حساب سیاق روشی است در [[حسابداری]] قدیمی و دانشی است در ثبت و ضبط ارقام و اعداد محاسبات دیوانی و شخصی. تا پایان دورهٔ [[قاجار]] کلیهٔ امور محاسبات دولتی و شخصی با اعداد سیاق نوشته می‌شد و مردم عادی به‌ویژه کسبه تا حدود بیست سی سال پیش نیز محاسبات خویش را با اعداد سیاق ثبت می‌کردند.<ref>مهدی صدری فصلنامهٔ تاریخ معاصر ایران، شمارهٔ ۲۲ </ref> کاتبان این خط برای اعداد و کلمات اختصاری علائمی ویژه داشتند که خواندن آن برای بسیاری آسان نبود.<ref>بانک نسخ خطی ایران</ref>
خظ سیاق معادلهایی هم در فرهنگهای دیگر دارد، که آنها نیز عملاً منسوخ شده‌اند. گونه‌هایی از این خط در [[جهان عرب]] (معروف به خط «دیوانی»)، جنوب آسیا ([[هند]]، [[پاکستان]]، و [[بنگلادش]]، معروف به خط «رقم»)، و [[امپراتوری عثمانی]] (معروف به «سیاقات») استفاده می‌شده است. نام این خط از واژهٔ [[زبان عربی|عربی]] «سیاق» به معنی «ترتیب» گرفته شده است. شکل بسیاری از علائم مورد استفاده در این خط نیز مبتنی بر شکل نوشتن اعداد به زبان عربی است<ref>http://www-personal.umich.edu/~pandey/07414-siyaq.pdf</ref> که احتمالاً در دوران خلافت [[هشام بن عبدالملک]] (حدود ۱۰۵ تا ۱۲۵ هجری قمری) برای جایگزین کردن سیستمی که مبتنی بر سیستم حسابداری [[ساسانیان]] بوده است ابداع شده است.<ref>جواد صفی‌نژاد، ''کوششی در آموزش خط سیاق''، انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران، ۱۳۸۷.</ref>
== پانویس ==
| |||