'''ایالت نئوکن''' یکی از ایالات ۲۳ گانه [[آرژانتین]] ، واقع در غرب کشور و شمال منطقه [[ پاتاگونیا ]] میباشد . میسیونز از شمال با [[ ایالت مندوزا ]] ، از جنوب شرق با [[ ایالت ریونگرو ]] ، از شمال شرق با [[ ایالت لاپامپا ]] و از غرب با [[ شیلی ]] مرز مشترک دارد .
== مشخصات ==
ایالت نئوکن نام خود را از رودی به همین نام میگیرد . نئوکن در زبان بومی «ماپودون گون» به معنای کوران دار (در معرض جریان هوا) میباشد .
تا پیش از اواخر سدهٔ ۱۷ و ورود اسپانیاییها به آمریکای جنوبی ،جنوبی، ایالتی که امروزه نئوکن نام دارد زیستگاه بومیان «په ئو ئنچه» بود . پس از ورود اسپانیاییها ،اسپانیاییها، کشیشی به نام [[ نیکولاس ماسکاردی ]] یک هیأت تبلیغی وابسته به ژزوئیتها در منطقه تاسیس کرد . اما مهمترین سیاح را باید [[ فرانسیسکو مورنو ]] دانست . او که بارها به [[ پاتاگونیا ]] سفر کرده بود در سال ۱۸۷۵ به دریاچه نائوئل ئوآپی رسید .
در سال ۱۸۷۹ اسپانیاییها به فرماندهی [[ خولیو روکا ]] و در [[ عملیات «فتح صحرا» ]] بومیان را شکست دادند . در سال ۱۸۸۴ تقسیمات سیاسی پاتاگونیا بازانجام شد و منطقهٔ نئوکن مرزهای خود را یافت . پیش از آنکه شهر نئوکن به عنوان مرکز ایالت انتخاب شود ؛شود؛ مراکز ایالت به ترتیب نورکین (۸۵ – ۱۸۸۴) ، لونکوپه (۸۸ – ۱۸۸۵) ، جوس مالال (۱۹۰۱ – ۱۸۸۵) بود .
با آغاز سدهٔ ۲۰ ،۲۰، خطوط راه آهن به شهر نئوکن رسید . سیستم نوین آبیاری و کشف نفت در سال ۱۹۱۸ به مرکز ایالت اعتباری بیشتر داد .
سیاست محلی نئوکن مدتها توسط تنها حزب سیاسی MPN (جنبش مردمی نئوکن) اتخاذ میشد . ام پی ان به کوشش [[ الیاس ساپاگ ]] ، بازرگان لبنانی تبار تشکیل شده بود . نئوکن در منابع طبیعی مانند گازگاز، ، نفت ،نفت، جنگلهای بکر و منابع آبی برای نیروی برق و توریسم سرآمد بود . این منابع از سوی یک دولت مرکزی و ملی اداره میشد . اما پس از نا آرامیهایی اجتماعی ،اجتماعی، الیاس ساپاگ به همراه براران خود – فیلیپه و آمادئو – حزب سیاسی فعال ام پی ان را تشکیل دادند . حزب خواهان فدرالیسم و اعطای حقوق محلی بیشتری برای منطقه و منابعش بود . سرانجام نئوکن به تاریخ ۱۵ ژوئن ۱۹۵۵ استقلال خود را به دست آورد .
[[ فیلیپه ساپاگ ]] تبدیل به چهرهٔ برجستهٔ سیاسی شد . او در سال ۱۹۶۲ به عنوان فرماندار ایالت از حزب ام پی ان انتخاب شد اما در پی کودتایی که علیه رئیس جمهور [[ آرتورو فروندیزی ]] صورت گرفت ناکام ماند . به دنبال انتخاب مجدد وی در سالهای ۱۹۶۳ تا ۶۶ و ۱۹۷۳ تا ۷۶ به عنوان فرماندار نئوکن ،نئوکن، پیشرفتهای بسیاری در اوضاع ایالت حاصل شد . دولت ملی ،ملی، [[ دانشگاه نئوکن ]] را در سال ۱۹۶۴ تاسیس کرد که در سال ۱۹۷۱ در دانشگاه ملی کومائو ادغام شد . فیلیپه ساپاگ پس از کودتای خشن مارس ۱۹۷۶ علیه [[ ایزابل پرون ]] از سمت خود عزل شد اما در سالهای ۱۹۸۳ تا ۸۷ و ۱۹۹۵ تا ۹۹ به صاحب سمت شد . تاکید او بر کارهای عمرانی و استقلال سیاسی از بوئنوس آیرس موجب گزینش او در انتخابات ایالتی از سوی مردم بودهاست . برادر فیلیپه ،فیلیپه، الیاس بین سالهای ۶۳ تا ۶۶ ، ۷۳ تا ۷۶ و ۸۳ تا مرگش سناتور بودهاست .
ایالت نئوکن پس از سال ۱۹۵۵ به عنوان یکی از ایالات پرنفوذ و تاثیرگذار در اقتصاد و سیاست کشور ،کشور، نقش بسیار مهمی را ایفا نمودهاست .
== جغرافیا و اقلیم ==
[[ رود کلرادو ]] در شمال شرق ،شرق، ایالت نئوکن را از ایالت مندوزا جدا میکند . همینطور [[ رود لیمای ]] در جنوب شرق ،شرق، بین ایالت نئوکن و [[ ایالت ریونگرو ]] جاری است . در غرب نیز کوههای آند ،آند، مرز آن را با شیلی تشکیل میدهد . [[ رود آلومینه ]] ، [[ دریاچه نائوئل ئواپی ]] (در مرز ایالت ریونگرو) ، [[ دریاچه لاکار ]] و [[ دریاچه آلومینه ]] از زیرمجموعههای سیستم دریاچهای ایالت است .
دو چشم انداز عمده در ایالت عبارتند از : درههای کوهستانی و حاصلخیز جنگلی در غرب و فلات خشک و گاهی حاصلخیز در کنار حوضه آبریز رودها در شرق (با رودهای [[ رود لیمای | لیمای ]] و [[ رود نئوکن | نئوکن ]]) .
آب و هوای نئوکن قارهای و سرد ،سرد، با تابستانهای معتدل است . در برخی مناطق خشک و کم باران ،باران، اختلاف دمای بین روز و شب بسیار زیاد است . همچننین به واسطهٔ بارش سالانه تا ۴ هزار میلیمتر در بخش آندی ،آندی، اختلاف رطوبت بسیاری در مناطق مختلف ایالت وجود دارد .
== اقتصاد ==
نئوکن از برجستهترین ایالات کشور با تولید ارزشی معادل ۷ میلیارد دلار (هشتمین ایالت) در سال ۲۰۰۶ و درامد سرانه ۱۴۷۰۰ دلار (چهارمین ایالت) میباشد . بخش معادن و استخراج در نئوکن جهت تولید گاز و نفت بسیار فعال میباشد . همچنین برق منطقه پاتاگونیا توسط نیروگاههای پیدرا دا آگویلا ،آگویلا، ال چوکون ،چوکون، پیچی پیکون لئوفو ،لئوفو، پلانیسی باندریتا و آلیکورا تامین میشود . تنها نیروگاه تولید آب سنگین نیز در شهر آروییتو قرار دارد .
از دیگر فعالیتهای تولیدی ایالت میتوان به تولید سیب ،سیب، هلو و گلابی اشاره نمود .
صنعت جهانگردی نیز یکی دیگر از منابع درامدزا میباشد : از جاذبههای آن میتوان به موزهٔ تاریخی کارمن فونس (با اسکلت دایناسورها) ، مناطق دریاچهای جنوب شرق ،شرق، مراکز تفریحی - ماهیگیری در رودهای لیمای و نئوکن ،نئوکن، مرکز اسکیینگ (چاپل کو ،کو، سررو بایو ، بایو، کاویائو) و پارکهای ملی (پارک ملی لوس آریاناس | لوس آریاناس ،آریاناس، پارک ملی لانین | لانین ،لانین، پارک ملی نائوئل ئواپی | نائوئل ئواپی و پارک ملی لاگونا بلانکا | لاگونا بلانکا ) اشاره کرد .
|