بید لباس: تفاوت میان نسخه‌ها

[[حشره ]] بید پروانه کوچکی است با نام علمی tincola biseliella به رنگ زرد که طول بدن آن ۱۲-۹ میلیمتر می باشد . پروانه های ماده در طول ۳-۲ هفته از عمر خود در حدود صد تخم در محل تاخوردگی های فرش و یا سایر منسوجات پشمی می گذارند . تخم های این پروانه در یکی از مراحل عمر خود به صورت « [[لارو ]] » در می آیند ،آیند، اگر خسارات حاصل از بید روی پشم شود و متوجه می شویم خسارات توسط بید بالغ نیست ،نیست، بلکه توسط نوزاد اوست ،اوست، یعنی همان [[لارو ]] که برای رشد خود از پروتئین موجود در پشم تغذیه نموده و با تنیدن تار درروی پشم و حفر دالان هایی در داخل الیاف به آن صدمه می زنند و پس از تبدیل شدن به بید ،بید، دوباره تخم گذاری می کنند ،کنند، به این ترتیب تعداد [[لارو ]]ها افزایش می یابد .

با تمام خطرهایی که بید برای فرش دارد مبارزه با آن به طور کامل امکان پذیر و آسان است . بید از زمان قدیم شناخته شده بود و در هر دوره ای روشهایی برای مبارزه با آن ایجاد شده بود ،بود، اما به طریقه صنعتی و در مقیاس بزرگ به کار گرفته نشده اند ،اند، مانند سرد کردن با استفاده از مواد طبیعی . در ایران و برخی از نقاط دنیا مرسوم است که فرشها را لوله و یا تا کرده و در میان آن ها حبه های نفتالین و یا کافور قرار می دهند تا بخارهای متصاعده از این مواد محیط زیست را برای این [[حشره ]] نامناسب سازد ،سازد، که البته طریقه ای به نسبت قدیمی ولی با ارزش و مفید است .

در این روش از بخارات مسمومی استفاده می شود که برای [[لارو ]] کشنده می باشد . البته علاوه بر [[لارو ]] خود بید نیز از بین می رود ،رود، اما تخم بید باقی می ماند . پس کاربرد این روش دائمی نیست . موادی که در این روش استفاده می شود نباید برای انسان مضر باشد ،باشد، مثلاً سیانید هیدروژن(HCN) برای خود انسان نیز خطرناک است و نباید بکار رود . در گذشته از گاز(SO2) برای این منظور استفاده می شده که مقدار زیاد آن نیز برای انسان مضر است.

امروزه از مواد آلی مثل [[نفتالین]] استفاده می شود ،شود، که به دلیل پایین بودن نقطه جوش آن در یک محیط بسته غلظت گاز آن افزایش پیدا می کند ،کند، بنابراین در یک فضای بسته مانند درون یک چمدان که لباسهای پشمی داخل آن قرار دارد روشی ارزان و راحت است .

علاوه بر نفتالین ،نفتالین، ماده آلی دیگر به نام پارادی کلروبترن به کار می رود که عملکردی بهتر دارد ،دارد، بوی تند و زننده ندارد و بوی آن نسبت به نفتالین زودتر زدوده می شود .از کافور نیز به عنوان ماده ضد بید استفاده می شود که تاثیر آن به مراتب از نفتالین و پارادی کلروبترن کمتر است و بر روی بید قالی هم تاثیر ندارد .

در این روش کالای پشمی را در سرما نگهداری می کنند ،کنند، مثلاً در انگلستان و آمریکا جهت نگهداری پوست خز از این روش استفاده می شود . در این روش بید از بین نمی رود بلکه به خواب می رود و در صورت گرم شدن ،شدن، فعالیت خود را شروع می کند ،کند، تنها کاری که می توان انجام داد این است که با گرم کردن و سرد کردن متوالی [[لارو ]]ها را از بین برد . بعنوان مثال : کالا ابتدا در دمای (۸- سانتیگراد ) و بعد در دمای (۱۰ درجه سانتیگراد) قرار داده می شود . این عمل چند بار تکرار می شود . بعد از تکرار این عمل و از بین رفتن [[لارو ]]ها ،ها، می توان کالا را در دمای (۵-۴) درجه برای مدت زمان طولانی و به دور از آسیب بید نگهداری نمود .

ماده دیگری که به عنوان جایگزین آن به کار می رود ،رود، کلروفنیل کلرومتیل سولفور (CCS) می باشد .مواد به کار رفته در این روش به صورت سطحی روی الیاف می نشیند و به مرور زمان از کالا جدا شده و یا بر اثر شستشو از بین می رود .

گفتیم ساختار شیمیایی پشم [[کراتین]] است ،است، یعنی پیوندهای دی سولفیدی بین زنجیره‌ها وجود دارد که [[لارو ]] این پیوندها را شکسته و بعد زنجیره های پروتئینی را خورده و هضم می کند . حال اگر این پیوندها شکسته شده و با ترکیباتی مانند فرم آلدئید دوباره پیوند داده شوند ،شوند، به دلیل تغییر نوع پیوند [[لارو ]] قادر به شکستن این پیوند نبوده و پشم برلای لازو قابل خوردن نمی باشد .

در این روش پشم مسموم و آلوده می شود که در صورت خورده شدن پشم توسط [[لارو ]] ، [[لارو ]] از بین می رود . این مواد جذب پشم می شوند و از ثبات شستشویی نسبتاً خوبی برخوردار می باشند . از ویژگی هایی که این مواد باید داشته باشند عبارتند از :

:::۱- بر خصوصیات فیزیکی الیاف ،الیاف، مانند : زیردست و استحکام الیاف اثر نامطلوب نداشته باشند .

:::۲-رنگی نباشند ،نباشند، زیرا باعث لگه گذاری بر روی پشم می شوند .

تحقیقات دامنه داری برای مواد ضد بید انجام گرفته که مواد تولید شده تا حد امکان ویژگی های ذکر شده در بالا را داشته باشند . از جمله این مواد می توان به : سدیم فلوراید ،فلوراید، آلومینیم فلوراید ،فلوراید، اسید پتاسیم فلوراید ،فلوراید، آلومینیوم فلور و آنتیمون اشاره کرد که بسیاری از ویژگیهای بالا را دارد و تنها ثبات شستشویی چندان بالایی ندارند .

این مواد در مراحل مختلف پشم شویی ،شویی، رنگرزی و حتی بعد از بافت فرش می توان به کار برد و مقدار مصرف این مواد حدود (۳-۵/۱) درصد است و از جمله این ترکیبات می توان به موارد زیر اشاره کرد .