دورهٔ ساروس، دورهای زمانی است با چرخهای حدود ۱۸ سال و ۱۱ روز و ۸ ساعت (تقریبا" ۶۵۸۵ و یک سوم روز) که میتواند برای پیش بینی گرفتگی خورشید و گرفتگی ماه استفاده شود. بعد از گذشت ۱۸ سال از یک کسوف یا خسوف،مکانخسوف، مکان نقاط گرهای مدار ماه به جای قبلی خود بر گشته ،گشته، ماه و خورشید و زمین تقریبا" دوباره به حالت قبلی برمی گردند و کسوف یا خسوفی شبیه همان کسوف یا خسوف قبلی (از لحاظ مکان وقوعوقوع، ،زمانزمان وقوعوقوع، ،شکلشکل گرفتگی واندازه گرفتگی )روی میدهد. گفته میشود این گرفتهای مشابه تشکیل یک دنباله میدهند.هردنباله ساروسی دارای یک شماره اختصاصی میباشد.
این ارتباط اولین بار توسط کلدانیها یا منحمین بابلی چندین قرن قبل از میلاد مسیح کشف شد. بعدها این ارتباط به دست منجمین یونانی و رومی و مسلمان رسید. ساروس اولین بار توسط ادموند هالی در سال ۱۶۹۱ به چرخهٔ کسوفها اطلاق شد، که آن را از یک دایرة المعارف بیزانسی در قرن ۱۱ گرفته بود. واژه سومری/بابلی «سار» یکی از یکاهای اندازهگیری بود و ارزش عددی آن ظاهراً ۳۶۰۰ بودهاست.در بعضی منابع نیز کلمه ساروس به معنای تکرار آمدهاست.
خط ۱۸:
۱- ۲۲۳ ماه هلالی (سینودیکی)=۶۵۸۵٫۳۲ روز که در آن، ماه هلالی: فاصله زمانی بین دو ماه بدر متوالی برابر با ۲۹ روز و۱۲ ساعت و ۴۴ دقیقه
۲- ۲۴۲ ماه گرهی=۶۵۸۵٫۳۶ روز که در آن،ماهآن، ماه گرهی: فاصله زمانی بین دو عبور ماه از یک گره برابر با ۲۷ روز و۵ ساعت و۶ دقیقه
۳- ۲۳۹ ماه آنومالی=۶۵۸۵٫۵۴ روز که در آن،ماهآن، ماه آنومالی: فاصله زمانی بین دو عبور متوالی ماه از نقطه اوج (یا حضیض)مداریش برابر با ۲۷ روز و۱۳ساعت و۱۹ دقیقه
۴- ۱۹ سال گرفتگی=۶۵۸۵٫۷۸ روز که در آن، سال گرفتگی: دوبرابر فاصله زمانی بین دو فصل گرفتگی متوالی
در نتیجه تطابق مورد اول ومورد دومدوم، ،هرهر گرفتگی به فاصله ۶۵۸۵٫۵ روز(۱۸ سال ۱۱ روز و۸ ساعت که البته با توجه به وجود سالهای کبیسه میتواند ۱۸ سال و۱۰ روز و ۸ ساعت یا ۱۸ سال و۱۲ روز و۸ ساعت باشد)از گرفت قبلی رخ میدهد. بخاطر ۸ ساعت تاخیر (قسمت اعشار مورد اول)مکان رویت گرفتگیهای متوالی(در هر دنباله ساروسی) به اندازه یک سوم چرخش روزانه زمین به سمت غرب جابجا میشوند.بنابراین بعد از گذشت ۳ دوره میتوان منتظر وقوع یک گرفتگی در یک مکان مشخص از زمین بود.برای نمونه اگر امسال در ایران یک گرفتگی خورشید رخ دهد در ۳ دوره یا حدود ۵۴ سال دیگر نیز یک گرفتگی مشابه در ایران رخ خواهد داد.
خط ۳۲:
تفاوت مورد اول و مورد چهارم یعنی ۴۶/۰ نیز موجب انتقال مسیر گرفتگی به اندازه ۲ تا ۳ درجه به سمت شمال یا جنوب مسیر گرفتگی قبلی میشود.در نهایت٬ هر دوره ساروسی به سمت قطبها پیش رفته ودر آخر پایان مییابد.هردوره ساروسی میتواند شامل ۴۳ خورشید گرفتگی و ۲۸ ماه گرفتگی باشد .
یک دنباله ساروسی نوعی (که خود شامل چندین دوره ساروسی حدودا" ۱۸ سالهاست)برای خورشید گرفتگیگرفتگی، ،زمانیزمانی که ماه نو به اندازه ۱۹ درجه شرق یک گره باشد آغاز میشود.اگر اولین گرفتگی دنباله ساروسی، زمانی رخ دهدکه ماه در گره نزولی باشد مخروط سایه ماه از فاصله ۳۵۰۰ کیلومتری پایین تر از زمین عبور خواهد کرد ویک گرفتگی جزیی از ناحیه قطب جنوب زمین مشاهده خواهد شد.در گرفتگی بعدی (متعلق به همین دنباله)مخروط سایه ماه در حدود ۳۰۰ کیلومتر به زمین نزدیک تر خواهد شد وگرفتگی با درصد بیشتری در ناحیه قطب جنوب والبته در عرضهای بالایی تر مشاهده خواهد شد.بعد از گذشت ۱۰ یا ۱۱ دوره ساروسی (در حدود ۲۰۰ سال)اولین گرفتگی حلقوی در نزدیکی قطب جنوب زمین رخ خواهد داد.در طی ۹۵۰ سال بعدی یک گرفتگی حلقوی طی هر ۱۸٫۰۳۱(یک دوره ساروسی)رخ خواهد داد البته هربار به اندازه ۳۰۰ کیلومتر در عرضهای جغرافیایی بالاتر زمین رخ خواهد داد.در نیمه راه این دنباله ساروسی، گرفتگیهای طولانی مدت در منطقه نزدیک استوای زمین رخ خواهد داد.سپس آخرین گرفتگی حلقوی این دنباله ساروسی در نزدیکی قطب شمال زمین به وقوع خواهد پیوست.تقریبا" ۱۰ گرفتگی بعدی دنباله بصورت جزیی بوده وهربار نیز مقدار گرفتگی بتدریج کمتر خواهد شد.در انتها، دنباله بعد از گذشت ۱۲ (یا بیشتر)قرن بعد از شروع از ناحیه جنوب زمین در ناحیه شمال زمین به آخر خواهد رسید.بدلیل بیضوی بودن مدار زمین وماه طول وتعداد گرفتگیهای هر دنباله ثابت نیست.طول یک دنباله ساروسی میتواند بین ۱۲۲۶ تا ۱۵۵۰ سال متغییر باشد وتعداد گرفتگیها در هر دنباله نیز میتواند بین ۶۹ تا ۸۷ باشد که از میان آنها ۴۰ تا ۶۰ مورد مرکزی هستند(یعنی گرفتگی کلی یا حلقوی).