سده ۶ (پیش از میلاد): تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز r2.7.1) (ربات افزودن: hy:Մ.թ.ա. 6-րդ դար |
جز ربات: تصحیح جایگذاری کاما، شمارگان هزارگان |
||
خط ۳:
----
== دورنما ==
* آغاز [[فلسفه یونانی]]
* [[فرهنگ هالشتات]] پایانی در مرکز و خاور [[اروپا]]؛ [[عصر برنز]] پایانی در اروپای شمالی
* [[فلسفه چینی]] کیش [[چین|چینیان]] شد. [[کنفوسیوسگرایی]]، [[دائوئیسم]]، [[قانونپرستی]](لگالیسم) و [[موئیسم]] در [[دوره بهار و پاییز]] چین شکوفاشدند.
* پیدایش [[زرتشتیگری]] و فلسفه [[دوگرایی]] در [[ایران]]. به بند کشیدن [[یهود|یهودیان]] در [[بابل]].
* در [[هندوستان]] [[بودا]] و [[مهاویرا]] [[بوداییگری]] و [[جینیسم]] را پایهریزی کردند و [[هندوئیسم]] و سامانه کاستی را به چالشکشیدند.
* خمودگی تمدن [[اولمک]] در [[قاره آمریکا]].
== رویدادها ==
* میانه
* [[۵۹۸ (پیش از میلاد)]]؛ [[یهویاقیم]] پادشاه [[یهودا]] شد.
* [[۱۶ مارس]][[۵۹۷ (پیش از میلاد)]]؛ [[بابل|بابلیان]] [[اورشلیم]] را گرفتند و به جای یهویاقین [[صدقیا]] را به فرمانروایی آن سامان گماردند.
* [[۵۹۵ (پیش از میلاد)]]؛ [[پساممهتیخوس دوم]] [[فرعون]] [[مصر باستان]] شد.
* [[۵۹۴ (پیش از میلاد)]]؛ [[سولون]] سرپرست آتن شد و اصلاحات [[مردمسالاری|مردمسالارانهای]] را در آنجا پایهریخت.
* [[۵۸۹ (پیش از میلاد)]]؛ [[آپریس]] فرعون مصر شد.
* [[۵۸۸ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۸۷ (پیش از میلاد)|۵۸۷]]/[[۵۸۶ (پیش از میلاد)]]
* [[۲۸ مه]][[۵۸۵ (پیش از میلاد)]]
* ۵۸۵/[[۵۸۴ (پیش از میلاد)]]؛ [[ایشتوویگو]] جانشین [[هوخشتره]] پادشاه [[ماد]] شد.
* ۵۸۵؛ [[جیان]] پادشاه چین شد.
* [[۵۸۲ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۸۰ (پیش از میلاد)]]؛ [[کمبوجیه یکم]] جانشین [[کورش یکم]] پادشاه [[انشان]] و سردودمان [[هخامنشی]] شد.
*
* [[۵۷۹ (پیش از میلاد)]]؛ [[سرویوس تولیوس]] پادشاه [[روم]] شد.
* [[۵۷۲ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۷۱ (پیش از میلاد)]]؛ [[لینگ]] پادشاه چین شد.
* [[۵۷۰ (پیش از میلاد)]]؛ [[آماسیس دوم]] فرعون مصر شد.
* [[۵۶۸ (پیش از میلاد)]]؛ [[آمتالقا]] پادشاه [[کوش]] شد.
* [[۵۶۲ (پیش از میلاد)]]؛ [[آملمردوک]] پادشاه [[بابل]] شد.
* [[۵۶۰ (پیش از میلاد)]]؛ [[نریگلیسر]] پادشاه بابل شد.
* ۵۶۰/[[۵۶۱ (پیش از میلاد)]]؛ [[کرزوس]] پادشاه [[لودیه]] شد.
* ۵۶۰؛ [[پیزیستراتوس]] [[آکروپولیس]] را به چنگ
* [[دهه ۵۵۰ (پیش از میلاد)]]؛ [[کارتاژ]] [[سیسیل]]، [[ساردین]] و [[کورسیکا]] را گشود.
* [[۵۵۹ (پیش از میلاد)]]؛ [[کمبوجیه یکم]] مرد و [[کورش بزرگ]] جانشینش شد.
* [[۵۵۸ (پیش از میلاد)]]؛ [[هگسیاس]] از سرپرستی [[آتن]] کنارگذاشتهشد.
*
* [[۵۵۶ (پیش از میلاد)]]
* ۵۵۶؛ [[لاباشیمردوک]] پادشاه بابل شد.
* ۵۵۶/[[۵۵۵ (پیش از میلاد)]]؛ [[نبونید]] پادشاه بابل شد.
* [[۵۵۰ (پیش از میلاد)]]؛ [[تراکیه|تراکیهایها]] [[آبدرا]] را ویران کردند.
*
* [[۵۴۷ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۴۶ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۴۴ (پیش از ایران)]]
* [[۵۴۳ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۴۰ (پیش از میلاد)]]
* ۵۴۰؛ [[ایران]] شهر [[زانتوس]] در جنوب [[ترکیه]] کنونی را گشود.
* [[۵۳۹ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۳۸ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۳۴ (پیش از میلاد)]]؛ [[لوسیوس تارکینیوس سوپربوس]] پادشاه [[روم]] شد.
* [[۵۳۰ (پیش از میلاد)]]؛ [[کمبوجیه دوم]] جانشین [[کورش بزرگ]] شد.
* [[۵۲۸ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۲۶ (پیش از میلاد)]]؛ [[پساممهتیخوس سوم]] فرعون مصر شد.
* [[۵۲۵ (پیش از میلاد)]]؛ [[کمبوجیه دوم]] [[پساممهتیخوس سوم]] را شکست داد و [[مصر باستان]] را گشود. اینگونه دودمان بیستوششم پادشاهی این کشور به پایان رسید.
* [[۵۲۲ (پیش از میلاد)]]
* ۵۲۲؛ [[بابل]] بر شاهنشاهی ایران شورید.
* [[۵۲۱ (پیش از میلاد)]]؛ [[داریوش بزرگ]] شاه ایران شد.
*
* [[۵۲۰ (پیش از میلاد)]]؛ [[دائو (پادشاه چین)|دائو]] پادشاه [[چین]] شد.
* ۵۲۰؛ [[کلومنس یکم]] پادشاه [[اسپارت]] شد.
* [[۵۱۹ (پیش از میلاد)]]؛ [[جینگ]] از [[دودمان ژو]] پادشاه چین شد.
* [[۱۲ مارس]][[۵۱۵ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۱۴ (پیش از میلاد)]]؛ [[هلو (پادشاه چین)]] شهر [[سوشو]] را پایتخت کشور چین نمود.
* [[۵۱۳ (پیش از میلاد)]]؛ [[داریوش بزرگ]] در جنگ با [[سکاها]] خاور [[تراکیه]] و [[داکیه]] را رام خود ساخت.
* [[۵۱۰ (پیش از میلاد)]]؛ [[آتن|آتنیها]] با یاری [[اسپارت]]، [[هیپیاس]] فرمانروای خودکامه خود را بیرونراندند.
*
* ۵۱۰؛ [[دماراتوس]] پادشاه [[اسپارت]] شد.
* [[۱۳ سپتامبر]][[۵۰۹ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۰۸ (پیش از میلاد)]]
* [[۵۰۷ (پیش از میلاد)]]؛ [[کلیستن]] اصلاحطلب [[یونان|یونانی]] در [[آتن]] بر سر کار آمد.
* [[۵۰۶ (پیش از میلاد)]]؛ [[جنگ بایجو]] در چین.
* [[۵۰۵ (پیش از میلاد)]]
* [[۴ دسامبر]][[۵۰۲ (پیش از میلاد)]]؛ [[خورشیدگرفتگی]] در [[مصر باستان]].
*
*
* [[۵۰۱ (پیش از میلاد)]]
*
*
* ۵۰۱؛ [[کنفوسیوس]] به فرمانداری [[چونگتو]] گماردهشد.
* ۵۰۱؛ [[کارتاژ]] بر [[کادیز]] چیرهشد.
* [[۵۰۰ (پیش از میلاد)]]
*
* ۵۰۰؛ [[داریوش بزرگ]] [[زبان آرامی]] را زبان رسمی نیمه باختری شاهنشاهی ایران اعلامکرد.
*
*
* [[دهه ۵۰۰ (پیش از میلاد)]]
* به قدرت رسیدن [[ایران|ایرانیان]] در جهان.
* چیرگی ایران بر بخش خاوری [[مدیترانه]].
خط ۹۲:
* چیرگی آرام [[کارتاژ]] بر بخش باختری [[مدیترانه]].
* نگارش [[تائوتهچینگ]].
* قاعدهبندی سامانه اخلاقی [[کنفوسیوسی]] از سوی [[کنفوسیوس]]
* کوچ [[سینهالسه]] به [[سریلانکا]].
* پیدایش کتاب سرودههای دینی.
خط ۱۳۶:
* نخستین بررسیهای [[باستانشناسی|باستانشناسانه]] از سوی [[نبونید]] پادشاه بابل در [[شبهجزیره عربستان]].
== منبع ==
* نویسندگان ویکیپدیای انگلیسی، [http://en.wikipedia.org/wiki/6th_century_BC 6th century BC]. (نسخه ۷ مه ۲۰۰۷)
{{سدههای میلادی}}
<!-- interwiki -->
|