گرگانج: تفاوت میان نسخه‌ها

در سال ۶۱۶ هجری قمری، کمی قبل از هجوم چنگیز بدان شهر، [[یاقوت حموی]] جرجانیه را دیده و آن را گرگانج خوانده‌است. او که سفرهای بسیاری به شهرهای گوناگون جهان آن روز داشته دربارهٔ شهر گرگانج گوید<ref>لغتنامهٔ دهخدا، مدخل «خوارزم»</ref>:

{{نقل قول|شهری از آن مهمتر و پرثروت‌تر و نیکوتر ندیده‌ام.}}

این وضع با هجوم و حمله مغول به آن شهر یکباره دگرگون شد. سدها و بندهای رودخانه شکافته شد و آب جیحون از مجرای خود بمجرای جدید وارد گردید که تمام شهر در زیر آب رفت و چون لشکریان مغول از آنجا رفتند بگفته یاقوت اثری از آبادی در آن باقی نماند و هم او گوید مغولهاتمام ساکنان شهر را کشتند. با اینهمه پس از چند سال در مجاورت آن شهر نقطه دیگری رو به آبادی نهاد و کرسی خوارزم گردید و بگفته ابن اثیر در سال ۷۲۸ ه'.ق. شهری نو در مجاورت خوارزم کهنه ایجاد شد، پیش ازحمله مغول در سه فرسخی کرسی قدیم خوارزم شهری وجود داشت موسوم به گرگانج کوچک که ایرانیان آنرا گرگانچک می‌نامند و ظاهراً خوارزم جدید در محل همین گرگانج کوچک ساخته شد. بهر حال مدتی طول نکشید که خوارزم نو مرکز و کرسی ایالت گردید و این خوارزم است که حمداللّه مستوفی و ابن بطوطه در قرن هشتم هجری از آن گفتگو کرده‌اند.<!-- این بخش عینا از لغتنامهٔ دهخدا کپی شده، مشکل حق تکثیر ندارد، چون بیش از ۳۰ سال پیش نخستین بار چاپ شد. کار تایپ آن را خودم انجام داده‌ام. --><ref>لغتنامهٔ دهخدا، مدخل «خوارزم»</ref>