مصطلح‌الحدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
صفحه‌ای جدید حاوی ''''مصطلح‌الحدیث''' یا '''درایه''' از شاخه‌های علم حدیث است که در آن از کیفیت نقل ح...' ایجاد کرد |
(بدون تفاوت)
|
نسخهٔ ۲۱ مهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۱۱:۲۱
مصطلح‌الحدیث یا درایه از شاخه‌های علم حدیث است که در آن از کیفیت نقل حدیث از نظر اتصال و انقطاع زنجیرهٔ آن و سندیت حدیث و جز آن سخن می‌رود و هدف آن، تشخیص مقبول یا مردودبودن حدیث است. علم حدیث به دو شاخهٔ درایةالحدیث و روایةالحدیث تقسیم می‌شود و روایةالحدیث، به دو شاخهٔ رجال و مصطلح‌الحدیث.[۱]
از لحاظ سندیت حدیث
به نوشتهٔ ابن الصلاح، احادیث به سه دستهٔ صحیح، حَسَن و ضعیف دسته‌بندی می‌شوند.[۲]
صحیح
طبق مقدمهٔ ابن الصلاح، حدیث صحیح حدیثی‌است مسند که زنجیرهٔ اسناد آن پیوسته باشد و راویان در روایت عادل ضابط[۳] باشند و شاذ و معلل نباشد. با این تفاسیر، احادیث مرسل و منقطع و معضل و شاذ و معلول و ... نمی‌توانند در این دسته راه یابند.[۴]
طبق درایةالحدیث نوشتهٔ مدیرشانه‌چی، حدیث صحیح حدیثی‌است که زنجیرهٔ آن توسط رجالی موثق و امامی‌مذهب به معصوم متصل شود.[۵]
حسن
ابن الصلاح در کتابش احادیث حَسَن را به دو دسته تقسیم می‌کند:[۶]
- روایتی که زنجیرهٔ سند آن شامل راوی مستور باشد [=متهم به کذب باشد] و در عین حال در روایت‌کردن کثیرالخطا نباشد مشروط بر اینکه روایت مشابه دیگری از طریق سلسلهٔ اسناد دیگری روایت شده باشد.
- روایتی که زنجیرهٔ سند آن شامل راوی‌ای باشد که مشهور به صداقت و امانت باشد اما در مقایسه با رجال احادیث صحیح، در حفظ و اتقان به درجهٔ آن‌ها نرسیده باشد.
طبق درایةالحدیث نوشتهٔ مدیرشانه‌چی، «حدیث حسن [در علوم حدیث شیعه] حدیثی‌است متصل که همهٔ زنجیرهٔ سند آن امامی‌مذهب و ممدوح باشند ولی تنصیص بر عدل هریک نشده باشد یا برخی ممدوح و بقیه ثقه باشند».[۷]
موثق
خبری‌است که همهٔ افراد زنجیرهٔ سند آن به تصریح کتب رجال شیعه، ثقه باشند، خواه امامی‌مذهب یا نه.[۸]
قوی
روایتی‌است که همهٔ راویان زنجیرهٔ حدیث امامی‌مذهب باشند گرچه ممدوح و مذموم نباشند.[۹]
ضعیف
آنی است که شرایط موارد ذکرشده در بالا را نداشته باشد که خود انواع گوناگونی دارد.
موجبات ضعف حدیث:[۱۰]
- کذب راوی (موضوع)
- متهم‌بودن راوی به کذب (متروک)
- کثیرالخطابودن راوی (منکر)
- غفلت راوی از اتقان در نقل (منکر)
- فسق راوی (موضوع)
- متوهم‌بودن راوی (معلل)
- مخالفت در نقل روایت به اثقات
- مجهول‌بودن راوی (مجهول)
- اهل بدعت بودن راوی (متروک)
- کم‌حافظه‌بودن راوی (شاذ/مختلط)
از لحاظ تعداد راویان
متواتر
حدیث متواتر حدیثی‌است که توسط راویان بسیاری نقل شده باشد، به گونه‌ای که هماهنگی آنان بر دروغ ممکن نباشد.[۱۱]
آحاد
پانویس
- ↑ مدیرشانه‌چی، «علم درایه یا مصطلح‌الحدیث»
- ↑ ابن الصلاح، ص ۱۱
- ↑ دربارهٔ عدل و ضبط در روایت‌کردن ر.ک. ابن الصلاح، ص ۱۰۴ و ۱۰۶ به بعد
- ↑ ابن الصلاح، ص ۱۱–۱۲
- ↑ مدیرشانه‌چی، «صحیح»
- ↑ ابن الصلاح، ص ۳۱–۳۲
- ↑ مدیرشانه‌چی، «حسن»
- ↑ مدیرشانه‌چی، «موثق»
- ↑ مدیرشانه‌چی، «قوی»
- ↑ مدیرشانه‌چی، «ضعیف»
- ↑ مدیرشانه‌چی، «متواتر و آحاد»
منابع
- مدیرشانه‌چی، کاظم. درایةالحدیث. بازبینی‌شده در ۲۱ مهٔ ۲۰۱۱.
- (به [ابن الصلاح، الإمام أبو عمرو عثمان بن عبد الرحمن شهروزيري (م ۶۴۳). علوم الحديث. تحقيق وشرح نور الدين عتر. دمشق: دار الفكر.] Error: {{Lang-xx}}: متن دارای نشانه‌گذاری ایتالیک است (راهنما))