ماده تاریخ [[پدیده]] ای‌ای است که از قرنسده هفتم به بعد در [[ادبیات]] [[فارسی]] شیوعرایج یافتشد و آن ذکر تاریخ‌هایی است در قطعه‌های کوتاه برای واقعه‌های گوناگون اعم از [[جلوس]] یا [[فوت]] یا [[قتل]] [[پادشاه]]ی و یا [[مرگ]] و قتل [[امیر]] یا [[وزیر]] یا [[دبیر]] و یا [[شاعر]] و [[حکیم]] و امثال ذلک. معمولاً شعری که از این راه پدید آید قطعه‌ای کوتاه است که شاعر در یکی دو بیت آخر آن تاریخ مورد حجت را ذکر می‌نماید و بیت‌های پیشین از آن را برای تمهید می‌آورد و معمولاً این مقدمه برای معرفی و بیان وجه اهمیت کسی یا واقعه‌ای گفته می‌شود که تاریخ آن ذکر گردیده‌است. اصطلاحاً تاریخ گویی به این نحو را ماده تاریخ سازی می‌گویند.
