ارته: تفاوت میان نسخه‌ها

== مفهوم ارته ==

[[آریاییان]] به یک آیین گیهانی یا نظام مقدس و قانون ازلی و ابدی تغییر ناپذیری اعتقاد داشتند که مفهوم آن با واژهٔ ارته بیان می‌شده‌است. این قانون و آیین ابتدا به اعتقاد آریاییان نگهبان و حافظ نظم و سامان ستارگان و ماه و خورشید و راهنمای گردش و تعادل آنها در آسمان بود. در زمان های متأخرتر به تدریج از آسمان بر زمین فرود آمد و به نوعی آیین و راه و روش زندگی و نظام اجتماعی و اخلاقی و ذهنی درآمد و بدین سان مفهوم بسیار گسترده‌ای یافت. هر کاری که موافق و مطابق با اَرته انجام می گرفت راست برحق و منطبق بر موازین بود عدالت بود و معنا و مفهوم عدالت و تعادل و حق و دادگری نیز از آن اراده می‌شده‌است. به موجب نظام و قانون ارته می‌بایست هر چه در جهان است، منظم، بسامان، بی‌عیب و نقص، زمین و کشورها آباد، آدمیان راستگو، دادگر، وفادار به پیمان خرسند و شادمان و پرفرزند باشند. از این رو هر کس که خود را در مسیر و موافق این قانون اعظم قرار می‌داد و مطابق با آن عمل می‌کرد در حمایت آن قرار می‌گرفت و خدایان آنچه می‌خواست به او ارزانی می‌داشتند و اگر این قانون را نمی‌شناخت یا بدان عمل نمی‌کرد بدین سان نظم زندگی خود و کشور و جهان را برهم می‌زد و نه تنها در این جهان کیفر می‌دید بلکه پس از مرگ نیز از رستگاری محروم می‌ماند.<ref>{{یادکرد|نویسنده=ذکاء، یحیی|کتاب= مجلهٔ بخارا، شمارهٔ ۳، عنوان مقاله:آیا هخامنشیان زرتشتی بوده‌اند؟ ، ص ۲۹ |ترجمه=|چاپ=|سال= آذر ۱۳۷۷|ناشر=|شهر=تهران|شابک=}}</ref>

 

=== سنگ‌نبشته‌های هخامنشیان ===

از آنجائیکه ترجمه‌کنند‌گان سنگ نبشتهٔ خشایارشا آنرا به همان صورت اَرته به زبان [[ایلام]]ی و [[بابل]]ی ترجمه کرده‌اند، چنین می‌نماید که ارته یک اندیشه و جهان‌بینی آریایی و ایرانی باشد و در زبان مردمان باستانی دیگر، واژهٔ مناسبی که این معنا را برساند، وجود نداشته‌است. <ref>{{یادکرد|نویسنده=ذکاء، یحیی|کتاب= مجلهٔ بخارا، شمارهٔ ۳، عنوان مقاله:آیا هخامنشیان زرتشتی بوده‌اند؟ ، ص ۳۰ |ترجمه=|چاپ=|سال= آذر ۱۳۷۷|ناشر=|شهر=تهران|شابک=}}</ref>