نجاشی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Sarakhazari (بحث | مشارکت‌ها)
Sarakhazari (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۴:
== نجاشی، احمد بن علی:''''''' ====
متن ضخیم'''''''''''''متن ضخیم''''''
'''زندگی:''' ابوالعباس (یا ابوالحسن) <subref>خوانساری، موسوی اصفهانی، میرزا محمد باقر؛ روضات الجنات فی احوال علماء و السادات؛ مکتبه اسماعیلیان؛ بی تا؛ ج1؛ ص60 و نیز: معارف، مجید؛ مقایسه دیدگاههای رجالی نجاشی و شیخ طوسی؛ مجله مقالات و بررسیها؛ دفتر 62؛ زمستان 1376؛ ص 39</subref> احمد بن علی بن عباس بن محمد بن عبدالله بن ابراهیم بن محمد بن عبدالله اسدی معروف به نجاشی از علمای امامی مذهب قرن 4 و اوایل قرن 5 هجری و یکی از متخصصان برجسته علم رجال و کتابشناسی است که می توان او را سرآمد رجال نویسان شیعه دانست. <subref>آقا بزرگ طهرانی؛ الذریعه الی تصانیف الشیعه؛ بیروت ؛ دارالاضواء ؛ ج 10 ؛ صص154,155 ؛ و نیز: میر شریفی، سید علی؛ رجال نجاشی مهمترین کتاب رجالی شیعه؛ مجله نور علم؛ اسفند1366؛ شماره 25؛ ص 164؛ عبدالهادي فقهی زاده, مجید بشیري؛ مشایخ نجاشی و بررسی وثاقت عمومی آنان؛ دو فصلنامه حدیث پژوهی، سال دوم، شماره چهارم، پاییز و زمستان 1389 ؛ ص142</subref>. علت شهرت وی به نجاشی مشخص نیست. محل تولد او به درستی معلوم نیست. ظاهراً لقب ابن کوفی و بغدادی نجاشی به معنای کوفی بودن پدر وی و رشد و نمو یافتن خودش در بغداد باشد <ref>مجیدی نسب،نرگس؛ تاریخ نگاری رجالی شیعه در کتاب رجال نجاشی؛ مجله نامه تاریخ پژوهان؛ سال4؛ شماره 16؛ زمستان87 ؛ ص119</ref>. در مورد سال تولد نجاشی میان برخی از محققین و رجالیون اختلاف وجود دارد. ''شبیری زنجانی'' در مقاله ای سعی نموده با بررسی دلایل این محققین و کتب فهرست و رجالی ضمن ارزیابی و نقد، این اختلاف را حل نماید. وی پس از این بررسی و ارائه شواهد تاریخی، سال 372هـ را (که همان نظر ''علامه حلی'' است<ref>علامه حلی؛ خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال ؛ تحقیق جواد قیومی؛ قم؛ موسسه نشر الاسلامی؛ 1417 ؛ ص21 </ref> ) به عنوان سال صحیح ولادت نجاشی اثبات می کند <ref>شبیری زنجانی،سید موسی؛ ابوالعباس نجاشی و عصر وی؛(1)؛ مجله نور علم؛ مرداد1364؛ شماره11؛ صص10-26 و شبیری زنجانی،سید موسی؛ ابوالعباس نجاشی و عصر وی؛(2)؛ مجله نور علم؛ مرداد1364؛ شماره12؛ صص 4-25</ref>. خانواده او اسدی از خاندانهای علمی و شیعه امامی کوفه بودند. نسب وی به عدنان جد بیستم پیامبر(ص) می رسد <ref>نجاشی، احمد بن علی؛ فهرست اسماء مصنفی الشیعه، المشتهر به رجال نجاشی؛ مصحح موسی شبیری زنجانی؛ قم؛ جماعة المدرسین الحوزة العلمیه القم، موسسه النشر الاسلامی ؛ 1424ق – 1382ش ، ص101</ref> که در نتیجه از اعراب اصیل حجازی به شمار می آید.<ref>میر شریفی، ص170</ref> جد هفتم او، عبدالله اسدی (که مانند ابوالعباس، به نجاشی ملقب و معروف بود) از اصحاب امام صادق (ع) به شمار می رفت<ref>همان، همانجا و نیز ن.ک به نجاشی، فهرست... (رجال)، ص101</ref> . «رساله و نامه ''عبدالله نجاشی'' به ''امام صادق''(ع)» که به'' «الرساله الاهوازیه»'' یا «اربعین حدیثاً من حقوق الاخوان» نیز معروف است، رساله ای معروف در شیعه که یکی از اصول اربعه مائه شیعه محسوب می شود.<ref>مجیدی نسب، ص119</ref> احمد ملقب به ''ابوالعباس،'' جد دوم نجاشی نیز از راویان موثق حدیث شیعه و از صحابه امام رضا(ع) بوده است. ''علی بن احمد'' پدر نجاشی نیز از علما و محدثان مشهور در کوفه و بنا به گفته خود نجاشی، استاد ثقه بود <ref>مجیدی نسب، ص120</ref>. علی بن احمد در سفر ''شیخ صدوق'' به بغداد در سال 355هـ از او حدیث شنید و کتابهایش را سماع کرد <ref>عمادی حائری، سید محمد؛ مقایسه روش شناختی دو کتابشناسی کهن در جهان اسلام (فهرست نجاشی و فهرست ابن اخیر)؛ آیینه میراث؛ دوره جدید، سال6 ؛ شماره3 ؛ پیاپی 42؛ پاییز 87؛ ص144</ref>. به نظر می آید بیشتر عمر نجاشی برای کسب دانش در بغداد سپری شده باشد، ولی از اشاراتی که خود او در کتاب رجالش دارد چنین بر می آید که وی به مکه و دیگر شهرهای عراق همچون کوفه، بصره و سامراء نیز سفرهایی داشته و از مشایخ آنجا اجازه روایت گرفته است<ref>همان،همانجا؛ مجیدی نسب، ص120</ref>.
'''استادان:''' نجاشی همراه و در کنار علمای بزرگ معاصرش چون ''شیخ طوسی، سید رضی، سید مرتضی و سلار بن عبدالعزیز نزد شیخ مفید'' شاگردی کرد و بسیاری از کتب علمای شیعه را از او اخذ نمود <ref>همان،همانجا؛ عرفانیان، غلامرضا؛ مشایخ الثقات؛ قم، موسسه نشر الاسلامی؛ 1417ق؛ ج1، ص4؛ نوری طبرسی، میرزا حسین؛ خاتمه مستدرک الوسائل؛ تحقیق موسسه آل بیت(ع) لاحیاء التراث؛ قم؛ موسسه آل بیت(ع) لاحیاء التراث؛ 1415ق ؛ ج3؛ صص421-424</ref>. البته سید مرتضی نیز استاد او محسوب می شده است. او از اساتید بسیاری در حوزه های مختلف استفاده کرد که تاکنون 48 نفر از آنها در کتب مختلف ثبت شده اند.<ref> همان،همانجا </ref> البته بر طبق اشاره های خود نجاشی در کتابش تعداد استادانش به سی تن بیشتر نمی رسد<ref>نجفی، محمد دریاب؛ مشیخه النجاشی؛ قم؛ مطبه مهر؛ 1413هـ؛ صص187,188 به نقل از معارف، ص40</ref>. به غیر از افراد نام برده، مهمترین استادان نجاشی خصوصا در علم رجال عبارتند از: احمد بن حسین بن غضائری (رجالی معروف صاحب کتاب "الضعفاء"م411هـ)، حسین بن عبدا...، پدر ''غضائری'' ؛ احمد بن محمد بن عبید بن حسن جوهری (م401هـ)، ابن عبدون بزار(م423ق)، ابن نوح بصری(م420ق)، عباس بن علی کلوذانی(م414ق)، عبدالواحد بن مهدی (م415ق)، احمد بن علی بن عباس سیرافی (که نجاشی از او به بزرگی یاد کرده است <ref>مجیدی نسب، ص122</ref>)، احمد بن محمد بن عمران معروف به ابن الجندی( نجاشی در کتابش گفته که این شخص، وی را با اساتید مشهور آن دوران آشنا ساخت. آقا بزرگ او را نخستین استاد نجاشی می داند<ref>آقابزرگ، الذریعة، ج2،ص449</ref> ) و ابوالعباس احمد بن علی بن نوح سیرافی( از رجالیون معروف زمانه که به خاطر احترام زیاد به نجاشی، طی وصیتی تمام کتابهایش را، که در آنها بسیاری از کتب مشایخ شیعه وجود داشت، به او بخشید <ref>مجیدی نسب، ص121</ref> ) . <ref>مجیدی نسب، صص120-122؛ معارف، ص40؛ عمادی حائری، ص144؛ معارف نیز به برخی از این افراد اشاره کرده است: معارف،ص 40</ref>
''''''تخصص و شهرت:''' با وجود آنکه نجاشی در حوزه های مختلف دینی و فقهی تحصیل کرد اما تخصص وی در فن رجال و جرح و تعدیل راویان است. میزان اعتبار و شهرت او به حدی است که حتی برخی کتاب او را از ''شیخ طوسی'' و ''کشی'' مستندتر و برتر دانسته اند<ref>میر شریفی، ص 164؛ دیاری بیگدلی؛ ص 216</ref> . به عنوان نمونه علامه حلی در تعارض نظر شیخ طوسی با نجاشی، نظر نجاشی را به دلیل تخصص و داشتن مشایخ بیشتر در فن رجال ترجیح می دهد.<ref>علامه حلی، ص196,197 و نیز ن.ک به شمشیری،رحیمه و جلالی، مهدی؛ مزایای فهرست نجاشی بر فهرست و رجال شیخ طوسی و بررسی اختلافات آنها با یکدیگر؛ مطالعات اسلامی، علوم قرآن و حدیث؛ سال40؛ شماره پیاپی 3/83؛ پاییز و زمستان 1388 ؛ ص105</ref>
'''وفات:''' احمد بن علی نجاشی در جمادی الاول سال 450 پس از سرکوبی شیعیان ''بغداد'' به ''مطرآباد'' (روستایی در سامراء در نزدیکی رود فرات) نقل مکان کرد و در همانجا نیز در سن 78 سالگی در گذشت<ref>علامه حلی، ص21 و نیز: میر شریفی، ص 170؛ عمادی حائری، ص144 ؛ مجیدی نسب، ص120</ref> .
'''آثار:''' آثار احمد بن علی نجاشی عبارتند از: ''فهرست اسماء مصنفی الشیعه''(معروف به رجال نجاشی)، کتاب الجمعه و ما ورد فیه من الاعمال، کتاب الکوفه و مافیه من الاثار و الفضائل، کتاب انساب بنی نصر بن معین و ایامهم و اشعارهم، کتاب مختصر الانواء(الانوار) و مواضع النجوم اللتی سمعتها العرب، اخبار الوکلاء الاربعه (تنها سبحانی به این کتاب اشاره کرده است <ref>سبحانی، جعفر؛ کلیات فی علم رجال؛ صص52-63 به نقل از دیاری بیگدلی،محمد تقی؛ داوری در باب تعارض آرای نجاشی و دیگر رجال شناسان متقدم شیعه؛ فصلنامه علمی- تخصصی علوم حدیث؛ شماره 35-36 ؛ بهار و تابستان 1384 ؛ ص213</ref> )، اخبار بنی سنسن(درباره خاندان زرازه بن اعین <ref>اشاره نجاشی به این کتاب در فهرست: ذیل نام احمد بن محمد بن محمد ابوغالب زراری، صص83,84</ref>) و احتمالا کتابی در تفسیر <ref>آقابزرگ، الذریعة، ج 3،ص281, ج4،ص317, ج5،ص140؛ زرکلی، خیر الدین؛ الاعلام قاموس تراجم؛ لبنان؛ بیروت؛ دار العلم للملایین؛ چاپ پنجم، بی تا؛ ج1، ص172</ref> که در این میان تنها کتاب فهرست باقی مانده و به دست ما رسیده است <ref>میر شریفی، ص171؛ عمادی حائری، ص 144؛ مجیدی نسب، صص123,124</ref>.
 
==منبع==