واژ-واج‌شناسی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶:
به عنوان نمونه‌ای از تناوب صرفی-واجی در زبان، می‌توان از نمونه مشهوری از زبان انگلیسی یاد کرد. در زبان انگلیسی، پسوند جمع‌ساز در شکل نوشتاری خود به دو صورت "-s" یا "-es" ظاهر می¬شود و در زبان گفتار به سه شکل [-s]، [-z] و [-ɪz] تبلور می¬یابد. اما در این میان، بنابر آنچه که زبان¬شناسی زایشی به ما ارائه می¬دهد، هنگام سخن گفتن از پسوند جمع در سطح انتزاعی¬تر در صرف یا سطوح پیش از سطح واج¬شناسی، باید تنها به وجود یک تکواژ جمع¬ساز قائل شویم که هرگاه این تکواژ انتزاعی به سطح آوایی می¬رسد، بسته به محیطی که در آن ظاهر می¬شود، می¬تواند به یکی از صورت¬های [-s]، [-z]، یا [-ɪz] ظاهر شود. مثلاً هرگاه این پسوند جمع¬ساز به واژه¬ای چون cat (گربه) افزوده شود، محیط آوایی این واژه حکم می¬کند که تکواژ جمع به صورت [-s] ظاهر شود. هرگاه این پسوند در سطح صرف به واژه¬ای چون dog (سگ) افزوده شود، به صورت [-z] و بالاخره در صورت افزوده شدن به واژه¬ای چون horse (اسب) به خاطر شرایط آوایی این واژه به صورت [-ɪz] ظاهر می¬شود.
 
در [[واج‌شناسی]] به طور اعم، و در صرف‌-واج‌شناسی به طور اخص، به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که اگر قرار باشد تکواژها در سطوح انتزاعی‌تر به هم متصل شوند، و هر تکواژ تنها یک صورت انتزاعی داشته باشد، پس چگونه می¬شودمی‌شود که در سطح واج¬شناسیواج‌شناسی تکواژها می¬توانندمی‌توانند صورت¬هایصورت‌های مختلف داشته باشند؟ اگر قرار باشد که برای هر تکواژ یک صورت قائل شویم، آن صورت اصلی یا زیربنایی چه خواهد بود؟ و بالاخره اینکه در صورت یافتن صورت زیربنایی، طی چه قواعدی صورت¬هایصورت‌های متناوب دیگر بدست داده می¬شوند؟ اجازه دهید ببنیم که صرف-واج¬شناسی در رابطه با صورت¬های متناوب مثالی که ارائه شد چه می¬گوید.می‌شوند؟

بنابر قواعد حاکم بر سطح صرف-واج¬شناسی،واج‌شناسی، یعنی سطحی که در آن صرف، که انتزاعی¬ترانتزاعی‌تر است، با سطح آوایی در تعامل قرار می¬گیرد،می‌گیرد، صورت زیربنایی این تکواژ، /-z/ است. این بدان معنی است که در سطح صرف به هنگام شکل¬ گرفتن صورت catscats، تکواژها به صورت /kat-z/ خواهند بود. وجود یک واج بی¬واک،بی‌واک، در این مثال یعنی /t/ پایانی پایه، در مجاورت تکواژ جمع¬ساز /-z/ باعث تغییر صورت این پسوند می¬گرددمی‌گردد و بدین ترتیب در سطح آوایی، شکل [kat-s] به دست داده می¬شود. همین پسوند پس از واژة واژه /hɔ(r)s/ به دلیل مشخصات آوایی آخرین واج این واژه، به صورت [-ɪz] تبدیل می¬گرددمی‌گردد. به عنوان مثال دیگری از این دست، باز هم از زبان انگلیسی می¬توان به پسوند گذشته¬سازگذشته‌ساز در این زبان اشاره کرد. این پسوند در سطح آوایی به سه صورت [-d]، [-t]، و [-ɪd] ظاهر می¬شود، اما قواعد حاکم بر سطح صرفی-واجی به ما نشان می¬دهندمی‌دهند که پسوند گذشته¬سازگذشته‌ساز در واقع صورت [-d] است که در هرجا که بافت آوایی ایجاب کند، دو صورت دیگر از آن به دست داده می¬شوندمی‌شوند. در زبان-شناسی،زبان‌شناسی، صورت¬هایصورت‌های متناوب را تکواژگونه¬هایی ازتکواژگونه‌های تکواژ اصلی می¬نامندمی‌دانند.
 
==منابع==