هواگرد جنگنده: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Luckas-bot (بحث | مشارکت‌ها) جز r2.7.1) (ربات افزودن: scn:Caccia (ariupranu) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳:
در زبان [[فارسی]] به هواپیمای جنگنده، «شکاری» نیز می‌گویند.
بيش از صد سال از ساخت اولين هواپيما به دست برادران رايت مي‌گذرد. هواپيماي برادران رايت با آن ساختمان بسيار ساده و سطوح كنترل ساده‌تر از بدنه، كمتر از 1 دقيقه مداومت پروازي داشت، ولي به هر حال سرآغاز ساخت هواپيماها محسوب مي‌شود. از آن پس عصر هوانوردي آغاز شد و علوم هوانوردي با سرعت بسيار عجيبي پيشرفت كرد. كشورهايي كه در اين صنعت سرمايه‌گذاري كردند، هنوز هم در حال سود بردن از تحقيقات سال‌هاي پيش خود هستند و هر روز قدرتمندتر مي‌شوند.
در بسياري از مقالات يا توضيحات هوانوردي از يك هواپيماي جنگنده، به واژه‌هايي چون نسل پنجم، نسل چهارم و... بر مي‌خوريم. اين واژه‌ها در واقع يك نوع طبقه‌بندي غيررسمي هواپيماهاي جنگنده و تنها روش براي شناسايي بهتر جنگنده‌ها براساس تاريخ و توانمندي‌هايشان است. براي آشنايي بيشتر با نسل‌هاي گوناگون جنگنده‌ها، در اين نوشتار سعي شده با مثال‌هايي از ابتدا تاكنون وجه تمايزي از نسل‌هاي گوناگون جنگنده‌ها را معرفي كنيم.
نسل اول جنگنده‌ها، بيشتر به جنگنده‌هايي اطلاق مي‌شود كه در ابتداي عصر جت و در سال‌هاي 1945 تا 1955 ميلادي- يعني بعد از جنگ جهاني دوم و تا زمان پايان جنگ كره- توليد شدند. اين هواپيماها، اولين هواپيماهايي بودند كه به موتورهاي توربوجت مجهز شدند، ولي با تمام اين اوصاف قادر به شكستن ديوار صوتي (Sound barrier) نبودند و از نظر توانايي و قابليت‌هاي جانبي، بسيار به همان هواپيماهاي پيستوني جنگ جهاني دوم شبيه بودند و تنها وجه مثبت آنها، توانايي سرعت‌گيري سريع‌تر بود.
اين هواپيماها كه از معروف‌ترين آنها مي‌توان F-86 سابر آمريكايي- كه در اختيار نيروي هوايي ايران نيز بود- و هواپيماي ميگ- 15 روسي اشاره كرد كه اغلب مجهز به رادار نبوده و از همان سلاح‌هاي معمولي توپ و بمب‌هاي سقوط آزاد و غير دقيق و راكت‌هاي معمولي استفاده مي‌كردند.
جنگنده‌هاي نسل دوم كه طي سال‌هاي 1955 تا 1960 ميلادي توليد شدند، هواپيماهايي بودند كه سرعت بيشتر، سيستم‌هاي راداري تشخيص هدف و اولين موشك‌هاي هوا به هواي هدايت شونده كه سايد ويندر (Sidewinder) نام داشت و هم اكنون نيز از آن بسيار استفاده مي‌شود، دارا بودند. اين جنگنده‌ها، در حقيقت با به عمل گيري درس‌هايي كه در جنگ كره آموخته شد، طراحي و توليد شدند. نمونه جنگنده‌هاي نسل دوم هواپيماي F-104 (استارفايتر) را مي‌توان نام برد. هواپيماهاي نسل دوم اولين جنگنده‌هايي بودند كه قادر به حفظ سرعت‌هاي مافوق صوت در پرواز مستقيم بودند. پيشرفت‌هاي چشمگير در صنعت موشك‌هاي هوا به هوا، موجب شد كه براي اولين بار در جهان از اين موشك‌ها به عنوان سلاح اوليه و اصلي هواپيما به جاي همان توپ معمولي استفاده شود.
در حدود سال‌هاي 1960 تا 1970، نسل سوم جنگنده‌ها كه بيشتر جنگنده‌هايي را كه در جنگ ويتنام شركت كردند، پوشش مي‌دهد، متولد شدند. اكثر اين جنگنده‌ها اولين هواپيماهاي چند منظوره بودند كه قادر به انجام مأموريت‌هاي هوا به هوا و هوا به زمين به صورت همزمان بودند. مشهورترين هواپيماي اين نسل هواپيماي جنگنده فانتوم F-4 است كه در نمونه‌هاي گوناگوني ساخته شد و به خدمت نيروي هوايي كشورهاي بسياري در جهان از جمله ايران نيز درآمده است.
پس از آن و درطي سال‌هاي 1970 تا 1990، روند رو به رشد توليد جنگنده‌هاي چند مأموريتي به طرز قابل توجهي ادامه يافته و سرانجام منجر به توليد هواپيماي مشهوري چون F-14 (تامكت)، F-15 (عقاب)، F-16 (فالكون)، F-18 (هورنت) و ميگ- 29 شد. در اين هواپيماها، تأكيد بيشتر بر روي قابليت مانور دهي هوايي و نبردهاي نزديك (dogfight) بود با سرعت‌هاي بالاتر، به همين جهت اين جنگنده‌ها، در نبردهاي هوا به هوا بسيار سريع عمل مي‌كند.
پس از نسل چهارم، مابين سال‌هاي 1990 تا 2000 نيز جنگنده‌هايي بسيار مشابه جنگنده‌هاي نسل چهارم، ولي با قابليت‌هاي بهبود يافته و سيستم‌هاي پيشرفته‌تر مانند هواپيماهاي سوپر هورنت، يوروفايتر تايخون و رافال توليد شدند كه به جنگنده‌هاي نسل چهارونيم مشهورند.
از سال 2000 تا زماني كه هنوز مشخص نيست، نسل بسيار جديدي با نام نسل پنجم جنگنده‌ها پديد آمده و بايد اعتراف كرد كه اين جنگنده‌ها از سلاطين كنوني آسمان محسوب مي‌شوند. در جنگنده‌هاي نسل پنجم كه به صورت نمونه مي‌توان به Raptor) F-22 ) و( F35(JSF آمريكايي و سوخو 47 روسي اشاره كرد در اين جنگنده‌ها خلبان ديد كاملي را از صحنه نبرد به وسيله دستگاه‌هاي اويونيكي (الكترونيك پرواز) پيشرفته روي خود داشته و ميدان را كاملاً در كنترل خود دارد. مهم‌ترين ويژگي جنگنده‌هاي نسل پنجم، رادار گريزي (Stealth) است كه به بقاپذيري جنگنده و محفوظ ماندن از ديد راداري دشمن كمك شاياني مي‌كند.
هم اكنون كه در زمان نسل پنجم جنگنده‌ها هستيم، بايد منتظر ظهور سريع نسل‌هاي بعدي باشيم، زيرا صنعت هوا فضا به عنوان يكي از علوم پيشرفته در حال ارتقا است، به طوري كه مي‌بينيم ناسا هوافضاپيماي X-43A را با سرعت 10 ماخ (10 برابر سرعت صوت و حدوداً يك مايل در ثانيه) با موفقيت آزمايش مي‌كند. X-43sA از موتور هوادم اسكرم جت (Scramjet) استفاده مي‌كند و شايد تا چند سال آينده نمونه عملياتي و يا حتي مسافربري از آن ساخته شود و اگر چنين شود، هر مايل را مي‌توان تنها در يك ثانيه پيمود.
== جستارهای وابسته ==
* [[جنگنده چندمنظوره]]
| |||