مقامات بدیع‌الزمان همدانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
صفحه‌ای جدید حاوی 'انگشتی|250 پیکسل|صفحه‌ای از [[مقامات بدیع‌الزمان همدانی]] ...' ایجاد کرد
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲:
 
 
'''مقامات''' مهم‌ترین اثر [[بدیع‌الزمان همدانی]] که به عربی نوشته شده‌است که اول بار به همراه شرح آن، در سال ۱۸۸۹ میلادی در [[بیروت]] به طبع رسید. تعداد آنها ۵۱ مقامه است. [[ثعالبی]] شمار مقامات را ۴۰‏ نوشته‌است ولی باید دانست که منشأ این قول از بدیع‌الزمان می‏باشد زیرا وی در رساله‏ای‏ که آنرا در انتقاد از قصیدهٔ [[ابوبکر خوارزمی]] نوشته، تعداد مقامات را ۴۰ ذکر کرده‌است ولی همانطور که کارل بروکلمان عقیده دارد منظور بدیع‌الزمان در این رساله تعیین عدد واقعی مقامات نمی‏باشد بلکه وی فقط جنبهٔ مفاخره و برتری را در نظر داشته‌است. از مقامات‏ بدیع‌الزمان نسخ خطی متعدد در کتابخانه‏های مختلف دنیا مانند [[فرانسه]]، [[آلمان]]، [[ترکیه]] باقی‏ مانده‌است و آن چندین بار در نقاط مختلف جهان به چاپ رسیده‌است، از جمله در سال ۱۸۸۹ در [[بیروت]] با شرح [[شیخ محمد عبده]] و یکبار هم در ایران بسال ۱۲۹۵ قمری با [[چاپ سنگی]] به چاپ‏ رسیده‌است.<ref>{{پک|حریرچی|مهر ۱۳۴۵|ک=ماهنامه وحید|ص=۸۴۷}}</ref>
 
اثر ارزنده‏ای که مقام بدیع‌الزمان را در ادب عربی ممتاز میکند و او را مبتکر واقعی [[مقامه‌نویسی]] نشان می‌دهد، مقامات اوست. بدیع‌الزمان‏ اغلب این مقامات را در [[نیشابور]] انشاء نمود و گفته‏اند که آنها را برای شاگردان خویش‏ در پایان درس قرائت می‌کرده است. موضوع مقامات تنها شامل کدیه و دریوزگی نمی‌باشد بلکه قهرمان مقامات یعنی '''ابوالفتح اسکندری''' در لباس مختلفی ظاهر میشود و از مسائل گوناگونی چون ادیبی توانا سخن می‌گوید و با بیان شیوا و ساحر خود هر لحظه در جلب [[دینار]] و [[درهم]] حلیلهء دیگری بکار می‏بندد. وی در شهرهای مختلف‏ به سیاحت می‏پردازند و شاید این امر موجب است که بدیع‌الزمان نام شهرهای مختلف بخصوص شهرهای ایران را بر مقامات خود بگذارد. بدیع‌الزمان در مقامات داستان و قصه را هدف اساسی قرار نمی‌دهد بلکه او داستان‏ را بهانه قرار داده‌است تا بدین وسیله عبارات مسجوع را همراه با تشبیه و کنایه و استعاره‏ و ضرب‌المثل بدنبال یکدیگر تحریر کند از همین جاست که برای خود موضوع معینی در نظر نگرفته و اطراف موضوعات مختلف سخن گفته‌است.
 
مقامات نه تنها در کدیه نوشته شده بلکه عاری از جنبهء تعلیمی نیز نمی‌باشد اما اسلوب مقامات عبارت از آوردن اسجاع[[سجع|سجع‌ها]] و عباراتی است که خواننده را بخود جلب کند و او را در استعمال لغات غریب و اشعار و صنایع لفظی و معنوی به شگفت‏ اندازد. سجع‌های او لطیف است و در آنها تکلفی‏ دیده نمی‌شود گویی وی صیاد ماهری است که کلمات متناسب را شکار میکند و هریک را در موضع‏ مناسب خود می‏نشاند. پس برای بدیع‌الزمان تعبیری در مقامات دشورا بنظر نمی‌رسد و کلمات‏ از نظر وی مخفی نمی‌شوند بلکه الفاظ از هر طرف بنزدبه نزد وی روی می‌کنند تا او مطابق میل‏ خود آنها را انتخاب نماید و هرگونه که می‌خواهد بکار برد.
 
از همین جا بروسعت ذوق لغوی بدیع الزمان در مقامات میتوان پی‏ برد و بر اقتدار زاید الوصف وی در ادب عربی حکم کرد. در مقامات بدیع الزمان روح فکاهی نیز مشاهده میشود و همین امر موجب می‌گردد که مقامات در دل مردم مقبول واقع شود و به جملات مسجع و کلمات غریب خواننده را ملول‏ نسازد. مقامات بدیع الزمان از بهترین آثار ادبی عربی بشمار میرود.<ref>{{پک|حریرچی|مهر ۱۳۴۵|ک=ماهنامه وحید|ص=۸۴۹}}</ref>
 
== پانویس ==