'''گونه زایی''' {{انگلیسی|speciation}} فرایندی تکاملی است که از طریق آن گونه‌های زیست شناختی جدیدجدید، پدید می‌آیند. به نظر می‌رسد اراتور. اف. کوک، زیست شناس، نخستین کسی بوده‌است که این اصطلاح را برای جدا شدن دودماندودمان‌ها ها(زیست-دسته زایی) در نقطهنقطهٔ مقابل زایش درون گروهی یا همان تکامل درون گونه‌ای بکار برده‌است. اینکه آیا «[[رانش ژنی]]» عامل مهم یا ناچیزی در گونه زایی است موضوع بحث‌های بسیار دنبال داری می‌باشداست. در طبیعت چهار حالت گونه زایی، بسته به گستره‌ای که در آن جمعیت‌های گونه زا به لحاظ جغرافیایی از یکدیگر جدا افتاده‌اند، وجود دارد: دگرنیابوم، نزدیک نیابوم، کنارنیابوم و هم نیابوم. گونه زایی همچنین ممکن است به شیوهشیوهٔ ساختگی، از راه دامداری یا تجربه‌های آزمایشگاهی، القا گردد.
