دستگاه عصبی خودمختار: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سامانه عصبی خودگردان''' یا اتونوم در برگیرنده آن دسته از [[نورون حرکتی|نورون‌های حرکتی]] است که فعالیت [[ماهیچه‌های صاف]]، ترشحتراوش غدد،غده‌ها، تپش قلب و روی هم رفته کنش اندام‌های درونی را تنظیمساماندهی می‌کنند. این سامانه بطور کلی غیرارادی بوده و بر احشاءاندام داخلیدرونی بدن تاثیر می گذاردمی‌گذارد.

سامانه عصبی خودگردان از تعدادشمار زیادیفراوانی [[گره عصبی|گره‌های عصبی]] خودکار و دو نورون حرکتی در هر زنجیره به نام نورون‌های ''پیش گره‌ای'' و ''پس گره‌ای'' تشکیل شده استشده‌است. نورن‌های پیش گره‌ای، نورون هایینورون‌هایی هستند که [[پریکاریون|جسم سلولی]] آنها در [[دستگاه عصبی مرکزی]] قرار گرفته و [[آکسون]] آنها برای [[سیناپس]] با [[نورون]] بعدی تا گره عصبی ادامه یافته استیافته‌است.

نورونهاینورون‌های پس گره‌ای، نورون هایینورون‌هایی هستند که [[پریکاریون|جسم سلولی]] آنها در گره واقع شدهگره‌است و آکسون آنها تا اندام واکنش دهنده، ادامه یافته و پایانه عصبی را تشکیل داده استداده‌است. در نورون پیش گره‌ای و پس گره‌ای در محل گره با یکدیگر سیناپس می‌یابند. رشته‌های عصبی حرکتی '''سامانه عصبی خودگردان''' از دو بخش [[رشته‌های عصبی پاراسمپاتیک]] و [[رشته‌های عصبی سمپاتیک]] تشکیل شده استشده‌است.

بر پایه ماده میانجی آزاد شده می‌توان سامانه عصبی خودگردان را به بخش‌های کولینرژیک و نورآدرنرژیک بخش کرد. نورونهایی که کولینرژیک هستند بر این پایه اندپایه‌اند:

اعمال فرآوری شده بدست فعالیت بخش کولینرژیک سامانه عصبی خودگردان آن دسته از اعمالی هستند که با جنبه‌های نباتی زندگی روزمره سروکار دارند. برای نمونه عمل کولینرژیک با افزایش دادن فعالیت عضلات روده‌ای، افزایش دادن تراوش معدی و شل کردن اسفنگتر پیلور، مایه پیشبرد گوارش و جذب مواد غذایی می‌شود. به همین جهت و با توجه به عمل کاتابولیک بخش نورآدرنرژیک، بخش کولینرژیک گاهی سامانه عصبی آنابولیک نیز نامیده می‌شود. این بخش از رشته‌های عصبی مایه تنگ شدن مردمک چشم و انقباض مثانه می‌شود.

تهی سازی سمپاتیک در انسان روزه‌دار کاهش می‌یابد و هنگامی که انسان روزه‌دار دوباره تغذیه می‌کند، افزایش می‌یابد. این دگرگونی‌های می‌توانند کاهش فشار خون و فعالیت متابولیک برآمده از روزه‌داری و دگرگونی‌های مخالف برآمده از غذا خوردن را توجیه کنند. وزیکولهای گرانول‌دار کوچک در نورونهای سمپاتیک پس گره‌ای واجد ATP و نوراپی نفرین هستند و وزیکولهای بزرگ محتوی نوروپپتید y می‌شود.

هر یک از این مراحل را می‌توان با پیامدهای قابل پیش بینی تحریک یا مهار کرد. در انتهاهای سمپاتیک، برخی از داروها مایه پایه ریزی ترکیباتی می‌شوند که جایگزین نوراپی نفرین در گرانولها می‌شوند و این میانجیهای دروغین ناتوان یا غیر پرکار بر اثر پتانسیل‌های عملی که به این انتهاها می‌رسند به جای نوراپی‌نفرین آزاد می‌شوند. عده‌ای از داروها و سموم اعمال موسکارینی دارند که بر این پایه اندپایه‌اند: ترکیبات همانند استیل کولین و داروهایی که [[استیل کولین استراز]] را مهار می‌کنند. در میان این دسته گذشته ماده حشره کش "«[[پاراتیون]]"» و "«دی ایزوپروپیل فلوئور فسفات"» از مشتقات گازهای جنگی هستند که با فرآوری گسترده استیل کولین استراز، مایه مرگ می‌شوند.

بر روی اندام‌ها یا سلول‌های هدف گیرنده‌هایی وجود دارد که موجب تاثیر [[نوروترانسمیتر]]های آزادشده بر اثر تحریک سامانه خودگردان بر آنها می‌شود. تنوع این گیرنده‌ها موجب اختصاصی شدن تاثیر میانجی‌های عصبی بر بافت‌های مختلف می‌شود. برای [[استیل کولین]] گیرنده‌های موسکارینی M1 تا M3 و گاهی گیرنده‌های نیکوتینی وجود دارند. برای سامانه سمپاتیک و آدرنرژیک گیرنده‌های α1α۱, α2α۲ و β1β۱, β2β۲, β3β۳ در بافت‌های هدف قرار دارند.