ايناین بيماريبیماری شايديكيشایدیکی از اوليناولین بيماريهايبیماریهای واگيروواگیرو عفونيعفونی دام باشد كهکه تا كنونکنون شناخته شده و در حدود 300سال۳۰۰سال از شناسائيشناسائی آن مي گذردمی‌گذرد(1700 ميلادي۱۷۰۰ میلادی) و در گذشته نه چندان دور عامل بسياريبسیاری از تلفات عمده در دامهايدامهای اهلياهلی ووحشيووحشی بوده وشيوعوشیوع آن بصورت پاندميپاندمی (واگیری واگيري جهاني جهانی) در گذشته عامل بروز قحطيقحطی و گرسنگيگرسنگی در نقاط مختلف جهان بخصوص آفريقاآفریقا و آسياآسیا محسوب ميگرديدمیگردید. شناسائيشناسائی ويروسویروس و مطالعه روشهايروشهای انتقال آن سبب شد تا با اعمال مقررات قرنطينه ايقرنطینه‌ای و ممنوعيتممنوعیت ورود دام از مناطق آلوده به مناطق پاكپاک جهان، عملا“ بدون بهره گيريگیری از واكسنواکسن از انتقال بيماريبیماری به مناطق پاكپاک جهان نظيرنظیر اروپااروپا، ، امريكاامریکا وبرخيوبرخی نقاط ديگردیگر جلوگيريجلوگیری گردد واينواین بيماريبیماری هرگز نتوانست به مناطق مذكورمذکور وارد شده و شيوعشیوع پيداپیدا كندکند. در يكصدیکصد ساله گذشته وتا قبل از تهيهتهیه واكسنواکسن موثروزنده تخفيفتخفیف حدت يافتهیافته كشتکشت سلوليسلولی سويهسویه پلورايتپلورایت ( پلورايتپلورایت مخترع واكسنواکسن زنده طاعون گاويگاوی 1960 ۱۹۶۰)، ،طاعونطاعون گاويگاوی بطور متواليمتوالی با شيوعشیوع و انتشار در مناطق مختلف آفريقاآفریقا و آسياآسیا تلفات و خسارات عمده ايعمده‌ای به سرمايهسرمایه داميدامی كشورهايکشورهای مختلف وارد نموده استنموده‌است بطوريبطوری كهکه در واگيريواگیری سال 1940۱۹۴۰ در افريقاافریقا بيشبیش از 20۲۰ ميليونمیلیون راس گاو وگاو ميشمیش ونشخوارگنندگان وحشيوحشی در اثر ايناین بيماريبیماری تلف گرديدندگردیدند.
'''تاريخچهتاریخچه طاعون گاويگاوی در ايرانایران'''
براساس اطلاعات جمع آوريآوری شده از آرشيوهايآرشیوهای مختلف از جمله اسناد موجود درسازمان دامپزشكيدامپزشکی كشورکشور و موسسه رازيرازی طاعون گاويگاوی برايبرای اوليناولین بار در سال 1924ميلادي۱۹۲۴میلادی برابر با سال ( 1303۱۳۰۳) از مرزهايمرزهای غربيغربی واردايرانواردایران شده و شيوعشیوع يافتیافت واستانهايواستانهای آذربايجانآذربایجان و مناطق شماليشمالی كشورکشور را در بر گرفت. ايناین اپيدمياپیدمی با بهره گيريگیری از واكسنواکسن خاص ونيزونیز كشتارکشتار دامهايدامهای حساس و به جا گذاشتن خسارات شديدشدید خاموش گرديدگردید.در سال 1931۱۹۳۱ (1307۱۳۰۷) دوميندومین مورد ثبت شده طاعون گاويگاوی در كشورکشور اتفاق افتاد، ايناین تاريختاریخ با تاسيستاسیس موسسه تحقيقاتتحقیقات واكسنواکسن و سرم سازيسازی رازيرازی، ،كهکه در آن زمان عمده مسئوليت هايمسئولیت‌های آن تشخيصتشخیص بيماريبیماری و توليدتولید واكسنواکسن جهت پيشگيريپیشگیری و كنترلکنترل طاعون گاويگاوی بوده ،بوده، مصادف ميباشد میباشد.
بيماريبیماری در سال 1949۱۹۴۹ – 1950۱۹۵۰ (برابر با 1329 ۱۳۲۹) از ناحيهناحیه شرق كشورکشور و از طريقطریق ورود دامهايدامهای آلوده از كشورکشور افغانستان در استانهاياستانهای خراسان و سيستانسیستان و بلوچستان شيوعشیوع يافتیافت و خسارات و تلفات قابل توجهيتوجهی را برجايبرجای گذاشت.در فاصله زمانيزمانی سالهايسالهای 1950۱۹۵۰- 1960۱۹۶۰ (1329۱۳۲۹ تا 1339 ۱۳۳۹) ظاهرا اثرياثری از شيوعشیوع طاعون گاويگاوی در كشورمشاهدهکشورمشاهده نگرديدنگردید.در سال 1960۱۹۶۰(1339۱۳۳۹) بيماريبیماری مجددا از ناحيهناحیه شرق كشورکشور واردشده و استانهاياستانهای خراسان و سيستانسیستان وبلوچستان را درگيردرگیر نمود ايناین رخداد بيماريبیماری مقدمه ايمقدمه‌ای بروقوع اپيدمياپیدمی شديدشدید همراه با انتشار وسيعوسیع و تلفات بسياربسیار قابل توجه بودكهبودکه نهايتانهایتا طيطی سالهايسالهای 1346۱۳۴۶ تا 1348۱۳۴۸ تلفات و خسارات سنگينيسنگینی به صنعت دامپروريدامپروری كشورکشور وارد ساختساخت، ،شدتشدت تلفات و خسارات بحديبحدی بود كهکه جهت كنترلکنترل بيماريبیماری دولت از امكاناتامکانات ارتش و نيروهاينیروهای آن كمكکمک گرفت. آخرينآخرین رخداد بيماريبیماری از ناحيهناحیه شرق كشورکشور در سال 1981۱۹۸۱ ( 1360 ۱۳۶۰)، بعداز گذشت حدود 12۱۲ سالسال، ،بابا منشاء دامهايدامهای آلوده وارد شده ازكشورهايازکشورهای افغانستان و پاكستانپاکستان اتفاق افتاد وبا انتشار سريعسریع به برخيبرخی استانهامركزياستانهامرکزی كشورکشور تلفات و خسارات زياديزیادی را به جا گذاشت. در طيطی 20۲۰ سال گذشته 1360۱۳۶۰ تا 1380۱۳۸۰ وضعيتوضعیت طاعون گاويگاوی در كشورکشور به شرح زيرزیر است.
-1360در۱۳۶۰در خراسان با منشاء افغانستان و پاكستانپاکستان و شيوعشیوع آن در استانهاياستانهای مركزيمرکزی
-1366۱۳۶۶ و 1367۱۳۶۷ در خوزستان و همدان با منشاء ورود ويروسویروس از كشورکشور عراق و تركيهترکیه
-1368۱۳۶۸ در گيلانگیلان در اثر انتقال دامهايدامهای آلوده
-1369و۱۳۶۹و 1370۱۳۷۰ ( 1991 ۱۹۹۱) در كردستانکردستان
-1371۱۳۷۱ و 1372۱۳۷۲ (1994 ۱۹۹۴) در آذر بايجانبایجان غربی، تهران، غربي،تهران،اراكاراک و برخيبرخی استانهاياستانهای كشورکشور با منشاء ورود دام آلوده از كشورکشور عراق و تركيهترکیه
آخرينآخرین كانونهايکانونهای ثبت شده طاعون گاويگاوی در ايرانایران شامل: جزيرهجزیره مينومینو استان خوزستان ناحيهناحیه اروند رود ،رود، استان مركزيمرکزی قريهقریه داود آباد ،آباد، استان فارس بخش كوار ،کوار، استان كردستانکردستان شهرستان مريوان ،مریوان، استان آذر بايجانبایجان غربيغربی شهرستان سردشت( 1372–1373 ۱۳۷۲–۱۳۷۳)
