عبدالله معظمی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
همنشین بهار (بحث | مشارکت‌ها)
همنشین بهار (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲:
 
{{Infobox
|name = عبدالله معظمی
|bodystyle =
|title = عبدالله معظمی
|titlestyle =
|above =
|abovestyle =
 
|imagestyle =
|captionstyle =
 
|image = [[Image:Dr moazemi1.jpg]]
|caption = عبدالله معظمی
|image2 =
|caption2 =
 
|headerstyle = background:#ccf;
|labelstyle =
|datastyle =
 
|header1 = شناسنامه
|label1 = نام کامل
|data1 =
|header2 =
|label2 = معروف به
|data2 =
|header3 =
|label3 = نام مستعار
|data3 =
|header4 =
|label4 = زادروز
|data4 = [[۱۲۸۸]] خورشیدی
|header5 =
|label5 = زادگاه
|data5 = [[گلپایگان]]
|header6 =
|label6 = تاریخ مرگ
|data6 = [[۱۳۵۰]] خورشیدی (۶۲ سال)
|header7 =
|label7 = علت مرگ
|data7 = [[سکته قلبی]]
|header8 =
|label8 =
|data8 =
|header9 =
|label9 = همسر
|data9 =
|header10 =
|label10 = فرزندان
|data10 =
|header11 =
|label11 = والدین
|data11 =
|header12 =
|label12 = خویشاوندان سرشناس
|data12 =
|header13 =
|label13 = دین
|data13 =
|header14 =
|label14 = مدرک تحصیلی
|data14 = دیپلم دکترای حقوق از دانشکده حقوق پاریس
|header15 =
|label15 = حزب سیاسی
|data15 = [[جبهه ملی]]
|header16 =
|label16 =
|data16 =
|header17 = رئیس [[مجلس شورای ملی]] در دوره هفدهم ([[۱۳۳۲]])
|label17 =
|data17 =
|header18 =
|label18 =
|data18 =
|header19 = نایب رئیس [[مجلس شورای ملی]] در دوره شانزدهم
|label19 =
|data19 =
|header20 =
|label20 =
|data20 =
|header21 =
|label21 =
|data21 =
|header22 =
|label22 =
|data22 =
|header23 =
|label23 =
|data23 =
|header24 =
|label24 =
|data24 =
|header25 =
|label25 =
|data25 =
|header26 =
|label26 =
|data26 =
|header27 =
|label27 =
|data27 =
 
|belowstyle =
خط ۱۱۲:
در سال ۱۲۸۸ در گلپایگان به دنیا آمد. در سال ۱۳۰۹ به فرانسه رفت و در دانشکده حقوق پاریس به اخذ دیپلم دکترای حقوق نایل گردید.
 
پس از بازگشت به ایران به عضویت وزارت کشور و سپس به دانشیاری کرسی حقوق بین‌الملل خصوصی در دانشگاه تهران برگزیده شد و به تدریس پرداخت. در سال ۱۳۲۰ به رتبه استادی ارتقاء یافت و در همان زمان به معاونت دانشکده حقوق منصوب شد. در مجلس چهاردهم، نمایندگی مردم گلپایگان را برای نخستین بار بعهده گرفت.<ref>با تلاش دکتر عبدالله معظمی از یازده دانشسرای مقدماتی ایران که غالباً در مراکز استان بود، یکی در شهرستان کوچک گلپایگان تاسیس شد و با تاسیس دانشسرا نه تنها فرهنگ گلپایگان رشد کرد و به لحاظ معلم خودکفا شد، شهرهای اطراف را هم زیر پوشش داشت. سد گلپایگان (اولین سد مخزنی خاکی و اولین سد مدرن ایران) نیز، با پیگیری‌های مستمر دکتر عبدالله معظمی در دستور کار قرار گرفت.</ref>
 
== لایحه قرار داد الحاقی نفت==
 
در سال ۱۳۲۴ که یک اقلیت چهل نفری به رهبری دکتر [[محمد مصدق]] بر ضد حکومت [[محسن صدر]] (صدرالاشراف) <ref>سید محسن محلاتی (معروف به صدرالاشراف و یا محسن صدر)</ref> تشکیل شد دکتر معظمی یکی از اعضای آن بود. او در دوره پانزدهم نیز به نمایندگی گلپایگان به مجلس راه یافت. در آخرین روزهای مجلس پانزدهم، هنگامی که دولت [[محمد ساعد]] مراغه ای لایحه قرار داد الحاقی نفت ([[قرارداد گس-گلشائیان]] كهکه با پرداخت چند هزار ليرۀلیرۀ اضافياضافی در سال، [[قرارداد ۱۹۳۳]] را تنفيذتنفیذ مي‌كردمی‌کرد)، را به مجلس تسلیم کرد با این امید که نمایندگان با توجه به کمی وقت آن را هر چه زودتر تصویب کنند، [[حسین مکی]] به عنوان مخالف شروع به صحبت کرد.
 
نطق مکی چند جلسه به طول انجامید و تاریخ پایان دوره پانزدهم قانونگذاری نزدیک می‌شد. روز دوم مرداد ۱۳۲۸ [[رضا حکمت]] (سردار فاخر) رئیس مجلس در اثر فشار اکثریت تصمیم گرفت موضوع ادامه نطق حسین مکی را به رای مجلس واگذار کند. وکلای اکثریت نیز بر اساس قرار پنهانی با دولت قرار بود به محدود کردن سخنرانی نماینده اقلیت رای بدهند.
خط ۱۲۹:
 
== نقشه ربودن عبدالله معظمی ==
دکتر معظمی در سال ۱۳۳۰ یکی از اعضای هیئت مختلط مامور خلع ید از شرکت نفت بود.<ref>علاوه بر دکتر عبدالله معظمی، دكتردکتر علی شایگان، اللهیار صالح، حسین مكیمکی و ناصر قلی اردلان اعضای این هیات بودند</ref>
 
در انتخابات دوره هفدهم مجلس نیز از گلپایگان به نمایندگی انتخاب شد و به دلیل موضعگیری هایش، دشمنان دکتر مصدق، بعد از ربودن و قتل سرتیپ محمود افشارطوس (رئیس شهربانی كلکل كشورکشور)، ربودن وی را نیز در دستور کار قرار دادند.
 
روز ۱۲ اردیبهشت ۱۳۳۲، شش روز پس از پیدا شدن جسد سرتیپ محمود افشارطوس، فرمانداری نظامی تهران اطلاعیه‌ای صادر كردکرد و قتل او را كارکار عده‌ای از افسران بازنشسته و مخالفین دولت دانست.
 
دو روز بعد سرتیپ دكتردکتر منزّه، سرتیپ علی‌اصغر مزینی، سرتیپ بایندر و سرلشکر زاهدی به ظنّ دخالت در این امر دستگیر شدند.
این افراد فهرستی در اختیار داشتند و قرار بود بر اساس آن تعدادی از نزدیكاننزدیکان دكتردکتر مصدق و افراد برجسته نهضت ملی را بربایند. سرلشكرسرلشکر ریاحی، دكتردکتر [[حسین فاطمی]]، و دكتردکتر سید[[علی شایگان]] و دکتر عبدالله معظمی در لیست مزبور بودند.<ref>حسینقلی سررشته، خاطرات من، تهران، کتیبه، 1367، ص37</ref>
 
== از ریاست مجلس تا زندان برازجان ==
خط ۱۴۲:
آیه‌الله کاشانی در دهم تیر ۱۳۳۲ با تلاش حامیان دکتر مصدق از ریاست مجلس کنار گذاشته شد و دکتر عبدالله معظمی به ریاست برگزیده شد. ولی جلسات مجلس فقط تا 18 تیر ادامه یافت و وقتی موضوع استیضاح دکتر مصدق مطرح شد، هواداران او مجلس را از اکثریت انداخته و مانع برگزاری نشست رسمی شدند. سپس مصدق طرح رفراندوم برای تعطیلی مجلس را عملی کرد.
 
دكتردکتر معظميمعظمی ضمن مخالفت با رفراندوم انحلال مجلس به دكتردکتر مصدق گفت:
{{نقل قول|در قوانين،قوانین، رفراندوم سابقه ندارد و اكثريتاکثریت قريبقریب به اتفاق نمايندگاننمایندگان با آن مخالف هستند و بهتر است كهکه ايناین مطلب با ميانجيگريمیانجیگری حل شود و ايناین كدورتکدورت برطرف گردد}}<ref>جان فوران، مقاومت‌ شكنندهشکننده: تاريختاریخ تحولات اجتماعياجتماعی ايرانایران از ۱۵۰۰ ميلاديمیلادی مطابق ۸۷۹ شمسيشمسی تا انقلاب، ترجمه احمد تدين،تدین، تهران:‌ خدمات فرهنگيفرهنگی رسا، ۱۳۸۶، </ref>
 
احمد رضويرضوی (نایب رئیس مجلس) در اعتراض به دكتردکتر مصدق در جلسه فراكسيونفراکسیون نهضت مليملی كهکه صبح روز ۲۳ تيرماهتیرماه ۱۳۳۲ در منزل نخست‌وزيرنخست‌وزیر تشكيلتشکیل شد، گفت:
{{نقل قول|آقايآقای دكتردکتر مصدق شما تا به حال هرچه خواستيدخواستید به ما تحميلتحمیل كرديدکردید و ما حرفيحرفی نزديمنزدیم... شما بر خلاف قانون اساسياساسی از مجلس اختياراختیار گرفتيدگرفتید و بر خلاف قانون ۲سال است كهکه حكومتحکومت غيرقانونيغیرقانونی نظامينظامی اعلام فرموده‌ايدفرموده‌اید و برخلاف قانون در انتخاب رئيسرئیس مجلس دخالت نموديدنمودید و با تمام ايناین جرياناتجریانات ما چيزيچیزی نگفتيمنگفتیم وليولی ديگردیگر در مورد رفراندوم سكوتسکوت نمي‌كنيمنمی‌کنیم}}<ref>حسينحسین مكي،مکی، كتابکتاب سياهسیاه: سال‌هايسال‌های نهضت مليملی از نهم اسفند ۱۳۳۱ تا مرداد ۱۳۳۲، ج هفتم، تهران: انتشارات علمي،علمی، ۱۳۷۷، </ref>
 
دکتر معظمی پس از کودتای ۲۸ مرداد مدتی مخفی بود و شغل خود را در دانشگاه نیز از دست داده بود، اما در نهضت مقاومت ملی فعالیت می‌کرد. در نتیجه بازداشت شد و همراه چند تن از سران جبهه ملی به جنوب تبعید شد.
خط ۱۵۳:
{{نقل قول| به یاد دارم بعد از کودتای ۲۸ مرداد (سال ۱۳۳۲) دکتر عبدالله معظمی به من گفت (سرلشکر) زاهدی به او پیشنهاد کرده بود که چون مجلس برخلاف قانون منحل شده مجدداً با دعوت از نمایندگان مجلس را تشکیل دهد و همان مجلس منحل شده دوباره شروع به کار کند ولی او نپذیرفت.}} <ref>[http://rasekhoon.net/article/show-19851.aspx گفت وگو با دکتر حسین خطیبی، نایب رئیس مجلس شورای ملی؛ پهلوی دوم از سردرگمی تا خودکامگی]</ref>
 
وی را همراه با دیگر آزادیخواهان در شرایط سخت در زندان برازجان هم بردند.{{مدرک}}<ref>[http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=42642 سعیده سلطانی مقدم، عبدالله معظمی]</ref>
 
== کنسرسیوم نفت ==
روز ۲۱ اسفند ۱۳۳۲، سی و چهار تن از شخصیت‌های طرفدار نهضت ملی كهکه در میان آنها نام دکتر عبدالله معظمی هم بود، طی نامه‌ای در اعتراض به تشكیلتشکیل كنسرسیومکنسرسیوم و یادآوری زیانهای این قرارداد برای ملت ایران چنین نوشتند:
 
{{نقل قول|تمامِ زحمات و محرومیت‌ها و خدمات و قربانی‌های ملت ایران در راه حصول حق ملّی را می‌خواهند بر باد دهند. هیچ وقت وضع كشورکشور ما به این اندازه اسف‌انگیز و دلخراش نبود، آزادی عمل جز برای اشخاصی كهکه با دریافت دستمزد ناچیزی در صدد تأمین منافع استعماری باشند وجود ندارد، تمام روزنامه‌های مخالف دولت در توقیف، چاپخانه‌ها تحت كنترلکنترل شدید می‌باشند، انواع و اقسام فشار و تضییقات برای ملیون وآزادی‌خواهان و شكنجه‌هایشکنجه‌های وحشیانه برای مبارزان راهِ حقیقت و آزادی وجود دارد و اكثراکثر زعمای قوم كهکه مورد علاقه و تكریمتکریم ملت‌اند،
 
یا در گوشةگوشه زندان و اختفا به‌سر می‌برند یا تحت نظر مأمورین انتظامی می‌باشند. منظور غایی و اصلی از تمامِ این اعمال همانا انجام قراردادی برای نفت ایران و تثبیت اوضاع و احوال سابق است كهکه مباین با حیثیت و استقلال و آزادی ملی است.
 
هر قراردادی را كهکه با چنین قیود و شروط و كیفیاتکیفیات امضاء و تصویب و مبادله نمایند منبعث و ناشی از ارادةاراده ملت ایران نیست و باطل و كانکان لم یكنیکن و ملغی الاثر می‌باشدو برای ملت ایران به هیچ وجه الزام‌آور نخواهد بود.}} {{مدرک}}<ref>حدیث مقاومت، جلد ۱ اسناد نهضت مقاومت ملی ایران ص ۲۵۱ـ۲۵۵</ref>
 
== اخراج استادان از دانشگاه ==
غیر از دکتر معظمی، مهندس مهدی بازرگان، دكتردکتر یدالله سحابی، مهندس خلیلی، دكتردکتر بیژن، دكتردکتر جناب، دكتردکتر محمد قریب، دكتردکتر نعمت‌الهی، دكتردکتر رحیم عابدی، مهندس انتظام، دكتردکتر میربابائی، مهندس منصور عطائی، دکتر کریم سنجابی دکتر نواب، دکتر آل بویه، مهندس حسیبی.. اعتراض‌ نامه فوق را امضاء کردند.
 
شاه بسیار عصبانی شد و دستور داد استادان امضاکنندگان نامةنامه اعتراضی به قرارداد كنسرسیومکنسرسیوم را از دانشگاه اخراج كنندکنند. {{مدرک}}
 
== پایان زندگی ==
خط ۱۷۹:
== منابع ==
*عبدالرضا هوشنگ مهدوی، سرنوشت یاران دکتر محمد مصدق، نشر علم
*دكتردکتر علی‌اكبرعلی‌اکبر سیاسی، گزارش یكیک زندگی صفحه ۲۴۷
*اصغر پارسا، خاطرات، [[فرزند خصال خویشتن]]، انتشارات نی
*[http://www.didgah.net/maghalehMatnKamel.php?id=22343 همنشین بهار، گلپایگان (گلپایگون)، شهر لاله‌های واژگون]