آمفیبول: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
EmausBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز r2.7.2+) (ربات افزودن: be:Амфіболы
جز ربات: مرتب‌سازی رده‌ها؛ زیباسازی
خط ۱:
[[Imageپرونده:Amphibole.jpg|thumb|آمفیبول ([[هورنبلند]])]]
'''آمفیبول''' گروهی از [[کانی‌های سیلیکات|سیلیکات‌ها]] است که دارای ساختمان زنجیره‌ای مضاعف می‌باشد، از دستهٔ [[کانی‌های سیلیکات#سیلیکات‌های زنجیره‌ای|سیلیکات‌های زنجیره‌ای]] یا اینوسیلیکات است و البته شباهت زیادی به پیروکسن که از سیلیکات‌های زنجیره‌ای ساده‌اند، دارند. از آنجایی که آمفیبول‌ها دارای یون (OH) اند، به آن‌ها کانی‌های هیدروکسیل نیز می‌گویند.
 
آمفیبول در درجه حرارت ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ درجهٔ سانتی گراد تخریب می‌شود و در ۱۲۰۰ درجه ذوب می‌گردد. دارای جلای شیشه‌ای است و سختی آن بطور متوسط بین ۵ تا ۶ و وزن مخصوصش بین ۲٫۹ تا ۳٫۵۵ متغیر است.
 
در ترکیب آمفیبول‌ها علاوه بر بنیان (SiO<sub>4۴</sub>)، عناصری از قبیل [[منیزیم]]، [[آهن]] و [[کلسیم]] شرکت می‌نمایند که ممکن است با سیکلیات‌های مضاعف [[سدیم]]، [[آلومینیوم]] و [[آهن]] (۳ ظرفیتی) همراه باشد.
 
همچنین آمفیبول‌ها در دو ساختار بلوری [[دستگاه بلوری تک‌شیب|تک‌شیب]] و [[دستگاه بلوری راست‌لوزی|راست‌لوزی]] دیده شده‌اند.
خط ۱۵:
===دسته‌بندی===
از نظر ترکیب شیمیایی، آمفیبول‌ها نیز مانند پیروکسن‌ها به سه دستهٔ مهم تقسیم می‌شوند:
# آمفیبول‌های آهن و منیزیم‌دار یا فرومنیزین (ferro-magnesiennes)
# آمفیبول‌های کالکو فرومنیزین یا آهن، منیزیم و کلسیم‌دار (Calco Ferro magnesiennes)
# آمفیبول‌های سدیک یا سدیم‌دار(Amphiboles-sodiques)
==آمفیبول‌های فرومنیزین راست‌لوزی یا آمفیبول‌های راست‌لوزی==
آمفیبول‌های فرو منیزین یا آهن و منیزیم‌دار که در ساختار [[دستگاه بلوری راست‌لوزی|راست‌لوزی]] بلوری می‌گردند همانند پیروکسن‌های راست‌لوزی یعنی سری انستاتیت هیپرستن می‌باشند. از این کانی‌ها سری [[آنتوفیلیت-ژدریت]] (Anthophillite-Gedtite) را می‌توان نام برد.
 
* [[آنتوفیلیت]]: <sub>2۲</sub>(Si<sub>4۴</sub>O<sub>11۱۱</sub>)<sub>2۲</sub>(Fe,MgFe،Mg)<sub>7۷</sub>(OH)
* [[ژدریت]]: <sub>2۲</sub>(Si<sub>3۳</sub>,Al،Al O<sub>11۱۱</sub>)(Mg,AlMg،Al)(OH)
 
==آمفیبول‌های فرومنیزین تک‌شیب و فرومنیزین و کلسیم‌دار تک‌شیب==
خط ۲۸:
===سری آمفیبول‌های فرومنیزین تک‌شیب===
از نظر ترکیب شیمیایی تقریباً همانند سری آمفیبول‌های فرومنیزین راست‌لوزی می‌باشد که در ساختار بلوری با هم فرق دارند کانی‌های مهم این سری عبارتند از:
* [[کومینگتونیت]]: <math>Fe_{2}Mg_{5}Si_8O_{22}(OH)_{2}</math>
* [[گرونریت]]: <math>Fe_7Si_8O_{22}(OH)_2</math>
===سری آمفیبول‌های فرومنیزین و کلسیم‌دار تک‌شیب===
در این سری برخلاف سری‌های دیگر [[کلسیم]] در ترکیب آن‌ها شرکت دارد وسیلیکات‌های فرومنزین کلسیک را تشکیل می‌دهند. این سری را می‌توان همانند پیروکسن‌های فرومنیزین وکلسیم‌دار یعنی دیوبسید-هندنبرژیت دانست.
 
سری ایزومورف کانی‌های مذکور به شرح زیر است:
* [[ترمولیت]]: <math>Ca_2Mg_5Si_8O_{22}(OH)_2</math>
* [[آکتینوت]]: <math>Ca_2(Mg,Fe)_5Si_8O_{22}(OH)_2</math>
* [[آزبست]] (Asbaste) یا پنبهٔ نسوز، نوعی از این کانی‌ها است که بصورت رشته‌های بسیار باریکی در می‌آید وترکیب شیمیایی آن به ترمولیت نزدیک می‌باشد.این رشته‌ها قابل انعطاف بوده واز آن پارچه‌های نسوز می‌بافند.
* [[آمیانت]] (Amiante) با پنبهٔ کوهی نام دیگری است که به آن داده می‌شود.
==آمفیبول‌های سدیم‌دار (سدیک)==
این سری از آمفیبول‌ها با داشتن [[سدیم]] و آهن سه ظرفیتی در ترکیب خود مشخص هستند. همگی در ساختار تک‌شیب بلوری می‌شوند. مقدار درصد Na<sub>3۳</sub>O در این کانی‌ها بین ۵ تا ۱۰ درصد می‌باشد.
مهمترین کانی‌ها از این سری عبارتند از :
* [[ریبکیت]]: <math>Na_2Fe_3^{2+}Fe^{3+}_2Si_8O_{22}(OH)_2</math>
* [[گلوکوفان]]: <math>Na_2(Mg,Fe)_3Al_2Si_8O_{22}(OH)_2</math>
کانی حدواسط بین ریبکیت و گلوکوفان، [[کروسیت]] (Crossite) نام دارد.
==آمفیبول‌های حد واسط یا هورنبلندها==
خط ۵۳:
</ref>
==جستارهای وابسته==
* [[کانی‌های سیلیکات]]
* [[پیروکسن]]
==منبع==
{{پانویس}}
* ترکیب شیمیایی کانی‌ها از ویکی‌پدیای انگلیسی گرفته شده‌است.
[[رده:سیلیکات‌های زنجیره‌ای]]
 
[[رده:آزبست]]
[[رده:سیلیکات‌های زنجیره‌ای]]
 
[[ast:Anfíbol]]