بزرگراه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بزرگ‌راه''' [[راه]]ی است که خطوط رفت و برگشت آن جدا از یکدیگر باشند و معمولاً در درون [[شهر]]ها ساخته می‌شود و گاه اجباراً دارای [[تقاطع]]‌های هم‌سطح، [[میدان|میدان‌ها]]‌ها و [[چراغ راهنمایی]] نیز هستند.<ref name=cd>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.cdtic-projects.ir/?moduleName=ContentViewer&contentId=6a687e5c-b730-4338-9c81-ab61ff2c4bf2| عنوان = تعریف آزادراه و بزرگراه| تاریخ بازدید = ۱۹ خرداد ۱۳۸۹| تاریخ = | ناشر = پایگاه معرفی پروژه‌های شرکت ساخت و توسعهٔ زیربناهای حمل‌ونقل کشور | زبان = فارسی}}</ref> بر پایهٔ تعریف مرکز آمار ایران بزرگ‌راه «راهی است حداقل با چهار خط که مسیر رفت و برگشت آن به طور فیزیکی از یکدیگر مجزا و تقاطع‌های آن می‌تواند به صورت هم‌سطح باشد.»<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://tar.sci.org.ir/taarif/ItemDesc.php?id=553| عنوان = تعاریف و مفاهیم استاندارد آماری| تاریخ بازدید = ۱۹ خرداد ۱۳۸۹| تاریخ = | ناشر = مرکز آمار ایران | زبان = فارسی}}</ref> بزرگ‌راه‌ها، به منظور کاهش ترافیک طراحی می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.alirezasoleimani.com/images/power/Presentation12.ppt| عنوان = بزرگراه‌ها| تاریخ بازدید = ۱۹ خرداد ۱۳۸۹| تاریخ = | ناشر = علیرضا سلیمانی | زبان = فارسی}}</ref> به مجموعهٔ بزرگراه‌های به‌هم‌پیوسته، «سامانه بزرگراهی» یا «شبکه بزرگراهی» می‌گویند.<ref>{{چپ‌چین}}

تفاوت بزرگراه با [[آزادراه]] در این است که [[آزادراه]] هیچ‌گونه تقاطع هم‌سطحی ندارد و ورود و خروج از آن محدود می‌باشد و معمولاً در خارج از شهرها ساخته می‌شود.<ref name=cd></ref> برخلاف بزرگراه، آزادراه‌ها عاری از تقاطع‌های هم‌سطح، محل گذر [[راه‌آهن|خط آهن]] و خطوط [[عابر پیاده]] به طور هم‌سطح هستند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.qudsdaily.com/archive/1386/html/11/1386-11-30/page55.html| عنوان = گزارشي از وضعيت ترافيك يك بزرگراه| تاریخ بازدید = ۱۹ خرداد ۱۳۸۹| تاریخ =| ناشر = روزنامه قدس | زبان = فارسی}}</ref>

اگرچه بزرگراه‌های شهری در مقایسه با دیگر راه‌ها، طول نسبی بالایی ندارند (۵ تا ۱۰ درصد)، اما سهم به‌سزایی از رفت‌وآمد و سفرهای شهری را (۴۰ تا ۴۵ درصد) ویژهٔ خود کرده‌اند.<ref name=noandishan></ref> بزرگ‌راه‌ها از آن رو اهمیت دارند که عموم رانندگان با توجه به ماهیت حرکتی سفرشان، از آن‌ها استفاده می‌کنند و تنها در نواحی مربوط به مقصدشان است که آن را ترک می‌کنند. به همین دلیل است که همواره مسیرهای بزرگراهی سهم ترافیک بیش‌تری را نسبت به دیگر مسیرها دارند.<ref name=noandishan></ref>

کنترل و نظارت عملکرد بزگراه‌ها که امروزه به عنوان شاخه‌ای از [[کنترل ترافیک]] شبکهٔ معابر مطرح شده، از موارد بسیار موثری است که با بهره از تجهیزان پیشرفته در زمینه‌های مختلف، می‌تواند سهم قابل توجهی در افزایش کارایی بزرگراه‌ها داشته باشد.<ref name=noandishan>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.noandishaan.com/forums/showthread.php?t=13485| عنوان = کاربرد وسایل نوین کنترل ترافیک در بهره برداری بهتر از سیستم بزرگراه‌های شهری| تاریخ بازدید = ۱۹ خرداد ۱۳۸۹| تاریخ =| ناشر = نواندیشان | زبان = فارسی}}</ref> روش‌های گوناگونی برای اصلاح کارایی و کاهش اثرات نارضایت‌بخش تراکم در بزرگراه‌های شهری وجود دارد که به پنج مورد تقسیم می‌شوند: کنترل شیبراهه‌های ورودی، کنترل شیبراهه‌های خروجی، کنترل خط اصلی بزرگراه، کنترل و اعمال حق تقدم، کنترل کریدورها و دالان‌های ترافیکی.<ref name=noandishan></ref>