در سامانه‌های الکتریکی و [[الکترونیک|الکترونیکی]]ی،، '''راکتانس''' مخالفت یک [[عنصر الکتریکی]] به تغییرات [[جریان الکتریکی]] و یا [[ولتاژ]] است که بر اثر [[گنجایش الکتریکی]] یا [[القاوری]] آن عنصر پدید می‌آید. [[میدان الکتریکی]] پدیدآمده در عنصر، برابر تغییر ولتاژ آن [[مقاومت]] می‌کند؛ به طور مشابه [[میدان مغناطیسی]] در برابر تغییرات جریان مقاومت می‌کند. مفهوم راکتانس به [[مقاومت الکتریکی]] نزدیک است اما از چندین جنبه با آن تفاوت دارد.<ref name="ew">{{یادکرد-ویکی | زبان=انگلیسی | عنوان=Electrical reactance | پیوند=http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Electrical_reactance&oldid=474066025 | بازیابی=۰۲ فوریه ۲۰۱۲}}</ref>
[[ظرفیت خازنی]] و [[القاوری]] از ویژگی‌های ذاتی [[عنصر|عناصر]] هستند، دقیقا مانند [[مقاومت الکتریکی]]. خواص راکتیو این ویژگی‌ها در جریان مستقیم ثابت به نمایش در نمی‌آید، تنها زمانی می‌توان شاهد آنها بود که شرایط مدار تغییر می‌کند. بنابراین راکتانس با سرعت تغییرات متناسب است و تنها زمانی ثابت می‌ماند که مدار تحت یک [[جریان متناوب]] با [[بسامد]] ثابت کار کند. در [[بررسی برداری|بررسی‌های برداری]] [[مدار الکتریکی|مدارهای الکتریکی]]، مقاومت الکتریکی بخش حقیقی امپدانس [[عدد مختلط|مختلطمختلط‌است]]است،، در حالی که راکتانس بخش موهومی آن است. مقاومت الکتریکی و راکتانس هردو [[یکا|یکای]]ی [[اس‌آی]] یکسانی دارند: [[اهم]].
مقاومت الکتریکی آرمانی، راکتانسی معادل صفر دارد، در حالی که [[القاگر|القاگرها]]ها و [[خازن|خازنها]]ها تنها از راکتانس تشکیل شده‌اند.
== تحلیل ==
خط ۲۸:
* اگر X>۰ آنگاه راکتانس از نوع القایی است.
* اگر X=۰ آنگاه امپدانس مقاومتی خالص است.
* اگر X<0۰ آنگاه راکتانس خازنی است.
== راکتانس خازنی ==
خط ۳۸:
[[خازن]] از دو [[رسانای الکتریکی]] که با [[عایق الکتریکی]] جدا شده‌اند تشکل شده. به عایق الکتریکی خازن [[دی‌الکتریک]] هم می‌گویند.
در [[بسامد|بسامدهای]]های پایین، خازن [[مدار-باز]] است، چراکه هیچ جریانی از درون دی‌الکتریک [[شارش]] نمی‌کند. یک ولتاژ [[دی‌سی]] که به یک خازن اعمال شود، موجب جمع‌شدن [[بار الکتریکی|بارهای الکتریکی]] مثبت در یک سو و بارهای الکتریکی منفی در سوی دیگر دی‌الکتریک خواهد شد. [[میدان الکتریکی]] حاصل از جمع‌شدن بارها، منبع مخالفت با جریان است. هرگاه [[پتانسیل الکتریکی|پتانسیل]] ناشی از بارها دقیقا با ولتاژ اعمالی موازنه شوند، جریان به صفر میل می‌کند.
هرگاه خازن همراه یک منبع [[ای‌سی]] به کار رود، تا پیش از تغییر [[فطب الکتریکی|قطبقطبهای]]های [[پتانسل الکتریکی]] و پراکندگی [[بار الکتریکی|باربارها]]ها،، تنها مقدار بار محدودی را گرد خود می‌آورد. هر چه [[بسامد]] بیشتر باشد، بار کمتری جمع‌آوری می‌شود و مخالفت در برابر جریان کوچکتر خواهد بود.
== راکتانس القایی ==
خط ۵۹:
== رابطه با فاز ==
[[فاز]] ولتاژ در یک وسیلهٔ کاملا راکتیو [[خازن|خازنی]]ی (وسیله‌ای خازنی که مقاومت الکتریکی آن صفر باشد) به اندازهٔ <math>\scriptstyle{\pi/2}</math> [[رادیان]] از فاز جریان عقب‌تر است (نسبت به جریان لگ است). در یک راکتانس القایی، جریان به اندازهٔ <math>\scriptstyle{\pi/2}</math> [[رادیان]] از ولتاژ پیش است (نسبت به ولتاژ لید است). توجه داشته باشید که بدون دانستن مقاومت و راکتانس، نمی‌توان رابطهٔ بین ولتاژ و جریان را بدست آورد.
اینکه راکتانس القایی و راکتانس خازنی دارای نماد متفاوتی هستند، به عامل [[فاز]] در [[امپدانس الکتریکی|امپدانس]] برمی‌گردد:
