سفرنامه‌نویسان انگلیسی و ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سفرنامه هاسفرنامه‌ها به ایران '''

نخستین جهانگرد غربی که در دوران اسلامی به ایران سفر کرد، ”خاخام بنیامین بن جناح“ از اهالی تودلای اسپانیا بود. او که بین سال‎های 569۵۶۹-560۵۶۰ هجری به روزگار حکومت سلجوقیان از ایران دیدن کرد، در این سفر ضمن بازدید از جوامع کلیمی مشرق زمین، به تجارت نیز مشغول بود. در فاصله سالهای582سالهای۵۸۲- 576۵۷۶ هجری جهانگرد دیگری به نام ”خاخام موسی پتاچیا“ از شهر پراگ، از راه لهستان و روسیه به ایران سفر کرد و در مورد ”آرامگاه دانیال نبی“ در شوش گزارشی تهیه نموده استنموده‌است.[http://www.hawzah.net/FA/articleview.html?ArticleID=92172]

ماركوپولومارکوپولو ( 1294۱۲۹۴-1273م۱۲۷۳م.)، ابن بطوطة مراكشيمراکشی در سال 779ق۷۷۹ق. ( 1377م۱۳۷۷م. ) ، كلاويخوکلاویخو (1405۱۴۰۵-1404۱۴۰۴ م.) ، جوزافا باربارو (1474م۱۴۷۴م.) و تعداديتعدادی ديگردیگر.[[كرزنکرزن]] در فهرست سياحانسیاحان اروپايياروپایی كهکه در فاصله سالهايسالهای 1891۱۸۹۱-1800۱۸۰۰ به ايرانایران مسافرت كرده‌اند ،کرده‌اند، از 192۱۹۲ نفر كهکه در قالب نمايندگاننمایندگان سياسيسیاسی، ، نظامينظامی و اقتصادياقتصادی به ايرانایران آمده‌اند ،آمده‌اند، نام برده است برده‌است.

* بیشترین [[سفرنامه]] ها‌ها از سفر به ایران به [[انگلیسی]] ها‌ها اختصاص دارد البته [[روس]]ها ،ها، [[فرانسوی]] ها،‌ها،[[ پرتغالی]] ها‌ها و دیگران هم سفرنامه هاییسفرنامه‌هایی از ایران دارند اما یا ترجمه نشده استنشده‌است و یا کمتر مورد توجه قرار گرفته استگرفته‌است.

جالب اینکه همه این [[سفرنامه]] نویسان اشاره به [[خلیج فارس]] (Persian gulf) و مسائل آن دارند و تعدادی از آنها بخش عمده سفرنامه مربوط به تحولات خلیج فارس است. تعدادی از سفرنامه هایسفرنامه‌های مربوط به ایران:

# - آرمسترانگ، تيتی. بيبی. خاطرات سفر به ميدانهايمیدانهای جنگ اخيراخیر [[روسيهروسیه]] و [[ترکيهترکیه]]، لندن 1831۱۸۳۱

# - آرنولد، آرتور، مسافرت در سرتاسر ايرانایران با [[کاروان]]، 2۲ جلد، لندن 1877۱۸۷۷

# - آلکوک، توماس، مسافرتهاييمسافرتهایی در روسيه،روسیه، ايران،ایران، ترکيهترکیه و يونانیونان در سالهايسالهای 29۲۹-1828،۱۸۲۸، لندن 1831۱۸۳۱

# - استاک، ادوارد، شش ماه در[[ايرانایران]]، 2۲ جلد، لندن 1882۱۸۸۲

# - استاکلر، جواشيمجواشیم هيوارد،هیوارد، پانزده ماه سفر زيارتيزیارتی در جاده هايجاده‌های مالرو خوزستان و ايرانایران در سالهايسالهای 32۳۲-1831،۱۸۳۱، 2۲ جلد، لندن 1832۱۸۳۲

# - استرن، هنري،هنری، غروب آفتاب در شرق، با يادداشتهاييیادداشتهایی توراتي،توراتی، تاريخيتاریخی و آماريآماری درباره اشخاص و اماکن که در خلال مأموريتيمأموریتی نزد يهوديانیهودیان ايرانایران و کردستان و ميانرودان تهيهمیانرودان شدهتهیه است،شده‌است، لندن 1854۱۸۵۴

# - استيوارت،استیوارت، چارلز ادوارد، در سراسر ايرانایران با لباس مبدل،[[ لندن]] 1911۱۹۱۱

# - استوارت، چارلز، يادداشهايیادداشهای اقامت در شمال ايرانایران و ايالاتایالات مجاور آن در ترکيه،ترکیه، لندن 1854۱۸۵۴

# - اوزلي،اوزلی، سرويليام،سرویلیام، مسافرت در کشورهايکشورهای گوناگون شرقيشرقی بويژهبویژه ايران،ایران، 3۳ جلد، لندن 23۲۳-1819۱۸۱۹

# - ايستويک،ایستویک، ادوارد، خاطرات سه سال اقامت يکیک [[ديپلماتدیپلمات]] در ايران،ایران، 2۲ جلد، لندن 1861۱۸۶۱

# - باکينگهام،باکینگهام، جورج سيلک،سیلک، سفرهاييسفرهایی به آشور، [[ماد]] و [[پارس]]، لندن 1829۱۸۲۹

# - براون، ادوارد. ج. ، انقلاب ايرانایران 1909۱۹۰۹-1906،۱۹۰۶، لندن 1910۱۹۱۰ ( به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# تاريختاریخ ادبيادبی ايران،ایران، 4۴ جلد، کمبريجکمبریج 1924۱۹۲۴-1902۱۹۰۲ (به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# يکیک سال در ميانمیان [[ايرانيانایرانیان]]، لندن 1893۱۸۹۳ (به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# شرح مختصريمختصری از رويدادهايرویدادهای اخيراخیر ايران،ایران، لندن 1909۱۹۰۹

# تاريختاریخ مطبوعات و ادبياتادبیات ايرانایران در دوره [[مشروطيتمشروطیت]]، 3۳ جلد، کمبريجکمبریج 1914۱۹۱۴ ( به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# برنز، آلکساندر، سفر[[ بخارا]]، 3۳ جلد، لندن 1834۱۸۳۴

# بريجز،بریجز، سر هارفورد جونز، شرح مذاکرات سفارت اعليحضرتاعلیحضرت پادشاه انگلستان در دربار ايرانایران در سالهايسالهای 1811۱۸۱۱- 1807،۱۸۰۷، لندن 1834۱۸۳۴

# - بينينگ،بینینگ، رابرت، يادداشتهايیادداشتهای سفر به ايرانایران و سيلانسیلان و نقاط ديگر،دیگر، 2۲ جلد، لندن 1857۱۸۵۷

# - بيشاپ،بیشاپ، [[ايزابلاایزابلا]]، مسافرت به ايرانایران و [[کردستان]]، 2۲ جلد، لندن 1891۱۸۹۱

# - بيکر،بیکر، والنتاين،والنتاین، ابرهاييابرهایی در شرق، لندن 1876۱۸۷۶

# - پاتينجر،پاتینجر، هنري،هنری، مسافرت در بلوچستان و سند، لندن 1816۱۸۱۶ (به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# - پرايس،پرایس، ويليام،ویلیام، يادداشتهايیادداشتهای روزانه سفارت انگليسانگلیس در ايران،ایران، لندن 1832۱۸۳۲

# - پورتر، رابرت کر، مسافرت در گرجستان، ايران،ایران، ارمنستان، بابل قديمقدیم و نقاط ديگردیگر در سالهايسالهای 1817،۱۸۱۷، 1818،۱۸۱۸، 1819،۱۸۱۹، 1820،۱۸۲۰، 2۲ جلد، لندن 1821۱۸۲۱

# - جانسون، جان، سفر به انگلستان از راه ايران،ایران، [[گرجستان]]، روسيه،روسیه، لهستان و پروس در سال 1817،۱۸۱۷، لندن 1818۱۸۱۸

# - ديوراند،دیوراند، ليديلیدی الا، گردش پاييزيپاییزی در غرب ايران،ایران، لندن 1902۱۹۰۲

# - ريچ،ریچ، کلاديوس،کلادیوس، تفصيلتفصیل اقامت در کردستان و شرح ديداردیدار از شيرازشیراز و تخت جمشيد،جمشید، 2۲ جلد، لندن 1836۱۸۳۶

# - ساويجساویج لندور، آرنولد، از ايناین سو به آن سويسوی سرزمينسرزمین مورد طمع، 2۲ جلد، لندن 1902۱۹۰۲

# سايکس،سایکس، الا کنستانس، ايرانایران و مردمان آن، لندن 1910۱۹۱۰

# داستانهاييداستانهایی [[شاهنامه]] يایا [[افسانه هايافسانه‌های کهن ايرانایران]]، لندن 1901۱۹۰۱

# سرتاسر ايرانایران يکیک وريوری بر پشت اسب، لندن 1898۱۸۹۸

# سايکس،سایکس،[[سرپرسيسرپرسی]]، ده هزار ميلمیل مسافرت در ايران،ایران، لندن 1902۱۹۰۲ (به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# افتخار عالم تشيع،تشیع، لندن 1910۱۹۱۰ ( به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

#تاريخ ايران،تاریخ 2ایران، ۲ جلد، لندن 1915۱۹۱۵ (به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# - شيل،شیل، مريمری لئونورا، نگاهينگاهی به زندگيزندگی و روشها در ايران،ایران، لندن 1956۱۹۵۶ (با عنوان خاطرات ليديلیدی شيلشیل به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# - فلاير،فلایر، ارنست، بلوچستان کشف نشده، لندن 1892۱۸۹۲.

# - فاولر، جورج، سه سال در ايرانایران با ماجراهايماجراهای سفر به کردستان، 2۲ جلد، لندن 1838۱۸۳۸

# - فريزر،فریزر، جيمزجیمز بيلي،بیلی، سفر زمستانيزمستانی از قسطنطنيهقسطنطنیه به تهران، 2۲ جلد، لندن 1838۱۸۳۸ ( به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# - عليعلی نيمرونیمرو ماجراجويماجراجوی بختياري،بختیاری، داستانيداستانی از لرستان، 3۳ جلد، لندن 1842۱۸۴۲ (داستان تخيليتخیلی)

# شرح مسافرت به [[خراسان]] در سالهايسالهای 1821۱۸۲۱ و 1822،۱۸۲۲، لندن 1825۱۸۲۵

# روايتروایت تاريخيتاریخی و توصيفيتوصیفی ايرانایران از نخستيننخستین دورانها تا زمان حاضر، ادينبورگادینبورگ 1834۱۸۳۴

# داستان اقامت شاهزادگان ايرانيایرانی در لندن و ماجراهايماجراهای متعاقب آن، 2۲ جلد، لندن 1838۱۸۳۸

# قصهقصه‌های هاي کاروانسراي؛کاروانسرای؛ داستان خان، فيلادلفيا،فیلادلفیا، 1833۱۸۳۳ (داستان تخيليتخیلی)

# ـ عقاب سياه؛سیاه؛ داستان ترکمني،ترکمنی، لندن 1844۱۸۴۴ (داستان تخيليتخیلی)

# قزلباش، داستان خراساني،خراسانی، 3۳ جلد، لندن 1828۱۸۲۸ (داستان تخيليتخیلی)

# ماجراجويماجراجوی ايراني،ایرانی، 3۳ جلد، لندن 1830،۱۸۳۰، (داستان تخيليتخیلی)

# مسافرتها و ماجراها در ايالاتایالات ايرانيایرانی در کرانه جنوبيجنوبی دريايدریای مازندران، لندن 1826۱۸۲۶

# سفرهاييسفرهایی در کردستان، ميانرودانمیانرودان و نقاط ديگردیگر شامل توصيفتوصیف بخشهاييبخشهایی از ايناین سرزمينهاسرزمینها که هنوز اروپايياناروپاییان کشف نکردهنکرده‌اند، اند، 2۲ جلد، لندن 1840۱۸۴۰

# - کانالي،کانالی، آرتور، سفر زمينيزمینی از انگلستان به شمال[[هند]] از راه روسيه،روسیه، ايرانایران و افغانستان، 2۲ جلد، لندن 1834۱۸۳۴

# - کرزن، جورج ناتانيل،ناتانیل، [[ايرانایران و قضيهقضیه ايرانایران]]، 2۲ جلد، لندن 1892۱۸۹۲ (به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# - گلداسميد،گلداسمید، فردريکفردریک جان، ايرانایران شرقيشرقی: شرح مسافرت هيأتهیأت مرزيمرزی ايرانایران در سالهايسالهای 72۷۲-1870،۱۸۷۰، 2۲ جلد، لندن 1876۱۸۷۶

# - تلگراف و مسافرت: شرح تأسيستأسیس و گسترش ارتباطات تلگرافيتلگرافی بينبین انگلستان و هند، لندن 1874۱۸۷۴

# - لامسدن، توماس، مسافرت از ميراثمیراث در هند تا انگلستان از راه افغانستان، ايران،ایران، ارمنستان، گرجستان، روسيه،روسیه، اتريش،اتریش، سوئيسسوئیس و فرانسه در سالهايسالهای 20۲۰- 1819،۱۸۱۹، لندن 1822۱۸۲۲

# - لايارد،لایارد، هنري،هنری، ماجراهايماجراهای اوليهاولیه در ايران،ایران، عيلامعیلام و بابل، 2۲ جلد، 1887۱۸۸۷ (به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# - مارش، هيپيسليهیپیسلی کانليف،کانلیف، سفريسفری به دياردیار اسلام: مسافرت به ايرانایران و افغانستان و هند از راه مشهد، هرات و قندهار، لندن 1877۱۸۷۷

# - مالکوم، سرجان، تاريختاریخ ايران،ایران، 2۲ جلد، 1815۱۸۱۵ (به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# طرحهاييطرحهایی از ايران،ایران، 2۲ جلد، لندن 1828۱۸۲۸

# - ماني،مانی، رابرت کاتن، خاطره هاييخاطره‌هایی از يکیک گردش در ايرانایران در سالهايسالهای 1824۱۸۲۴ و 1825،۱۸۲۵، لندن 1828۱۸۲۸

# مکدونالد، رابرت، روايتروایت شخصيشخصی از سفر نظامينظامی در ترکيهترکیه و ايران،ایران، لندن 1859۱۸۵۹

# مکدونالد کينر،کینر، جان، يادداشتهاييیادداشتهایی درباره اوضاع جغرافياييجغرافیایی امپراتوريامپراتوری ايران،ایران، لندن 1813۱۸۱۳

# مک گريگور،گریگور، چارلز، شرح مسافرت در ايالتایالت خراسان و سرحد شمال غربيغربی افغانستان در سال 1875،۱۸۷۵، ص جلد، لندن 1879۱۸۷۹

# موريه،موریه، جيمز،جیمز، مسافرت در ايران،ایران، [[ارمنستان]] و [[آسيايآسیای صغيرصغیر]] تا قسطنطنيهقسطنطنیه در سالهايسالهای 1808۱۸۰۸ و 1809،۱۸۰۹، لندن 1812۱۸۱۲

# دوميندومین مسافرت به [[قسطنطنيهقسطنطنیه]](Constantine) از راه ايران،ایران، ارمنستان و آسيايآسیای صغيرصغیر در سالهايسالهای 1810۱۸۱۰ و 1816،۱۸۱۶، لندن 1818

# سليمان،سلیمان، يکیک داستان ايراني،ایرانی، لندن 1817۱۸۱۷ (داستان تخيليتخیلی)

# سرگذشت حاجيحاجی بابايبابای اصفهاني،اصفهانی، 3۳ جلد، لندن 1824۱۸۲۴ (داستانيداستانی تخيليتخیلی که به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# ماجراهايماجراهای حاجيحاجی بابا در انگلستان، 2۲ جلد، لندن 1828۱۸۲۸ (داستانيداستانی تخيليتخیلی که به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# ميرزا،میرزا، 3۳ جلد، لندن 1841۱۸۴۱ (داستان تخيليتخیلی

# سهراب گروگان، 3۳ جلد، لندن 1832۱۸۳۲ (داستان تخيليتخیلی)

# - والستون، رابرت گرانت، تاريختاریخ ايرانایران از ابتدايابتدای قرن نوزدهم تا 1858،۱۸۵۸، لندن 1866۱۸۶۶ (به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# - وارينگ،وارینگ، ادوارد، سفريسفری به شيرازشیراز از راه کازرون و فيروزآباد،فیروزآباد، لندن 1807۱۸۰۷

# - ويلبراهام،ویلبراهام، ريچارد،ریچارد، مسافرت در ايالاتایالات ماوراء قفقاز متعلق به روسيهروسیه تا کرانه هايکرانه‌های جنوبيجنوبی درياچهدریاچه وان و اروميهارومیه در پاييزپاییز و زمستان 1837،۱۸۳۷، لندن 1839۱۸۳۹

# - ولف، جوزف، شرح مأموريتمأموریت در بخارا در سالهايسالهای 45۴۵- 1843،۱۸۴۳، 2۲ جلد، لندن 1845۱۸۴۵

# - سفرها و ماجراهايماجراهای جوزف ولف، به کوشش آلفردگتي،آلفردگتی، لندن 1861۱۸۶۱

# - هالينگبري،هالینگبری، ويليام،ویلیام، روزنامه سفر هيأتهیأت سرجان مالکوم به دربار ايرانایران در سالهايسالهای 1799،۱۷۹۹، 1800و۱۸۰۰و 1801،۱۸۰۱، کلکته 1814۱۸۱۴ (به فارسيفارسی ترجمه شده استشده‌است)

# سفرنامه مک گریگور سفری به ایران و خراسان. ترجمه: آستانقدس رضوی 1370۱۳۷۰

== جستارهای وابسته ==

* [[سفرنامه پیترو دلاواله]]

* [[سفرنامه جیمز موریه]]

* [[اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان]]

* [[جنگ هایجنگ‌های انگلو-ایران]]

* [[مقیم خلیج فارس]] سرای بریتانیا در خلیج فارس

* [[امپراتوری پرتغال]]

* [[جنگ‌های ایران و پرتغال]]

* [[سفرنامه نویسان ایرانی و غرب]]

سفرنامهسفرنامه‌های های انگلیسی هاانگلیسی‌ها به ایران،نويسندهایران، نویسنده: [[سردنيس رايتسردنیس رایت]] ترجمه: دکتر [[عبدالرضا هوشنگ مهدويمهدوی]]

* [[اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان]]

== لینک به بیرون ==

* [http://icro.ir/index.aspx?siteid=261&pageid=3982]

* [http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1312856]

* [http://www.hawzah.net/fa/articleview.html?ArticleID=84683]