تفاوت میان نسخه‌های «پیمان آخال»

{{قاجار}}

{{دیگر کاربردها|آخال}}

 

انعقاد این پیمان در شرایطی صورت گرفت که نیروهای روس که تا سال ۱۸۶۳ اطراف [[آرال]]، [[سمرقند]] و [[تاشکند]] را تصرف کرده بودند، در سال ۱۸۶۸ خان‌نشین [[بخارا]] را شکست قطعی داده و حاکمیت خود را بر بخارا و [[سمرقند]] نیز تثبیت کردند و در سال‌های ۱۸۷۳ تا ۱۸۸۱ به فرماندهی [[میخائیل اسکوبلف]]، [[ایوان لازارف]] و [[کنستانتین کافمن]] علاوه بر اشغال [[خوارزم]] که در کنترل خان‌نشین خیوه قرار داشت، ایلات ترکمن را نیز شکست داده بودند و سرزمین ترکمن‌های تَکه را با نام «سرزمین ماورای خزر» به خاک خود منضم کردند. روس‌ها پس از شکست ۱۸۶۰ ایران و نیز با گسترش حضور [[بریتانیا]] در [[مصر]]، به چنین کام‌یابی دست یافتند.

پیمان آخال تأثیر دوگانه‌ای بر ایران داشت. از یک‌سو ایران تا حدی از یورش‌های ترکمن‌ها رهایی می‌یافت؛ اما این امر به بهای گران از دست‌رفتن سرزمین‌هایی به دست آمد که ناصرالدین شاه ادعای سلطنت بر آن‌ها را داشت.<ref>گلی، امین. ''تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمن‌ها''. نشر علم، ۱۳۶۶، ص ۱۶۴</ref> همچنین خط مرزی کاملاً به نفع روس‌ها طراحی شده بود. به گفتهٔ [[لرد کرزن]] «روس‌ها در ضمن انعقاد قرارداد مرزی اولاً کوه‌های بلند مرتفع سرحدی را در مرز خودشان انداختند، سپس سرچشمهٔ رودخانه‌ها را نیز جزء خاک روسیه ثبت کردند که هروقت اراده نمایند آب را از ده‌های ایران قطع کنند و در نتیجه محصول [[خراسان]] را تباه سازند.» علاوه بر این دولت ایران تعهد کرده بود که اجازه ندهد در امتداد رودهایی که وارد خاک روسیه می‌شود، روستای جدید ساخته شود یا اراضی زراعی آن مناطق گسترش یابد یا برای زمین‌های در حال کشت بیش از حد آب مصرف شود.<ref>[http://www.iichs.org/index.asp?id=55&doc_cat=1 قرارداد آخال، گونه‌ای حاتم‌بخشی قجری] مؤسسه تاریخ معاصر ایران</ref>

 

 

== جستارهای وابسته ==

{{امتیازات و قراردادها در دوره قاجار}}

 

[[رده:پیمان‌نامه‌های صلح روسیه]]

[[رده:تاریخ روسیه]]

[[رده:ترکمن‌صحرا]]

[[رده:ترکمن‌ها]]

 

[[en:Treaty of Akhal]]