قانون کار ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات: مرتب‌سازی رده‌ها؛ زیباسازی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۶:
گرچه تحصن‌های کارگری در پیروزی انقلاب و فلج کردن حکومت پهلوی سهم بسزایی داشت، اما در جریان تنش‌های پس از انقلاب میان هوادارن روح الله خمینی و گروههای عمدتا چپ گرا، خصوصا پس از سال ۶۱ فعالیت اتحادیه‌های کارگری برای از بین بردن یکی از عوامل نفوذ و قدرت جریان چپ ممنوع گردید. برای پر کردن این خلأ توسط عده‌ای از اعضای شاخه کارگری خانه کارگر تاسیس گردید.این تشکل در راه اندازی مجدد سندیکاهای کارگری (بعنوان رقیب اصلی خود) مقاومت فراوانی به خرج می‌دهد که نمونه آن در روند حمله به سندیکای کارکنان شرکت واحد نمایان شد.
==
در ایران نیزمانند همه کشور های جهان آغاز پیدایش حقوق کار زمانی است که مالکیت وسایل تولید از نیروی کار جدا شده و نیروی کار به ازای دریافت مزد تابع کارفرما شد .حقوق کار در دوره ایران باستان براساس اسنادی که از طریق لوح های دولتی زمان داریوش هخامنشی در تخت جمشید به دست آمده است مبتنی بر قوانین و مقرراتی بوده است که حداقل در زمینه نظام دستمزدی،نشان از نوعی حقوق کار دولتی دارد .(برای اطلاع از چکونگی نظام دستمزدی درایران باستان مطالعه کتاب «از زبان داریوش »ترجمه دکتر پرویزرجبی صفحات 36 تا 45 مفید خواهد بود ) اما به جز این دوره تاریخی در بیشتر موارد حقوق کار بیشتر مبتنی بر حقوق کار کارفرمایی بوده است و علی الظاهر از اصل آزادی ارده طرفین درانعقاد قرارداد گفته می شده است اما در عمل آزادی مطلق در عقد قرارداد برای کارفرما حرف اول وآخر را می زده است .این نوع حقوق کار تا قبل از تصویب اولین قانون کار درایران ادامه داشته است .در پاره از اوقات بنا به دلایلی رعایت حقوق کار برای کارفرمایان الزامی شده است که این وضعیت بسیار ناپایدار و شکننده بوده است مثلا درآذز سال 1302 والی کرمان در حمایت از کارگران قالی باف فرمانی صادر می کند که برابر با آن فرمان :
1- ساعت کار کارگرات قالی باف باید به 8ساعت در روز کاهش یابد
2- روز جمعه و تعطیلات رسمی کارگران مزد داشته باشد ودر صورت کار مزدی برابر مزد روزانه دریافت کنند
در سالهای اخیر تلاشها و پیشنهاداتی از سوی جناح راست جمهوری اسلامی و تشکل‌های کارفرمایی ایران جهت اصلاح قانون برای بازتر کردن دست کارفرمایان صورت گرفته‌است. از جمله [[مجلس پنجم (جمهوری اسلامی)|مجلس پنجم]] که اکثریت آن در اختیار جناح راست بود، کارگارههای کمتر از ۱۰ نفر را از شمول قانون کار بطور کامل خارج کرد.با این اصلاحیه صدهزار نفر از کارگران در سراسر کشور از امکان بیمه درمانی و بازنشستگی و.. محروم شدند. <ref name="رادیو فردا">{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |مقاله= [http://www.radiofarda.com/content/f5_Iran_Labor_Law_Changes_50years/474889.html قانون کار در ایران؛ نیم قرن نارضایتی](فارسی) |ژورنال= |نشریه=رادیو فردا |تاریخ=۸ آذر ۱۳۸۷|دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۰۹. </ref>▼
3- پسران کمتر از 8سال و دختران کمتر از 10سال در این کارگاه ها به گار گمارده نشوند
4- کارگاه ها درزیر زمین یا اتاق های نمناک احداث نشوند ودر اکارکاه دریچه ای رو به آفتاب باشد تا نور خورشید از آنجا به درون بتاید
5- کارفرما کارگر بیمار را به کار نگمارد
6- کارگران کارگاه مختلط نباشند
اجرای این فرمان به شهربانی سپرده شده بود و کارفرمایان متخلف جریمه ای بین 10تا 50تومان جریمه و از یک تابیست روز زندان در نظر گرفته شده بود . ظاهرا زمینه انتشار این فرمان براساس گزارش کنسول انگلستان از شرایط کارگاه های قالی بافی به سازمان بین المللی کار و متعاقب آن دخالت این سازمان در این خصوص بوده است بعضی ازحقوق دان ها برای این فرمان وجاهت و صلاحیت قانونی قایل نیستند و دلیل شان اینست که حق قانونگذاری فقط در اختیار قوه قانونگذاری است.
به هرحال این فرمان نشانگر آنست که تا قبل از این تاریخ هیچ حقوقی برای کارگران در نظر گرفته نمی شده است .
نخستین اداره دولتی در ارتباط با امور کارگری در سال 1314به نام اداره کل صناعت و معادن تشکیل شد.این اداره ((نظامنامه کارخانجات و موسسات صنعتی ))را تهیه ودر تاریخ 19مرداد1315به تصویب هیئت وزیران رساند.این نظامنامه شامل 69ماده بود که مقررات در مورد شرایط تاسیس کارخانه ،ضوابطفنی و بهداشتی کارخانه ،ایمنی و سلامت کارگران ،تکلیف صاحبان کار و چگونگی نظارت ((اداره کل صناعت و معادن ))پیش بینی شده بود.
در فاصله میان تصویب نظامنانه (سال1315)وتصویب نخستین متنی که نام قانون کار را به خود گرفت (1325)،حوادث مهمی در کشور رخ داد که در تصویب قوانین کار نقش بسزایی داشت.
حوادث شهریور 1320 وحمله متفقین به خاک ایران و سقوط رضاشاه،از نظر سیاسی و اجتماعی آثار مهمی به دنبال داشت.
پس از شهریور 1320،کشورمان شاهد پیدایش حزبهای سیاسی و نیز سازمان های کارگری بودکه فعالیت سیاسی و صنفی می کردند .از جمله این فعالیتها ،اعتصابهای کارگری در شهرهای تهران ،اصفهان ،شهرهای نفت خیز استان خوزستان و نیز برخی شهرهای استان مازندران و آذربایجان بود.
در آبان 1323بدوا اداره مستقلی اداره کل کار در وزارت بازرگانی وپیشه وهنر تاسیس و مامور رسیدگی به شکایات و رفع اختلافات کارگران و کارفرمایان گردیدوسپسبرای تدوین قانون کار کمسیونی تشکیل و اولین طرح قانون کار تهیه و به مجلس شورای ملی تقدیم شد.ولی لایحه تقدیمی دولت به سبب مخالفت برخی از نمایندگان در مجلس مطرح نشد وسپس دوره فترت آغز شد.این متن در 28اردیبهشت 1325به تصویب هیئت وزیران رسیدوبه شکل تصویبنامه هیئت دولت اجرا شد.
قانون کار1328
برای تنظیم کار ،به درخواست دولت،هیئتی از کارشناسان دفتر بین الملی کار به ایران آمدند وبا مشورت کارشناسان داخلی،طرح قانون جدید کارریخته شد.لایحه تقدیمی دولت با اصلاحاتی در مجلس به تصویب رسید.(مدت آزمایشی این قانون یک سال بود ودولت باید بعد از یک سال لایحه جدید به مجلس ارائه دهدولی اقدامات بعدی به نتیجه نرسید وقانون تا سال 1337بر روابط کار حاکم بود.
قانون کار 1337
این قانون که مدت 32 سال یعنی از سال 1337تا پایان سال1369چهرچوب اصلی تعیین روابط کارگری وکارفرمایی در کشور مان بود(این قانون هم برای مدت موقت 2 سال آزمایشی بود که پس از 2سال باید برای تصویب قطعی به مجلس تفدیم شود.(این لایحه تا پایان نظام پیشین تقدیم نشد)
قانون کار 1369
لایحه کار در اردیبهشت 64 تقدیم قوه مقننه شد.لایحه 16 ماه در کمسیون تخصصی بررسی شد و در شهریور 65و کلیات آن درمهر65به تصویب رسید.پس از آن یک سال دیگر در کمسیون های اصلی و فرعی بررسی شد.وسرانجام در شور دوم 28/8/66تصویب آن به پایان رسید و به شورای نگهبان فرستاده شد.شورا نگهبان ایرادهای بسیاری در متن مصوب مجلس وارد دانست ولایحه را به مجلس بازگرداند از آنجایی که مشکل حل نشد در همان سال مجمعی به دستور امام تشکیل شد که در بازنگری قانون اساسی وظایفش در اصل 112 مشخص شد.
پس از تشکیل مجمع ،مجلس متن مصوب خود را به مجمع ارسال کرد وبا اضهارات بعضی از فقهای شورای نگهبان مبنی بر قابل رفع بودن بسیاری از ایرادات مجمع مصوبه را به مجلس برگرداند.ولی تغییرات مجلس برای شورا کافی نبود.
سرانجام به مجمع فرستاده شد.طی سال1369و تا پایان آبان ماه آن سال مصوبه طی جلسات متعددی در مجمع بررسی شد((وبا اصلاح و تتمیم مواد....مشتمل بر 203ماده و 121تبصره در 29/8/1369به تصویب نهایی مجمع رسید.))
▲
قانون کار در منطقه آزاد [[کیش]] موضوعیت ندارد.<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |مقاله= [http://www.mojnews.com/news_full_story.asp?nId=178536 قانون کار در کیش موضوعیت ندارد](فارسی) |ژورنال= |نشریه=خبرگزاری موج|تاریخ=۲۰ اسفند ۱۳۸۷ |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۰۹. </ref>
| |||