مشهد: تفاوت میان نسخه‌ها

|برچسب‌تصویر= از چپ به راست:گورحرم علی بن موسی رضا ، آرامگاه ابوالقاسم فردوسی ، گنبد هارونیه ، مسجد حوض لقمان

'''مشهد''' کلان‌شهری در شمال شرقی [[ایران]] و مرکز استان [[خراسان رضوی]] است. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ این شهر با ۲٬۴۱۰٬۸۰۰ نفر<ref name="آمار">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.amar.org.ir/portal/faces/public/census85/census85.natayej/census85.informationfile/| عنوان = پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران| تاریخ بازدید = | تاریخ = | ناشر = درگاه ملی آمار | زبان = فارسی}}</ref> جمعیت دومین شهر پرجمعیت [[ایران]] پس از [[تهران]] است.<ref name="آمار"/> این شهر به واسطه وجود [[گورحرم علی بن موسی‌الرضا]]، [[علی پسر موسی (رضا)|هشتمین امام]] مذهب [[شیعه]]، سالانه پذیرای بیش از ۳۲ میلیون [[زیارت|زائر]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.jamejamonline.ir/archnewstext.aspx?year=1387&month=11&day=23&newsnum=100898810290| عنوان = به نقل از جام جم آنلاین | زبان = فارسی}}</ref> از داخل و بیش از یک میلیون زائر <ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1053704| عنوان = معاون وزیر خارجه: سالانه یک میلیون مسافر خارجی به مشهد سفر می‌کنند.| زبان = فارسی}}</ref> از خارج از کشور است. مشهد تنها در فصل تابستان سال ۱۳۸۹ پذیرای بیش از ۱۳ میلیون زائر بود.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.mashreghnews.ir/fa/news/6918/ورود-13ميليون-زائر-در-تابستان-به-مشهد| عنوان = به نقل از مشرق نیوز | زبان = فارسی}}</ref> آمار نشان میدهد وجود مقبره امام رضا در مشهد موجب شده که به طور میانگین هر ایرانی، هر سه سال یک‌بار به مشهد سفر کند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.mizbanzaer.com/index.php?module=cdk&func=loadmodule&system=cdk&sismodule=user/content_view.php&cnt_id=1539&ctp_id=5&id=41&sisOp=view| عنوان = پورتال جامع برنامه ریزی سفر میزبان زائر | زبان = فارسی}}</ref>

[[پرونده:ImamReza(A).jpg|وسط|انگشتدان|700px|سراسرنمای گورحرم علی بن موسی الرضا]]

[[پرونده:Imam Reza shrine.jpg|بندانگشتی|وسط|700px|alt=White diagonal cross over blue background|گوربارگاه حرم علی بن موسی الرضا]]

شهر مشهد در گذشته دارای سه [[حصار]] بوده‌است و گسترش شهر در گذشته به سمت غرب (گورحرم علی بن موسی‌الرضا) بوده. ساخت اصلی شهر فعلی در ۲۵ سال اول قرن حاضر پایه ریزی شده‌است. خیابان، میدان و ساختمانهای دولتی سه عامل هدایت توسعه شهر را به عهده داشته‌اند. شهر دارای دو مرکز اصلی است.

چهار سمت شهر از طریق چند خیابان اصلی به میدان مرکزی اتصال می‌یابد. توسعه شهر در دهه ۱۳۲۵ تا ۱۳۳۵ در جنوب غربی و غرب صورت گرفت. راه آهن و فرودگاه تأثیر زیادی بر چگونگی هدایت توسعه داشته‌اند. در دهه ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۵، جاده جدید تهران باعث توسعه شهر به سمت جنوب گردید. از سال ۴۵ به بعد توسعه شهر منطبق با [[طرح جامع]] هدایت شده‌است. در سال ۱۳۵۵ محور اصلی جامعه سنتو، [[دانشگاه فردوسی]] و [[پارک ملت]] توسعه شهر را به سمت غرب تشدید نمودند. ساختار کالبدی شهر به صورت قطاعی است. مراکز تجاری و خدماتی در اطراف گور رضاحرم و قطاع غربی تمرکز یافته‌اند و واحدهای مسکونی در دو محور غرب و شرق قرار دارند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://urbanism.mashhad.ir/module-pagesetter-viewpub-tid-3-pid-31.html| عنوان = معماری و شهرسازی مشهد| ناشر = پایگاه جامع اینترنتی شهرداری مشهد | زبان = فارسی}}</ref>

اقتصاد مشهد بیشتر بر روی [[زعفران]]، [[زرشک]]، [[نبات]]، [[آجیل]] و [[خشکبار]] و همچنین [[چرم]] صنعتی (به صورت زینتی) و صنعت [[فرش]] قرار دارد، و از طرفی مشهد دومین قطب تولید [[خودرو]] در ایران است.<ref name="Auto9D-23">{{یادکرد وب| نشانی = http://city.imo.org.ir/showcity.aspx?code=411&code2=19| عنوان = وزارت کشور، مرجع شهرهای ایران| زبان = فارسی}}</ref> به علاوه نباید از درآمدزایی ناشی از [[زیارت|زائران]] گورحرم رضوی و [[جهانگرد|توریست‌ها]] غافل شد.

شهر مشهد به جهت موقعیت مذهبی، صنعتی و اقتصادی بعد از [[تهران]] دومین شهر بزرگ و پر جمعیت ایران محسوب می‌شود. مشهد را چون بر سر [[راه ابریشم]] (بین شرق و غرب و [[راه ادویه]] بین شمال و جنوب در [[آسیای میانه]] و [[اقیانوس هند]] واقع است، می‌توان پایتخت اقتصادی و مرکز مبادلات میان قاره‌ای آسیای میانه نامید. در جغرافیای [[جهانگردی]]، مکانهای مذهبی به عنوان نیرومندترین قطب جذب مسافران شناخته شده‌است و در ایران شهر «مشهد» بزرگترین زیارتگاه محسوب می‌شود. همه ساله میلیونها زائر از سراسر ایران و [[کشورهای اسلامی]] برای [[زیارت]] [[گورحرم علی بن موسی‌الرضا]] به این شهر می‌روند. [[آستان قدس رضوی]] از عظیم‌ترین و با شکوه‌ترین اماکن مذهبی ایران و جهان به شمار می‌رود که در آن [[دین]] و [[هنر اسلامی]] به هم پیوند خورده‌است. در این محل، چه بسا که [[هنرمند|هنرمندان]]، عمرشان را برای ساختن [[مناره]] یا ایجاد [[محراب|محرابی]] به پایان رسانده باشند.

در سطح شهر مشهد حدود ۱۵ [[موزه]] مشغول فعالیت هستند. مجموعه موزه‌ها یا گنجینه‌های [[آستان قدس رضوی]] که در محدوده [[گورحرم علی بن موسی‌الرضا]] قرار دارد و یکی از بزرگترین موزه‌های کشور می‌باشد و دارای ده موزه جداگانه است، [[توس|موزه توس]] واقع در کهن‌شهر توس در کنار آرامگاه [[فردوسی|حکیم توس]]، [[آرامگاه نادرشاه|موزه نادری]] واقع در [[آرامگاه نادرشاه|باغ نادری]] در کنار آرامگاه [[نادرشاه افشار]]، [[موزه آب]]، [[موزه علوم و تاریخ طبیعی مشهد]]، [[موزه بزرگ تاریخ طبیعی خراسان]] از جمله موزه‌های سطح شهر مشهد هستند.

هدف از ایجاد این مرکز فرهنگی در گورحرم علی بن موسی‌الرضا غرفه اشیای نفیس و گران بها و نادر بوده که در طی زمان توسط ارادتمندان به [[اهل بیت]] به رضا تقدیم شده‌است. این مکان پس از آخرین تغییرات در سال ۱۳۷۸ شمسی افتتاح گردید. موزه جدید هم اکنون دارای یازده موزه با موضوعات مختلف می‌باشد.

این موزه در کنار مقبره امیر غیاث الدین ملکشاه در ضلع غربی گورحرم رضوی واقع شده‌است.

مهمترین اماکن مذهبی شهر مشهد که مهمترین مکان مذهبی ایران نیز هست، [[گورحرم علی بن موسی‌الرضا]] است. سالانه حدود ۳۰ تا ۳۵ میلیون نفر به زیارت این گورحرم می‌روند.{{سخ}}

دیگر [[مسجد|مسجدها]]، [[حسینیه|حسینیه‌ها]] و [[امامزاده|امامزاده‌ها]] از جمله مکان‌های مذهبی هستند که دارای زیارت کنندگان فراوانی هستند.{{سخ}}[[مسجد جامع گوهرشاد]] واقع در محدوده گورحرم رضوی، [[مسجد هفتاد و دو تن (شاه سابق)|مسجد هفتاد و دوتن]]، [[مسجد و حسینیه کرامت]]، [[امامزاده ناصر و یاسر]] و [[امامزاده یحیی بن زید بن علی بن الحسین (میامی)]] [[خواجه اباصلت|آرامگاه خواجه اباصلت]]، [[آرامگاه خواجه مراد]]، [[آرامگاه پیر پالاندوز]]، [[آرامگاه شیخ نخودکی]]، [[گنبد خشتی]]، [[گنبد سبز]]، از جمله مکان‌های مذهبی مشهد هستند.

پرونده:ImamReza(A) (1).gif|عکس قدیمی از گورحرم رضا

پرونده:ImamReza(A) (7).jpg|عکس قدیمی از گور رضاحرم

پرونده:ImamReza(A) (5).jpg|عکس قدیمی از گنبد گور رضاحرم