|توضیح تصویر = تصویر واقعی شیخ حسین خان چاه‌کوتاهی (سالار اسلام)
|محل تولد = [[چاهکوتاه]]
|تاریخ تولد = [[۱۲۳۳۱۲۳۵]] خورشیدی ([[۱۲۷۳ (قمری)|۱۲۷۳ قمری]])
|محل مرگ = [[چاهکوتاه]]
|تاریخ مرگ = [[۱۲۹۸۱۲۹۹]] خورشیدی ([[۱۳۳۸ (قمری)|۱۳۳۸ قمری]])
|محل دفن = [[امامزاده عبدالمهیمن]]، [[ایران]]
|لقب = سالار اسلام
خط ۲۸:
== زندگی‌نامه ==
شیخ حسین خان فرزند شیخ احمد، متولد [[۱۲۳۳]] خورشیدی ([[۱۲۷۳ (قمری)|۱۲۷۳ قمری]] ([[۱۲۳۵]] خورشیدی) در [[چاهکوتاه]] حومه [[شهرستان بوشهر]] از خاندان دموخ بود که در تحولات محلی نقش داشتند. پدر بزرگ وی شیخ حسین دموخی در ماجرای نبرد [[قلعه ریشهر]] در برابر تهاجم انگلیسیها در سال [[۱۲۷۳ (قمری)]] شرکت داشت. پدرش حاکم نواحی چاهکوتاه و [[احمدی (بوشهر)|احمدی]] بود و پس از او شیخ حسین خان جای پدر را گرفت.<ref>شیخ حسینخان چاه‌کوتاهی در جنگ مجاهدین دشتستان و تنگستان با دولت انگلیس، [[احمد فرامرزی]]، به کوشش: سید قاسم یاحسینی، تهران: موسسه نشر وپژوهش شیرازه (۱۳۷۷)، ص ۱.</ref>
شیخ حسین خان بدنبال انزجار عمومی از تهاجم انگلیس و اعلان جهاد علمایی چون [[سید مرتضی مجتهد اهرمی|سید مرتضی اهرمی]] و [[شیخ محمدحسین برازجانی]] همراه با [[زایر خضرخان اهرمی]] و دیگر خانهای جنوب برای شرکت در جنگ علیه نیروهای بیگانه هم قسم شد. شیخ حسین خان هدف خانهای جنوب را عزل موقرالدوله (حاکم بوشهر)، خروج نیروهای انگلیسی از بوشهر، بازگشت [[آلمان]]ی‌ها اعلام کرد. شیخ حسین خان در زمان [[جنگ جهانی اول]] و اشغال [[بوشهر]] توسط انگلیس در سال ۱۳۳۳ قمری ضابط چاهکوتاه بود و در صف مبارزان تنگستانی با اشغالگران جنگید. نبرد [[تنگستان]]ی‌ها و [[منطقه دشتی|دشتی‌ها]] پس از کشته شدن رئیسعلی دلواری تا چندی ادامه یافت و با کشته شدن بعضی مجاهدین از جمله عبدالحسین فرزند شیخ حسینخان و اسیر شدن تعدادی از جمله [[خالوحسین]] از دیگر سران مجاهدین به سرانجام رسید.
خط ۳۶:
پس از جنگ جهانی اول نیز انگلیسیها در قالب [[پلیس جنوب ایران]] به سرکوبی مجاهدان ادامه دادند.
در ۱۳۳۶۱۳۳۶ق در جریان بازگشایی جاده شیراز و طرح احداث [[راه‌آهن]] در منطقه، شیخ حسینخان و زایر خضر و شیخ محمد برازجانی، که از اهداف انگلیسیها در کشیدن راه‌آهن اطلاع داشتند، استقلال ایران را در خطر دیدند و در نامه‌ای از کنسولگری انگلیس خواستند تا پاسخ دهد که احداث راه‌آهن طبق معاهده با دولت ایران بوده‌است یا خیر و چون انگلیسیها پاسخی ندادند، مجاهدان به قصد نبرد با آنان در [[چغادک|چُغادک]] مستقر شدند ولی، بر اثر خیانت عده‌ای از همراهان خویش، ناچار به عقب‌نشینی شدند. انگلیسیها پس از تصرف چغادک، چاهکوتاه را نیز تصرف کردند و شیخ حسینخان را، که به چاهکوتاه پناه برده بود، وادار به عقب‌نشینی کردند وی در ربیع الاول ۱۳۳۸ قمری ناچار به [[قلعه فاریاب]] در منطقه [[بوشکان|بلوک بوشکان]] پناهنده شد و جنگ و گریز با انگلیسی ها مشغول بود. انگلیسیها، پس از تصرف چاهکوتاه، ضابطی آن را به شیخ‌عبداللّه چاه‌کوتاهی، برادر شیخ‌حسین، سپردند.<ref>جنبش جنوب ایران با تکیه بر مردم تنگستان و دمکراتهای فارس، ص ۳۷۰.</ref>
انگلیسیها چند ماه شیخ‌حسین را تعقیب و با هواپیما مواضعش را بمباران کردند. در آن زمان، به‌جز معدودی تفنگچی کسی با وی نمانده بود.
سرانجامشیخ شیخ‌حسین‌خان،حسینخان خستهدر ازرمضان-شوال ۱۳۳۸ق درصدد تصرف چاه کوتاه برآمد اما در این همهامر جنگموفق نشد و گریز،در دو کیلومتری چاه کوتاه سنگربندی کرده و آماده نبرد با قوای انگلیس شد. در بعضی منابع با تاریخی متفاوت آمده است وی در [[شعبان]] [[۱۳۳۸ (قمری)|۱۳۳۸ قمری]] به اتفاق چند تن از یارانش برای ارسال تلگرام و کسب تکلیف از مرکز، به باغی در نزدیکی چاهکوتاه رفت. در آنجا تفنگچیان انگلیسی و پلیس جنوب وی و همراهانش را محاصره و به آنها حمله کردند. قوای انگلیسیها شامل ۱۰۰ پیاده، ۵۰ سوار و یک عراده توپ [[اتریش]]ی شبانه حرکت کرد و در سپیده‌دم به شیخ حسین خان هجوم آوردند. این عملیات به فرماندهی کاپیتان مون انگلیسی و افراد پلیس جنوب انجام گرفت. پس از مدتی مقاومت شیخ‌حسین‌خان با همه همراهان، از جمله پسرش شیخ‌خزعل، (شعبان ۱۳۳۸ق) در این درگیری به تاریخ [[۱۳۳۸ (قمری)|۱۳۳۸ قمری]] ([[۱۲۹۸]] خورشیدی) کشته شدند.<ref>[http://rasekhoon.net/article/show-87923.aspx سال شمار وقایع جنوب ایران(۴)] راسخون</ref><ref> در بعضی نوشته‌هامنابع دیگر تاریخ کشته شدن ویآنها ۱۲ شوال ۱۳۳۸ قمری ذکرکه شدهبرابر کهاست با فاصله۸ زمانیتیر زیاد۱۲۹۹ش (۲۹ ژوئن ۱۹۲۰م)، نقل شده‌است.<ref>جنبش جنوب ایران با محاصرهتکیه شدنشانبر (شعبان)مردم درتنگستان اینجاو چنداندمکراتهای واقعیفارس، بنظرص نمی‌رسد۳۷۱.</ref>
کشته‌شدن شیخ‌حسین، هیجان و اندوه زیادی در میان مردم تهران ایجاد کرد. شیخ حسینخان در [[امامزاده عبدالمهیمن]] (قریه امامزاده) [[بوشهر]] دفن گردید که امروزه آرامگاهی بر روی آن برپاست.
خط ۶۸:
{{پانویس}}
* [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5385 چاه‌کوتاهی] دانشنامهٔ جهان اسلام
* جنبش جنوب ایران با تکیه بر مردم تنگستان و دمکراتهای فارس، احمد دشتی، بوشهر: نشر هفته نامه خلیج فارس، ۱۳۷۹.
