کیلومترشمار: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
کمی ویرایش
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات:افزودن الگو ناوباکس +تمیز(۲.۴)
خط ۱:
{{ترجمه}}
[[پرونده:Odometer2.jpg|thumbبندانگشتی|مسافت سنج مکانیکی همراه با گردش شمار در پائین]]
 
اودومتر (کیلومتر شمار یا مایلومتر) مسافتی را که یک خودرو حرکت کرده‌است نشان می‌دهد. این وسیله ممکن است الکتریکی، مکانیکی یا ترکیبی از هر دوی این‌ها باشد. لغت اودومتر از واژه‌های یونانی "hodos" به معنای راه یا دروازه و "metron" به معنای اندازه مشتق شده‌است.
[[پرونده:Odometer rollover.jpg|thumbبندانگشتی|دوباره صفر شدن کیلومتر شمار خودرو]]
== عملکرد کیلومترشمار ==
در خودروهای ابتدایی حداکثر عدد ۹۹۹۹۹ کافی بود، ولی با پیشرفت خودروها به یک رقم بیش تر اختیاج بود. وقتی که عدد نشان داده شده به بیشترین مقدار خود می‌رسد ادومتر دوباره از صفر شروع به کار می‌کند.
در اکثر خودروهای امروزی یک مسافت سنج نیز موجود است. بر خلاف ادومتر، مسافت سنج در هر لحظه قابل صفر کردن است و بنابراین این امکان را می‌دهد تا مسافت طی شده در یک سفر یا در قسمتی از سفر را اندازه گیری کرد. در گذشته اودومترها کاملا مکانیکی بوده‌اند اما در اکثر خودروهای امروزی به صورت الکتریکی هستند. خودروهای لوکس معمولاً چند مسافت سنج دارند. اکثر مسافت سنج‌ها حداکثر مقدار ۹۹۹٫۹ را می‌تواند نشان دهند.با استفاده از مسافت سنج می‌توان مسافتی را که با هر باک بنزین خودرو می‌تواند طی کند اندازه گرفت. بدین ترتیب به راحتی می‌توان بازدهی انرژی خودرو را با دقت خوبی تحت نطر داست. یک استفاده رایج دیگر مسافت سنج این است که با صرفنطر کردن ان در هر مرحله از سفر می‌توان فهمید که چه موقع باید پیچید.
 
== تاریخچه ==
 
=== دنیای غرب ===
احتمالا اولین شواهد استفاده از اودومتر را می‌توان در کار های[[پلینیوس|پلینی]] و[[استرابون]] یافت، هر دو نویسنده فاصله راه‌هایی را که [[اسکندر مقدونی]] طی کرده‌است و توسط دو نفر از فاصله سنج‌های او «دیوگنتوس» و «بائتون» اندازه گرفته‌اند، در کتاب‌های خود نوشته‌اند. اما دقت اندازه گیری‌های این دو فاصله سنج نشان می‌دهد که انها از یک ابزار مکانیکی استفاده کرده‌اند. برای مثال فاصله بین دو شهر «هیکاتومپیلوس» و «الکسانریا آریون» که بعدها به قسمتی از راه ابریشم تبدیل شد توسط فاصله سنج‌های اسکندر ۵۲۹ مایل انگلیسی اندازه گیری شده‌است که با اندازه واقعی واقعی ان ، ۵۳۰ مایل انگلیسی، فقط ۰٫۴٪ اختلاف دارد. از ۹ اندازه گیری که توسط فاصله سنج‌ها اندازه گرفته‌اند و در کتاب تاریخ طبیعی پلینی باقی مانده‌است، ۸تا کمتر از ۵٪ وقتی سه تای ان‌ها کمتر از ۱٪ با مقدار واقعی خود اختلاف دارند.
از ان جایی که این تفاوت‌های کم با توجه تغییراتی که در جاده‌ها در ۲۳۰۰ سال گذشته رخ داده‌اند قابل توجیه‌است، دقت کلی این اندازه گیری‌ها ایجاب می‌کند که این فاصله سنج‌ها از یک ابزار پیچیده استفاده می‌کرده‌اند، هر چند به استفاده از چنین ابزاری به طور مستقیم اشاره‌ای نشده‌است.
خط ۱۷:
اودو متر به صورتی که در سیستم‌های جدید استفاده می‌شود که در آن برای کنترل هر رقم یک چرخ دندهٔ جدا وجود دارد در سال ۱۸۴۷ توسط ویلیام کلایتون با کمک اوسون پرات ساخته شده‌است. او اودو متر را برای شمارش تعداد چرخش‌های چرخ‌های واگن‌های اولیه ساخت.اودو متر حداقل دو چرخ دنده داشت، یکی که هر یک چهارم مایل می‌چرخید و دیگری که هر ۱۰ مایل می‌چرخید.
 
=== چین ===
[[پرونده:Han dynasty odometer cart.jpg|thumbبندانگشتی|مثبف|220px|A یک اودومتر کالسکه در سلسله هان که با اسب کشیده می‌شود.]]
بعدها نیز در چین قدیم احتمالاً توسط ژانگ هنگ (۷۸-۱۳۹ بعد از میلاد مسیح)، مخترع و دانشمند از [[دودمان هان|سلسلهٔ هان]] اودومتر ساخته شد. ژانگ هنگ را اغلب سازنده اودومتر می‌شناسند، افتخاری که او را در کنار هم عصران قبلی خود [[ارشمیدس]] و [[هرون]] از اسکندریه قرار می‌دهد. تا قرن سوم (در مدت پادشاهی ۳ پادشاه) چینی‌ها این وسیله را (jì lĭ gŭ chē' (記里鼓車' یا «لی شمار کالسکه» نامگذاری کرده بودند. لی واحد طولی است که برابر ۵۰۰m یا ۱۶۴۰ فوت است. در کتاب‌های چینی قرن سوم طرز کار این وسیله آمده‌است. هنگامی که کالسکه یک لی را طی می‌کرد یک مجسمهٔ چوبی با بازوی مکانیکی خود طبلی را به صدا در می‌آورد و هنگامی که ۱۰ لی طی می‌شد یک مجسمه چوبی دیگر یک زنگ را به صدا در می‌آورد.
 
خط ۲۵:
اودومتر هم چنین در دوره‌های بعدی تاریخ چین مورد استفاده قرار گرفت. در کتاب تاریخی جین شو (۶۴۵ ب. م.) در قدیمی‌ترین قسمت کتاب گرد آوری شده‌است که به نام کوی باو (۳۰۰ ب.م.) شناخته می‌شود، استفاده از اودومتر به همراه توصیفات کافی (و به طرز جالبی نسبت دادن آن به دوره هان غربی (۲۰۲ ق.م. – ۹ ب.م.) آمده‌است. در نوشته‌های کتاب جین شو آمده‌است که اودومتر بعدها به جنوب‌نما، وسیله‌ای مکانیکی که توسط ما جون (۲۰۰-۲۶۵، هم چنین چرخ دنده تفاضلی را ببینید) اختراع شده‌است شبیه شد. آن گونه که در کتاب سونگ شی از سلسله سونگ آمده است (۹۶۰ ب.م. – ۱۲۷۹ب.م.) اودومتر و جنوب نما توسط مهندسان قرن نهم، یازدهم و دوازدهم در یک وسیله چرخ دار با هم ترکیب شدند. در کتاب سان تزو سوان چینگ که به قرن ۳ تا ۵ باز می‌گردد، مساله‌ای ریاضی برای دانش آموزان وجود دارد که در مورد اودومتر است. در این مساله فاصله دو شهر و هم چنین فاصله‌ای که با هر بار چرخیدن چرخ کالسکه طی می‌شود داده شده‌است و سوال شده‌است که اگر کالسکه بخواهد این فاصله را طی کند چرخ‌ها چند بار خواهند چرخید.
 
== عصر جدید ==
در عصر جدید آندره اسلیسویک توانست یک اودومتر با استفاده از چرخ دنده نه به صورت سنتی بلکه با استفاده از مکانیسمی شبیه آنتی کیترا بسازد.
== به عقب برگرداندن و شرایط قانونی ==
یک تقلب رایج در مورد اودومتر تغییر دادن عدد نشان داده شده توسط آناست که معمولاً به آن کلاکینگ می‌گویند. این کار برای کم تر جلوه دادن مقدار مسافت طی شده توسط خودرو انجام می‌شود و در نتیجه می‌توان قیمت ظاهری خودرو را افزایش داد.اکثر خودروهای امروزی اودومترهای دیجیتال دارند که مسافت طی شده را در ماجول کنترل موتور ذخیره می‌کند. بدین ترتیب دستکاری مسافت طی سده سخت ( ولی نه غیر ممکن) می‌شود. در مورد اودومارهای مکانیکی می‌توان آن‌ها را از خودرو جدا کرد و ارقام را به عقب برگرداند یا می‌توان سیم متصل به آن را جدا ساخت و به یک زوج اودومتر/ سرعت سنج دیگر متصل کردو در اودومترهای امروزی مسافتی را که خودرو به سمت عقب حرکت می‌کند نیز به مقدار اودومتر اضافه می‌کنند تا مقدار نشان داده شده به طور دقیق مقدار استفاده و استهلاک خودرو را نشان دهد ( در خودروهای قدیمی تر می‌توان با حرکت به سمت عقب مقدار عدد نشان داده شده را کاهش داد). قیمت فروش یک خودرو معمولاً بسیار تحت تاثیر عدد نشان داده شده توسط اودومتر می‌باشد اما از آن جایی که اودومترها تحت کنترل مالک خودرو هستند ذاتا غیر ایمن هستند. بسیاری از قانون گزاران قولنینی تصویب کرده‌اند که افرادی را که اعداد اودومتر را تغییر می‌دهند جریمه کنند. در آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر از مکانیک‌ها خواسته می‌شود تا هر موقع خودرویی تعمیر شد مقدار کیلومتر سمار آن را ثبت کنند. پس از آن شرکت‌هایی مثل کار فکس از این اطلاعات استفاده می‌کنند تا به خریداران خودرو برای فهمیدن این که آیا اودومتر به عقب برگردانده شده‌است یا نه کمک کنند.
 
== استفاده از GPS به عنوان اودومتر ==
اخیرا ورزشکاران به این نتیجه رسیده‌اند که با استفاده از اودومتر‌هاییاودومترهایی که از یک گیرنده GPS (GPSr) استفاده می‌کنند می‌توان به طور بسیار دقیقی مسافت‌های طی شده در فعالیت‌های ورزشی را اندازه گیری کرد. در حالی که این وسیله در واقع قدم‌ها را نمی‌شمارد ( از هیچ پاندولی استفاده نشده‌است) یک اودومتر پیشرفته می‌تواند مسافت طی شده را به طور دقیق تا حد ۱۰۰/۱ مایل (بر حسب مدل این عدد ممکن است به ۱۰۰۰/۱ مایل نیز برسد) محاسبه کند. ۱۰۰۰/۱ مایل تقریبا مسافت طی شده در دو قدم است (۱٫۶۰۹ متر). اودومترهای متریک دقیق دقتی تا حدود ۱۰۰/۱ یا ۱۰۰۰/۱ کیلومتر یعنی به ترتیب ۱۰ یا ۱ متر دارند.
هم جنین با استفاده از اودومترهای GPS می‌توان با هزینه بسیار پایینی در یافت که آیا سرعت سنج و اودومتر خودرو درست عمل می‌کنند.
 
== مالیات اودومتر ==
در واقع یک مالیات جاده‌است که بر حسب هر واحد مسافت طی شده توسط خودرو محاسبه می‌شود. این مالیات با به وجود آمدن خودروهای الکتریکی و خودروهای با بازدهی سوخت بسیار بالا اهمیت بیشتری می‌یابد.
 
== منبعمنابع ==
{{پانویس}}
{{انبارویکی‌انبار-رده|Odometers}}
[http://en.wikipedia.org/wiki/Odometer اودومتر]
 
{{طراحی خودرو}}
 
{{اجزای دوچرخه}}
[[رده:ابزارهای سنجش]]
[[رده:فناوری‌های مرتبط با وسایل نقلیه]]