ایدئولوژی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ایدئولوژی''' یا '''مرام'''<ref>''مرام'' و ''ایدئولوژی'' —هر دو— از واژه‌های مصوب [[فرهنگستان زبان و ادب فارسی]] به جای ''ideology'' در انگلیسی و در حوزهٔ [[علوم سیاسی]] هستند. {{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.persianacademy.ir/UserFiles/File/Mosavvab/01_Latin_(A_Z).rar |عنوان=فرهنگ واژه‌های مصوّب فرهنگستان: ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵، بخش لاتین | ناشر =فرهنگستان زبان و ادب فارسی |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۱|صفحه=۱۱۲}}</ref>، مفهومی بسیار بحث‌انگیز و فرّار در [[علوم اجتماعی]] است. می‌توان گفت ایدئولوژی به مجموعه‌ای از باورها و ایده‌ها گفته می‌شود که به عنوان مرجعِ توجیهِ اعمال، رفتار و انتظاراتِ افراد عمل می‌کند. به طور دقیق‌تر، برداشت‌های موجود از ایدئولوژی را در چهار دسته گنجانید:<ref name="payne">{{یادکرد|فصل= مدخل ایدئولوژی، از [[گریگوری الیوت]]|کتاب=فرهنگ اندیشه انتقادی، از روشنگری تا پسامدرنیته|نویسنده = ویراسته [[مایکل پین]]|ترجمه=پیام یزدانجو|ناشر =نشر مرکز|چاپ= چاپ نخست|شهر=تهران|کوشش=|ویرایش=|صفحه= |سال=|شابک=ISBN 964-305-700-3}}.</ref>

 

:این تعبیر که از نظر [[شناخت شناسی]] منفی است، مشخصا از سوی [[مارکس]] و [[انگلس]] عنوان شده‌است<ref name="payne"/>

:به بیان دیگر، بنا به این تعبیر، ایدئولوژی نوعی آگاهی کاذب و غیرواقعی است که انسانها بر اساس آن عمل می‌کنند و خود نمیدانند که این آگاهی دروغین است. در حقیقت آنان اینگونه می‌اندیشند که آگاهند در حال یکه آگاهی آنان توسط سرمایه‌داران به آنان بطور ناخودآگاه تزریق شده‌است و انسانها خود از آن بی خبرند.

 

:این تعبیر از نظر اجتماعی [[نسبی]] است. این دیدگاه بیشتر در نظریه‌های [[پسامارکس]]ی نظیر [[مارکسیسم هگلی]] ِ [[گئورگ لوکاچ]] و نقد [[کارل مانهایم]] بر پیش‌داوری‌های [[ماتریالیسم تاریخی]] حضور دارد.<ref name="payne"/>

 

== تاریخچه ==

واژه ایدئولوژی نخستین بار توسط [[آنتوان دو تراسی]] فیلسوف و اشرافزاده فرانسوی دوران روشنگری به کار رفت<ref name="">"Ideology" from Destutt De Tracy to Marx, Journal of the History of Ideas, Vol. 40, No. 3 (Jul. –Sep. , 1979), pp. 353-368 (article consists of 16 pages) http://www.jstor.org/pss/2709242.</ref>

 

== منابع ==

{{پانویس}}

[[رده:اندیشه]]

[[رده:ایدئولوژی‌ها|ایدئولوژی‌ها]]